تولید و صادرات کالاهای ساده، تحریم را ساده تر کرده است

وقتی به ده قلم کالای صادراتی ایران نگاه می کنیم عمدتاً کالاهایی به چشم می خورد که به نوعی به نفت وابسته اند و تولید آن ها از پیچیدگی خاصی نیز برخوردار نیست. این موضوع باعث شده است تا تحریم اقتصاد ایران بسیار ساده باشد و اقتصاد کشور آسیب پذیرتر باشد. این در حالی است که چهار سال از ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی می گذرد. سیاست هایی که بر پیچیده تر شدن کالاهای صادراتی تاکید دارند.

به گزارش تابناک اقتصادی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همواره بر کشور ما تحریم های مختلفی تحمیل شده است و کشورمان توسط انواع و اقسام تحریم ها نیز تهدید شده است. شاید این موضوع به این  دلیل بوده است که وابستگی کشور ما به سایر کشورهای جهان بسیار زیاد بوده و کالاهایی که در داخل نیز تولید می کنیم به دلیل آن که از پیچیدگی خاصی برخوردار نیستند به راحتی قابل تحریم هستند. هنگامی که به پانزده قلم عمده کالاهای صادراتی کشور نگاه می کنیم این موضوع به خوبی خود را نشان می دهد. به عنوان نمونه در جدول زیر پانزده قلم عمده کالاهای صادراتی کشور در یازده ماهه سال جاری آورده شده است. این کالاها بیش از هر چیز میزان وابستگی ما را به نفت و مشتقات آن نشان می دهد و همچین بیانگر آن است که تولید این کالاها از پیچیدگی خاصی برخوردار نیستند و در تولید آن ها از دانش خاصی استفاده نشده است. ساده بودن کالاهای عمده صادراتی کشور باعث شده است که این کالاها تحریم پذیرتر باشند و در صورت تحریم، کشورهای تحریم کننده به راحتی می توانند آن ها را از سایر کشورها تامین نمایند.

این موضوع در حالی رخ می دهد که چهار سال از ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی می گذرد. بررسی سیاست های اقتصاد مقاومتی نشان می دهد که در چند بند تاکید شده است که سادگی صادرات کشور و نیز وابستگی کشور به برخی واردات باید کاهش یابد و از دانش بیشتری در تولیدات و محصولات صادراتی کشور استفاده شود. به عنوان نمونه، در مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بر تحقق اقتصاد متکی به دانش و فناوری تاکید شده است. در بند 2 به صراحت بر تولید و صادرات دانش بنیان تاکید شده است. در بند 2 آمده است "پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، پیاده سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقای جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش بنیان در منطقه".

اگر به اقلام عمده صادراتی سال 1392 نگاهی بیندازیم و آن را با جدول بالا مقایسه کنیم به این نکته پی خواهیم برد که تقریباً در این چهار سال تغییری در اقلام عمده صادراتی ما صورت نگرفته است.

درست است که در این چهار سال مسئولین تلاش های بسیار زیادی را برای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی ترتیب داده اند و همچنین شاید چهار سال نیز زمان کمی برای تغییر ترکیب اقلام صادراتی کشور بوده باشد اما پرسشی که در این بین مطرح می شود این است که آیا وقت آن نرسیده تا سیاست های اقتصاد مقاومتی را به صورت جدی تر از گذشته دنبال نماییم و کشور را روز به روز از خطر تحریم پذیرتر بودن دور کنیم؟