از همدردی کرد زبان ها با مردم عفرین تا رقص کردی در طبیعت

کرمانشاهان که گهواره تمدن ایران زمین به شمار می رود، هر سال جشن نوروز با آداب و رسوم خاص خود برپا می‌شود که از آن جمله می‌توان به خانه تکانی، آتش افروزی، چیدن سفره هفت سین، دید و بازدید و سیزده به در اشاره کرد که هریک نمادی از جشن هزاران ساله نوروز در تاریخ این سرزمین است.

به گزارش «تابناک»؛ حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگو با تابناک در خصوص مراسمی که در این خطه برگزار می شود، اظهار داشت: نوروز یا به اصطلاح محلی"روژه نو"در میان کردها از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است و این عید در واقع با تاریخ مردم این منطقه عجین است و معمولا افراد از سراسر کشور و حتی برخی نقاط دیگر جهان برای دیدن این آیین به منطقه ما می آیند.

وی گفت: عید نوروز در باور کرمانشاهیان مقدس است، زیرا برخی حتی اعتقاد دارند که حضرت علی (ع) در چنین روزی به امامت رسید. جشن نوروز از زیباترین جشن‌هاست که به همراه خود پاکی و پاکیزگی و تازه شدن دیدارها و زدودن زنگار کینه ها و قهرها را به ارمغان می آورد. از روزها قبل از فرارسیدن نوروز، مردم استان کرمانشاه با خانه تکانی و گردگیری خود را برای برگزاری این جشن باستانی آماده می‌کنند.

اما اوج استقبال از نوروز در روز چهاشنبه سوری است که همه مردم و به ویژه نوعروسان و دامادها لباس های نو و محلی رنگارنگ بر تن می کنند و بر دورش حلقه می زنند؛ برای مثال در دلاهو روی کوه مشرف بر شهر آتش بزرگی برپا می کنند که یک نمای بسیار زیبایی دارد.

از رسم های بسیار جالب شب عید، «شال درکی» یا «شال اندازی» است. جوانان در شب عید دستمال یا شال خود را از منافذ تعبیه شده در سقف اتاق ها به داخل اتاق آویزان کرده و عیدی خود را از صاحب خانه می طلبند و هنگام شال اندازی شعرهای خاصی می خوانند. همه هر پیشامد بدی را در این روز بدشگون دانسته و بر این باورند که با شاد بودن در چنین روزی، سراسر سالِ تازه را به خوشی خواهند گذراند.

در قدیم بچه ها روی بام خانه های دهکده می رفتند و از روزنه ی بام ها، شال هایی را که درازای آن تا چندمتر می رسید، به درون اطاق ‎ها آویزان می کردند و صاحب خانه را آواز می‎دادند و به کردی می گفتند: «شال دَر، هات هات، پَرِ شالم نسوزی، پر شال مان را نسوزانی (شال آویزان، آمد آمد، گوشه ی شالم را نسوزانی، آن را خالی برنگردانی)». صاحب خانه درون شال آن‎ها، گردو، بادام، شیرینی، نخود و کشمش و تخم مرغ پخته می گذاشت و شال را گره می‎زد و می گفت: «هَل کیشِ بان (بالا بکش)». در مواردی، برای شادی بیشتر و شوخی، صاحب خانه داخل شال زغال گداخته ای می گذاشت و بالا می‎فرستاد.

این نماینده مجلس گفت: در روز عید هم مراسم در جاهای مختلف کرمانشاه با یکدیگر فرق دارد؛ برای مثال در برخی مناطق مردم سیاه چادر برپا می کنند و عملا از 15 اسفند تا 25 فروردین را در این سیاه چادرها می مانند و عید خود را در آنجا می گذرانند. در جایی مثل دالاهو تمام مردم شهر جمع می شوند و با هم دست می دهند.

در پیر بنیامین و اماکن دیگر مردم دست جمعی با هم دست می دهند و نفر اول شروع به دست دادن می کند و تا نفر آخر پیش می رود، که یک رسم منحصر به فرد است. دید و بازدیدها نیز معمولا تا روز آخر عید ادامه دارد تا اینکه سیزده به در همه به طبیعت می روند.

در روژه نو تا روز دوازدهم فروردین، مردم به یکدیگر شادباش می گویند. «در نخستین روز عید، بستگان و دوستان به دیدن کسانی که عزیزی را در سال کهنه از دست داده اند، می روند و به بازماندگان او «سرسلامتی» می‎دهند (بلوکباشی، 1389، 81).» در شهرها، افرادی که پایه و شأن اجتماعی در جامعه دارند، روزی را در خانه می‎مانند، یا به اصطلاح «می‎نشینند» تا دیگران برای «عید مبارکی» به دیدنشان بروند.

از مراسم کهن مردم در نوروز، رسم آب‎ پاشی به یکدیگر، آب‎تنی و شست وشوی خود با آب بوده است. البته امروزه رسم آب تنی و آب پاشی در نوروز، کمتر معمول است و تنها بقایای آن را در آیین های مربوط به جشن چهارشنبه سوری می‎توان دید.

وی گفت: نوروز علاوه بر اینکه برای کردان ایران از ارزش خاصی برخوردار است، برای کردهای کشورهای همسایه از عراق و ترکیه گرفته تا سوریه مهم است و به نوعی باعث وحدت بین کردها نیز می شود، به طوری که با اینکه امسال مردم عفرین روژه نو ندارند، می بینیم که همدردی خاصی بین مردم مناطق کردنشین وجود دارد.

این نماینده مجلس در ادامه یادآور شد: در روز سیزده به در نیز زنان و مردان لباس های نو را بر تن می کنند، به خصوص زنان کرد که اعتقاد دارند لباس نو نباید در پستوهای خانه ها بماند و لباس نو را باید بر تن کرد؛ بنابراین، لباس های خود را بر تن می کنند و در این روز شما حلقه های عظیم کردی را می بینید که در جای جای طبیعت دیده می شود.

وی گفت: این مراسم با ساز و آواز کردی به دور هم جمع می شوند و در میان حلقه های ده ها نفری از زنان مردم می ایستند و رقص کردی می کنند که یک خاطره به یاد ماندنی برای مردم این خطه بر جای می گذارد. در پایان روز هم مردم سبزه های خود را در آب می اندازند و با نوروز خداحافظی می کنند.