ایران باید از ترکمنستان گاز وارد کند

ترکمنستان برای مذاکره در زمینه اختلاف پیش آمده در صادرات گاز به ایران ابراز علاقه کرده است. نگاه مسئولان ایرانی به گاز ترکمنستان رویکرد تهدید محور است، حال آنکه ترکمنستان فرصت مناسب ایران به منظور حضور در بازار گاز منطقه است.

به گزارش فارس از سال 1997 ، بر اساس یک قرارداد بیست و پنج ساله، ترکمنستان صادرات روزانه 20 تا 30 میلیون مترمکعب گاز به ایران را آغاز کرد. در سال 1386، صادرات این کشور با سه خط لوله به چین آغاز شد و این کشور چون عرصه را برای فشار به ایران جهت افزایش قیمت گاز صادراتی باز دید، با قطع گاز صادراتی به ایران خواستار افزایش قیمت گاز شد.

در آن زمان مسئولان کشور به دلیل نیاز به گاز ترکمنستان بعد از مذاکرات متعدد، این افزایش قیمت را پذیرفتند.

ترکمنستان در سال گذشته نیز با مسئولان وزارت نفت  بر سر تسویه حساب شرکت ملی گاز با این کشور دچار اختلاف مالی شد و پس از کش و قوس‌های فراوان، در نهایت ترکمنستان گاز صادراتی را به روی ایران مجددا قطع کرد.

خوشبختانه این بار  به دلیل آنکه تولید از میدان پارس جنوبی افزایش یافته و شمال شرق کشور به شبکه خطوط لوله سراسری متصل شده بود، گاز مصرفی شمال شرق کشور تقریبا بطور کامل قابل تامین بود. به همین دلیل مسئولان وزات نفت ضمن رد درخواست ترکمنستان اعلام کردند، ایران هیچ نیازی به گاز ترکمنستان ندارد. نهایتا ترکمن­ها علاوه بر قطع گاز خود بر روی ایران، به دلیل طولانی شدن روند مذاکرات بدون هیچ نتیجه مشخص، شکایت خود را به داوری بین‌المللی ارجاع دادند.

به تازگی ترکمنستان برای مذاکره در زمینه اختلافات پیش آمده در صادرات گاز به ایران ابراز علاقه کرده است. نیاز ترکمنستان به درآمد حاصل از صادرات گاز به ایران موجب تمایل این کشور به چنین عقب نشینی شده است.

ابراز علاقه چین در همکاری در اجرای خط لوله تاپی و همچنین اعلام آمادگی عربستان و امارات به منظور سرمایه‌گذاری در این خط لوله موجب شده است، تا ترکمنستان در مقابل ایران موضع محکم‌تری نسبت به گذشته بگیرد، همانند سال 86 که با شروع صادرات گاز به چین گاز را بر روی ایران قطع کرد، اما بدلیل وابستگی شدید ترکمنستان به درآمدهای حاصل از صادرات گاز و متعاقبا به صادرات گاز به چین موجب شده تا ترکمنستان در این زمینه کمی عقب نشینی کند.

متاسفانه دیدگاه غالب در بدنه­ وزارت نفت نسبت به گاز ترکمنستان دیدگاه نیاز محور است. اساسا همان طور که شرکت ملی گاز نیز بارها مطرح کرده است، ایران توانایی تامین گاز مورد نیاز خود در تمام نقاط کشور و در همه ی مصارف از جمله خانگی و صنعتی را داراست و هیچ نیازی برای تامین مصارف داخلی به گاز ترکمنستان ندارد، اما اساسا نگاه به گاز ترکمنستان به منظور رفع نیاز مصرف داخل برای کشوری مانند ایران که بزرگترین دارنده­ ذخایر گاز دنیاست، بی معنی است. نگاه صحیح به گاز ترکمنستان باید به صورت فرصتی برای کشور در جهت تبدیل ایران به هاب گازی منطقه باشد.

ایران به عنوان بزرگترین دارنده­ ذخایر گاز دنیا و همچنین موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود که از طرق مختلف دریا و خشکی به بازارهای تقاضا دسترسی دارد، می­‌تواند گاز ترکمنستان را در شمال شرق به مصرف داخلی برساند و گاز خود در جنوب را به کشورهای منطقه که عموما از منابع گازی بی بهره­‌اند، صادر کند.

بنابراین با توجه به ابراز تمایل ترکمنستان برای حل اختلافات بر سر میز مذاکره و برقراری مجدد صادرات گاز این کشور به ایران، مسئولان وزارت نفت باید رویکرد خود را  نسبت به واردات گاز  از ترکمنستان تغییر دهند و به گاز ترکمنستان به عنوان یک فرصت برای تبدیل شدن ایران به هاب گازی منطقه نگاه کنند و  اختلافات با این کشور را هرچه سریعتر حل و فصل کنند و در جهت توسعه­ بازارهای صادراتی ایران در منطقه گام بردارند.