رفع تبعیض با آسفالت نخستین پایتخت ایران در آستانه نوروز!

پس از آنکه «هگمتانه» نخستین پایتخت ایران با قدمت بیش از سه هزار سال به مسیری برای نقل و انتقال آهن آلات تبدیل شد و واکنش تندی را در پی نداشت، اکنون همان معبر گشوده شده برای نقل و انتقالات تجاری به جاده‌ای آسفالته تبدیل شد تا بدین ترتیب، هویت تاریخی این نماد تمدنی ایران در معرض خطری جدی قرار گیرد؛ اتفاقی که باز هم واکنش گسترده‌ای را در پی نداشته و این عدم پیگیری جدی نگرانی‌هایی را درباره مجموعه‌های تاریخی مشابه به دنبال داشته است.

به گزارش «تابناک»؛ شهر تاریخی هگمتانه که به دلیل قرار‌گیری در دل تپه‌ای وسیع، به تپه‌ هگمتانه معروف است، در استان همدان، در شهر همدان امروزی و در دو طرف خیابان اکباتان قرار گرفته است. وسعت تپه‌ مذکور که از آن به عنوان پهناورترین تپه‌ باستانی ایران یاد می‌شود، بالغ بر 30 هکتار است که با توجه به احتساب قسمت‌هایی که در گذشته، بخشی از تپه‌ باستانی بوده، ولی به دلیل ساخت‌وسازهای صورت گرفته‌ امروزی به عمارت مسکونی تبدیل شده است، از 40 هکتار نیز تجاوز خواهد کرد.

با توجه به آثار به جای‌مانده از ایران کهن، به نظر می‌رسد هگمتانه توسط اقوام آریایی ماد در قرن 17 قبل از میلاد تأسیس شده و به عنوان پایتخت اولین امپراتوران و پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. همان گونه که پیشتر بیان شد، حدود 10 هکتار از وسعت شهر باستانی هگمتانه، در تملک شخصی قرار داشت که خوشبختانه از سال‌ 1347 هجری شمسی، پروژه‌ خریداری و در اختیار گرفتن این اراضی شروع و مجددا به بخش هگمتانه‌ ایران کهن بازگردانده شد و در این نیم قرن بررسی‌های تاریخی فراوانی در این محدوده انجام شده که به کشف اطلاعات تاریخی تازه و اشیای تاریخی مشهور منجر شد.

بنا به نقل قول‌های تاریخی و بررسی‌های ابتدایی صورت گرفته توسط کارشناسان تاریخی و باستان‌شناسان بر این مکان، هگمتانه، مکانی باستانی و متشکل از کاخ‌ها، عمارات و آثار برجای‌مانده‌ از حکومت مادها و هخامنشیان در نظر گرفته شد. طبق موقعیت مکانی و استراتژیک شهر تاریخی هگمتانه، برخی باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که این شهر تاریخی حدودا هزار سال پیش از میلاد مسیح اشغال و تخریب شده است.

ریتون سرشیر طلایی، کاسه سیمین خشایارشا، لوح زرین ارشام، لوح زرین به نام آریارامنه و لوح زرین داریوش دوم برخی، از مشهورترین آثاری است که از این منطقه باستانی کشف شده و سند ارزشمندی این محدوده است؛ محدوده‌ای که به واسطه وسعت هنوز کامل مورد حفاری و بررسی باستان شناسی قرار نگرفته و به همین دلیل، ممکن است در خود مجموعه‌ای عظیم از میراث تاریخی ایران را پنهان داشته باشد.

در این شرایط، موقعیت خاص جغرافیایی این منطقه باعث شده بود، در معرض دست اندازی‌هایی واقع شد که بخشی از این دست اندازی‌ها نیز متأثر از شرایط کسب و کار در همدان عنوان می‌شد و با توجیهاتی از این دست همراه بود. در شهر همدان پس از آنکه «طرح پیاده‌راه کردن شش خیابان تاریخی همدان با مرکزیت میدان امام(ره)» عملیاتی شد، مسئولان فراموش کردند برای بخشی از کسبه این شهر متشکل از چند ده آهن فروش مسیر عبور باز بگذارند و همین مسأله در نهایت با اعتراض آنها مواجه شد.

این اعتراض‌ها منجر به گشودن معبری از دل هگمتانه شد که در نهایت این معبر با تصمیم مسئولان استان آسفالت شد! این اتفاق در حالی با ناکامی میراث فرهنگی در توقف آن همراه شد و در نهایت رخ داد که بخشی از محوطه آسفالت شده حتی مورد بررسی باستان شناسی نیز قرار نگرفته و اکنون این گونه زیر چرخ لاستیک آهن فروشان همدان دفن می‌شود. البته شاید این اقدام در راستای رفع تبعیض از نخستین پایتخت ایران بوده و تصور شده اقدام مثبتی در حال انجام است!

بر اساس قواعد میراث فرهنگی، محوطه تاریخی از چند حریم تشکیل شده‌اند و در حریم مشخصی از بناهای تاریخی که حدفاصل آن متناسب با اهمیت و استحکام بنای تاریخی تعیین می‌شود، حتی نباید خودرو عبور کند، چون در بلندمدت به ثبات و ماندگاری بناهای تاریخی آسیب وارد می‌کند، ولی اکنون شاهد آسفالت کامل این محدوده هستیم. حال پرسش این است که اگر سازمان میراث فرهنگی حتی توان دفاع از حریم «هگمتانه» را نیز ندارد، کارکرد این سازمان دقیقاً چیست؟!