آغاز تلاش عربستان برای هسته ای شدن با هدف توازن هسته ای در برابر ایران
عربستان سعودی که در بیشتر حوزه های امنیتی و سیاسی منطقه ای از ایران عقب مانده و توازن قدرت منطقه ای را به ضرر خود می داند، قصد دارد به سمت و سوی هسته ای شدن پیش رود و در این راستا، دست کمک به سوی ایالات متحده دراز کرده است.
به گزارش «تابناک»؛ بنا بر گزارش های متعددی، عربستان سعودی در مذاکرات با ایالات متحده برای دستیابی به انرژی هسته‌ای، خواستار کسب مجوز غنی‌سازی و فرآوری اورانیوم، در قبال انتخاب شرکت‌ها و فناوری‌های آمریکایی است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس، شبکه خبری بلومبرگ و شماری دیگر از رسانه‌ها، خبر دادند که مقام‌های سعودی در مذاکرات خود با واشنگتن خواستار دستیابی به ظرفیت‌های پیشرفته در زمینه انرژی اتمی غیرنظامی هستند؛ آن‌ها می‌گویند توافق اتمی با ایران در تیرماه ۱۳۹۴، به تهران اجازه داده است تا در سطح محدودی به غنی‌سازی اورانیوم بپردازد.
بنا بر گزارش‌ها، مقام‌های سعودی در مذاکرات با آمریکا می‌گویند، باید قادر به فعالیت‌هایی باشند که آن‌ها را بالقوه، به توانایی احتمالی برای ساخت بمب اتمی، نزدیک کند، چون بر پایه توافق فعلی میان تهران و شـش قدرت جهانی، ایران قادر خواهد بود پس از ده سال سانتریفوژهای غنی‌سازی را افزایش دهد و پس از ۱۵ سال نیز اجازه دارد، حجم اورانیوم کمتر غنی‌شده خود را بیشتر کند.
این بخش از برجام به نام «بند غروب»، با انتقاد شدید دونالد ترامپ و دولت او روبه‌روست. دولت ترامپ خواستار اصلاح این بخش و بخش‌های دیگری از توافق اتمی شده است.
دولت ترامپ می‌گوید، توافق فعلی کافی نیست و ایران باید اجازه بازرسی فوری از تمامی اماکن مورد درخواست را بدهد. باید اطمینان حاصل شود که هرگز به سلاح هسته‌ای نزدیک نخواهد شد، بند غروب باید از میان برداشته و اعلام شود که برنامه موشک دوربرد و برنامه سلاح هسته‌ای جدا نشدنی هستند.
رئیس‌جمهور آمریکا، معاون او و برخی دیگر از مقام‌های واشنگتن تأکید کرده‌اند، در صورتی که توافق اصلاح نشود از آن خارج خواهند شد.
عادل جبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی، نیز سوم اسفندماه گفته بود: «بند غروب»، «بسیار خطرناک» و «غیر قابل قبول» است.
آقای جبیر در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ نیز گفته بود: «ما خواستار دستیابی به همان حقوقی هستیم که دیگران از آن بهره‌مند شده‌اند».
ایران تا کنون موافقتی با اصلاح توافق اتمی نکرده و همواره گفته، به دنبال ساخت سلاح اتمی نیست.
در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما، دولت آمریکا در برابر خواسته‌های عربستان مقاومت می‌کرد. بسیاری از مقام‌ها و قانون‌گذاران آمریکایی، تمایلی به تشدید رقابت‌های اتمی در غرب آسیا ندارند.
دولت آمریکا در گذشته از بسیاری کشورها می‌خواست تا موافقت‌نامه‌ای را امضا کنند که در قبال خرید فناوری اتمی از ایالات متحده، به دنبال غنی‌سازی اورانیوم نخواهند رفت.
بنا بر گزارش‌ها، برخی مقام‌های دولت ترامپ، در پیوند با سیاست «اولویت» بازرگانی و تجاری برای آمریکا، این نگرانی را مطرح کرده‌اند که رقابت برای ارائه فناوری هسته‌ای به عربستان، ممکن است به کشورهای دیگری مانند روسیه یا چین واگذار شود.
خبرگزاری آسوشتیدپرس به نقل از مقام‌های آمریکایی می‌گوید، ریاض در صورتی حاضر به اعمال محدودیت‌ها بر فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده خود در زمینه انرژی هسته‌ای است، که توافق اتمی با ایران نیز سفت‌وسخت‌تر از آن‌چه هست، شود.
با این همه، هرگونه توافقی با عربستان باید به تصویب کنگره آمریکا برسد و بنا بر گزارش‌ها شماری از قانون‌گذاران ایالات متحده در مورد دور شدن کشورشان از سیاست خلع سلاح در خاورمیانه، ابراز نگرانی کرده‌اند. سناتور اد مارکی به تازگی گفته است کنگره اطلاعی در مورد جزئیات جریان ندارد و خواستار کسب اطلاعات بیشتر از دولت شده است.
عربستان به دنبال ساخت شانزده نیروگاه اتمی تا ۲۰-۲۵ سال آینده است. انجمن جهانی انرژی هسته‌ای، هزینه این کار را بیش از ۸۰ میلیارد دلار را برآورد کرده است.
در همین زمینه، نیویورک تایمز نیز نوشت: نشانه‌های فزاینده‌ای وجود دارد که سعودی‌ها خواهان دستیابی به ساخت سلاح‌های هسته‌ای‌اند تا بتوانند از خود در مقابل رقیب دیرینه‌شان ایران محافظت کنند؛ کشور رقیبی که پیش از پذیرش توافق برجام، برنامه هسته‌ای گسترده‌ای داشت.
با این حال، سعودی‌ها نمی‌گویند که قصد دارند پس از اسرائیل دومین طرفی در این منطقه بی‌ثبات باشند که خواهان دستیابی به زرادخانه هسته‌ای هستند. سعودی‌ها اصرار دارند که از رآکتورهای شانزده گانه‌ای که قرار است طی 25 سال آتی ساخته شوند، برای تولید انرژی جهت مصارف داخلی استفاده خواهد شد و در نتیجه می‌توانند از ذخایر نفت عظیم خود برای کسب درآمد ــ به جای سوزاندن سوخت در نیروگاه‌های تولید انرژی برق ــ استفاده کنند.
لازم به یادآوری است که تلاش دولت اوباما برای مذاکره با سعودی‌ها به منظور رسیدن به توافقی بر سر انتقال فناوری هسته‌ای غیرنظامی به این کشور؛ مسأله‌ای که پیش از خرید فناوری هسته‌ای از آمریکا الزامی است، به خاطر خودداری سعودی‌ها از دادن تعهدی الزام‌آور برای چشم پوشیدن از غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم ناکام ماند؛ دو مسأله‌ای که می‌توان از آن برای تولید سلاح‌های هسته‌ای استفاده کرد. امارات پیشتر در سال 2009 چنین تعهدی را پذیرفته بود.
