دولت امروز تنها بازیگر عرصه اقتصاد کشور است/ دلیل افزایش قیمت ارز انفعال بانک مرکزی در مقابل شرایط روانی بازار است

 افزایش بهای ارز و دلار همچنان ادامه دارد و جالب آنکه بنا به گزارش‌های میدانی، همچنان عطش خرید وجود دارد و در روزهای پایانی سال و در حالی که قیمت دلار از مرز 4800 تومان نیز گذشته، صف های طولانی جلوی صرافی ها در برخی از نقاط شهر که خرید و فروش ارز رواج دارد، دیده می شود.

به گزارش «تابناک»؛ دلایل مختلفی برای این جهش قیمت از سوی کارشناسان یا مقام‌های رسمی در ایران ارائه شده است. برخی فعالان بازار ارز می‌گویند، علت افزایش بهای دلار این است که بانک مرکزی ارز کمتری به صرافی‌های خود در بازار تزریق کرده و یا با قیمت بالاتر ارز می‌فروشد. شمار بسیاری از صرافان، کاهش تزریق ارز را تأیید کرده‌اند. از دیگر دلایلی که در این باره ارائه شده، تلاش دولت برای افزایش قیمت ارز و تک نرخی کردن آن است.

یکی از کسانی که در این باره اظهارنظر کرده، امیر خجسته، رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس ایران است که گفته، برنامه این است که دولت نرخ دلار را نهایتا به ۵۰۰۰ تومان برساند تا آن را تک نرخی کند. البته فاصله گرفتن نرخ آزاد ارز از نرخ دولتی آن، شرایط را برای تحقق این خواسته مشکل خواهد کرد. بعضی دیگر البته گفته‌اند، افزایش بهای ارز، یکی از اقدامات دولت برای جبران کسری بودجه سال آینده است.

هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، مستقیم به این نکته اشاره کرده و گفته است: نرخ محاسباتی ارز در بودجه سال ۱۳۹۶، ۳ هزار و ۳۰۰ تومان بود، اما اکنون نرخ مبادله‌ای ۳ هزار و ۸۰۰ تومان است؛ ‌بنابراین، دست کم ۱۰ هزار میلیارد تومان از مابه‌التفاوت نرخ ارز تا پایان سال عاید دولت می‌شود که به نوعی بخشی از کسری بودجه را جبران می‌کند.

محمدرضا پورابراهیمی در گفت وگو با تابناک در خصوص این موضوع اظهار داشت: هم اکنون نرخ ارز دچار یک فضای روانی شده و یک فضای احساسی و سفته بازی هم اکنون در بازار حاکم است، دلیل آن نیز عدم حضور فعال بانک مرکزی در بازار ارز است.

وی گفت: اگر بانک مرکزی حضور فعالی داشته باشد، کار را مدیریت می کند و مانع از این گونه کارها می شود. هم اکنون اتفاقی در کشور ما رخ نداده که یکباره با چنین جهش ارزی مواجه شویم. زمانی بود که تورم در اقتصاد ما بیش از 40 درصد بود و باعث جهش ارزی می شد، ولی اکنون ما افزایش تورمی نداریم.

رئیس کیسیون اقتصادی همچینن یادآور شد: در این سال ها نرخ تورم بر اساس گزارش بانک مرکزی تک رقمی بوده است؛ بنابراین انتظار ما از نرخ ارز متناسب با کاهش نرخ تورم تغییرات کمتری نسبت به گذشته است، از سوی دیگر افزایش قیمت نفت و افزایش حجم فروش نفت در اقتصاد ما و همچنین افزایش میزان درآمد نفتی در اقتصاد ما تأثیرگذار است.

این نماینده مجلس گفت: ما در گذشته نفت را با قیمت 25 تا 30 دلار هم فروخته ایم، اما اکنون بالای 60 دلار معامله می شود؛ یعنی منابع ارزی کشور رو به افزایش است؛ پس در این شرایط، باید یک رابطه منطقی بین نرخ ارز باشد.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: آنچه به نظر در این شرایط کنونی وجود دارد، این است که وضعیت ورود ارز در کشور، با توجه به افزایش بهای نفت و همچنین افزایش قیمت سایر کالاهای اساسی در دنیا ـ که ما در بخشی از زمینه ها مثل محصولات پتروشیمی و سنگ آهک و مس صادر کننده هستیم ـ در این حوزه، باید درآمدهای ارزی افزایش پیدا کند؛ یعنی شرایط نسبت به گذشته بهتر است و پیش بینی ها نسبت به گذشته هم بهتر خواهد بود.

وی گفت: البته یکی از عوامل تأثیرگذار در ماه های اخیر تراز منفی کشور بود و در نه ماهه اخیر 6 میلیارد دلار تراز بازرگانی مان منفی شده و این یک وضعیت مناسب نیست. ما البته عامل منفی تأثیرگذار در نرخ ارز هم داریم اما با این همه، باعث نمی شود این میزان افزایش نرخ ارز داشته باشم.
دلیل اصلی افزایش قیمت ارز، انفعال بانک مرکزی در مقابل شرایط روانی بازار است. بانک مرکزی ما باید فعال باشد و نباید منفعل عمل کند؛ به عبارت دیگر، باید منابع و مصارف را تعیین کند، فضای بازار را دست بگیرد و عرضه و تقاضا را کنترل کند، این عدد که بالا رفته اصلا منطقی نیست.

این نماینده مجلس ادامه داد: ما بر این باوریم، دولت امروز تنها بازیگر عرصه اقتصاد کشور است؛ نحوه عرضه 50 میلیارد دلار از فروش نفت در اختیار دولت است و صادرات غیرنفتی کشور که دلار را به کشور وارد می‌کند، حدود 40 میلیارد دلار است. جالب است زمانی که از این حدود 40 میلیارد در طول متوسط سال‌ها برآورد می‌شود، نزدیک 15 میلیارد تومان برای پتروشیمی هاست که باز هم پتروشیمی‌ها غیرمستقیم در اختیار دولت هستند.

رئیس کمیسیون اقتصادی تأکید کرد: من معتقدم به دلیل ویژگی ساختار نظام ارزی کشورمان و حضور دولت در اقتصاد به ویژه متولی بودن بانک مرکزی و در پیش گرفتن سیاست‌های فعال به جای سیاست انفعال در بخش ارزی، می‌تواند این بازار را تغییر دهد.