انسجام اقوام ایرانی و رسالت رسانه ملی

ملت ایران از اقوام متعددی تشکیل یافته که نسبت به هویت ملی و ایرانی خود آگاهی جمعی، تعلق خاطر و وفاداری بالایی دارند.

 با این همه ایران در زُمره کشورهای ناهمگن قومی محسوب می شود. بر همین اساس در جوامع ناهمگن انواعی از سیاست گذاری ها و از جمله در رسانه ها، با هدف تنظیم روابط درون قومی وبین قومی؛ حفظ انسجام، همبستگی و همزیستی مسالمت آمیز در جامعه و... صورت می گیرد.

 در ایران اگرچه در پاره ای اوقات شاهد برخی منازعات اقوام با دولت مرکزی بوده ایم؛ اما نزاع بین قومیت ها بی سابقه است. از این رو پاسداشت روابط بین قومی مبتنی بر احترام متقابل و حفظ انسجام و همزیستی مسالمت آمیز بین اقوام ایرانی فرصتی بزرگ و نیازمند پایش و کنترل مداوم از سوی رسانه ملی،اهل قلم ومتولیان  سایربخش های مختلف جامعه است.

 با این حال در سالهای اخیر و مشخصاً در موضوع ساخت برخی سریالهای تلویزیونی درباره تاریخ معاصر ایران شاهد بروز گلایه هایی از قوم لر در مورد دیالوگهای نوشته شده هستیم که در جای خود مهم و نیازمند مواجهه درست و به موقع مسؤلین مربوطه است. نکته نخست آن است که این سریالها و نویسندگان فیلم نامه ها به واسطه پرداختن به موضوع انقلاب مشروطیت،  برخی کم مهریها در حق قوم لر بختیاری که از نقش آفرینان اصلی این نهضت سرنوشت ساز بوده اند روا داشته ؛ بلکه ناخواسته نیش و کنایه هایی تحقیر آمیز هم نسبت به آنها و از زبان کسانی که در نقش قوم دیگر بازی می کنند بیان گردیده است. این نوع نگاه ناخواسته فضای مبتنی بر احترام متقابل بین اقوام ایرانی را به فضایی قطبی و غرض آلود رهنمون می کند. نکته دیگر آن که قوم لر به ویژه بختیاریها احساس می کنند نقش بی بدیل آنان در فتح تهران و برچیدن استبداد صغیر و احیای مشروطیت در منابع رسمی مورد کم توجهی قرار گرفته؛ بدین شکل که در کتب نظام آموزشی، منابع و تریبونهای رسمی و سریالهای رسانه ملی عموماً تمرکز انقلاب مشروطه بر دیگر اقوام و نخبگان آنان است و نسبت به نقش این قوم احقاق حق نشده است. این احساس تبعیض نیز از جمله عوامل بالقوه برای ایجاد فضای غبارآلود بین قومی است.

 

در این باره چند نکته قابل ذکر است.  نخست توجه به زمینه های بروز این مساله است. اگرچه شکی نیست که متولیان رسانه در تکریم و بزرگداشت همه اقوام ایرانی و از آن جمله قوم لر و مردم نجیب بختیاری اهتمام بالایی داشته و دارند اما آموزش متولیان، برنامه سازان و ناظران پخش رسانه ملی نسبت به موضوع تنوع قومی فرهنگی جامعه ایران و حساسیت های فعالیت رسانه ای در جوامع ناهمگن یک ضرورت است. نکته دیگر آن که نارضایتی مردم لر به برخی سکانس های سریال اخیر نه تنها یک مطالبه قومگرایانه نیست! بلکه  مطالبه ای ملی است نسبت به کم توجه به نقشی که این قوم ایرانی در خلق یک نهضت ملی داشته اند و توجه به این نکته خود گویای همگرایی عمیق مردم لر به هویت ایرانی است. نکته دیگر آن که احساس تبعیض برخی هم وطنان نسبت به نقش قوم خود در این نهضت ملی به هیچ وجه به معنای بی توجهی به نقش دیگر اقوام  ایرانی تلقی نمی شود؛ اما باید دانسته شود تبعیض در تبیین نقش اقوام ایرانی فضا را به سمت تنش بین قومی رهنمون می کُند. بدین روی رسانه ملی برای اصلاح این رویکرد نیازمند توجه عمیقتر به موضوع تنوع قومی جامعه ایران و تعامل بیشتر با اهل نظر در نوشتن فیلم نامه ها و نظارت بر پخش برنامه ها به ویژه در موضوع مهم روابط بین قومی، اقوام ایرانی است.

 و نکته آخر آنکه ما مردم لر اگرچه در طول حیات اجتماعی خود تحولات،  رخدادها و حوادث فراوانی را خلق کرده یا از سرگذرانده ایم، اما به دلایلی چند در ثبت وضبط و تدوین آن اهتمام کافی نداشته، بلکه کوتاهی زیادی بخرج داده ایم و بخش مهمی از نپرداختن به نقش آفرینی ما مردم لر در تحولات کلان کشورعزیزمان ایران، به کمبود شدید منابع علمی و مکتوبی باز می گردد که بیش از همه خود نسبت به ثبت و نشر آن کاهلی نموده ایم. در باره تحولات مربوط به مشروطیت بنده بیاد دارم سال 1386 بمناسبت یکصدمین سالگرد انقلاب مشروطیت مجموعه مقاله ای با عنوان انقلاب مشروطیت و هویت ملی در ایران تهیه می کردم و علاقه مندانه به دنبال تهیه مقاله ای در تبیین نقش بختیاریها در فتح تهران و برانداختن استبداد صغیر و احیای انقلاب مشروطه بودم، اما هیچ منبع مکتوبی نیافتیم و سرانجام با دوست فرهیخته ام کیانوش کیانی روایت مجاهد السلطان از حرکت سواران بختیاری از اصفهان و فتح تهران را در آن کتاب آوردیم. بدین روی کمبود منابع کافی خود از  دلایل کم فروغی نقشی است که آفریده ایم.