حذف ۳۰ میلیون یارانه بگیر به جامعه شوک وارد می‌کند

لایحه بودجه ٩٧ در حالی به مجلس ارایه شده که موضوع کاهش تعداد یارانه بگیران به عنوان یکی از مهم ترین بندها در تبصره ١٤ مطرح شده است، تبصره ای که گفته می شود در صورت تصویب نهایی آن 30 میلیون نفر از دریافت یارانه حذف می شوند.

درحالیکه عده‌ای تصویب و اجرای این تبصره را شوک به جامعه می دانند اما گروهی دیگر بر این باورند که این تبصره نوعی شفاف سازی در عملکرد مالی دولت و حرکت در مسیر اجرای ماده ٣٩ قانون برنامه ششم توسعه است.

حسینعلی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در مخالفت با حذف ٣٠ میلیون نفر از دریافت یارانه می‌گوید: چرا با وجود صراحت قانونی، دولت در بودجه های ٩٥ و ٩٦ حذف یارانه ثروتمندان را پیگیری نکرد و حال یکباره قصد دارد همه آنچه در گذشته اجرا نشده را اجرایی کند که برای جامعه قابل هضم نیست.

محمد حسینی دیگر عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس اما می گوید دولت در تبصره ١٤ اقدام به حذف یارانه بگیران نکرده بلکه با شناسایی اقشار نیازمند به عدد ٤٠ میلیون نفری رسیده که نیازمند دریافت یارانه نقدی هستند.

مناظره خبرگزاری خانه ملت با موضوع بررسی نقاط قوت و ضعف پیشنهاد دولت در حذف ٣٠ میلیون نفر از یارانه بگیران در لایحه بودجه ٩٧ را که با حضور حسینعلی حاجی دلیگانی و محمد حسینی اعضای کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی برگزار شد در ادامه می خوانید.

 حاجی دلیگانی: دولت در حذف یارانه بگیران موفق عمل نکرد/ نیازمندان حذف شدند

خانه ملت: گفته می شود دولت در لایحه بودجه 97 حذف بیش از 30 میلیون نفر از یارانه بگیران را پیس بینی کرده که نگرانی هایی را به دنبال داشته است. این سیاست گذاری را تا چه میزان در راستای اجرای قانون می دانید؟

حاجی دلیگانی: با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر کشور معتقدم که اگر دولت کپی قانون بودجه سال 96 را به مجلس ارایه کند بسیار بهتر از لایحه پیشنهادی برای سال 97 است زیرا چند مساله اساسی در این لایحه آمده که اضطراب و موجی از نگرانی بین مردم ایجاد کرده در حالیکه هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است اما به صرف اینکه دولت پیشنهاد را مطرح کرده این وضعیت پیش آمده است. عاقلانه ترین راه برای رفع التهاب پیش آمده در جامعه این است که دولت در راستای رعایت سیاست های خود مبنی بر تک نرخی نگه داشتن تورم لایحه پیشنهادی را پس گرفته و پس از اصلاح آن را به مجلس ارائه کند.

یکی از موضوعاتی که در لایحه 97 به آن اشاره شده بحث یارانه ها است که دولت پیشنهاد حذف تعدادی از یارانه بگیران را مطرح کرده است؛ ببینید ما در برنامه پنجم توسعه حکمی را برای حذف تعدادی از یارانه بگیران داشتیم که دولت مکلف به شناسایی و حذف یارانه افرادی بود که نیازمند نیستند اما در عمل مجریان طوری برنامه ریزی کردند که در اغلب موارد افرادی حذف شدند که اتفاقا نیازمند بوده و نباید حذف می شدند و هر قدر هم پیگیری شد در همه موارد نتیجه ای نداشت؛ خصوصا هر زوجی که تشکیل خانواده می‌دادند مبلغ یارانه آنان اگرچه از خانواده پدر و مادری آن ها قطع می شد اما به حساب جدید واریز نمی‌شد، در مواردی هم اشکالات فنی در برنامه طراحی شده منجر به حذف بی دلیل افرادی شد که به یارانه نیاز داشتند. معتقدم نه تنها یارانه نباید حذف شود بلکه براساس حکم برنامه پنجم که دولت آن را اجرا نکرد، قیمت ها باید در همه اقلام از نان گرفته تا ارز و حامل های انرژی واقعی شود و برای جبران آن، 50 درصدی که در قانون هدفمندی در دست دولت است به مردم بازگردانده شود تا مردم خودشان مدیریت کنند، به طور قطع با این رویه قاچاق، فساد و رانت از بین می رود.
  

حسینی: 40 میلیون نفر نیازمند دریافت یارانه نقدی/ منابع برای پرداخت یارانه محدود است

خانه ملت: آقای حسینی نظر شما چیست؟ تا پیش از این بسیاری از نمایندگان به دولت معترض بودند که چرا قانون در زمینه حذف یارانه ثروتمندان را اجرایی نمی کند اما امروز و با پیشنهاد دولت در این زمینه شاهد اعتراضات جدی هستیم.

حسینی: اگرچه بر این باورم که دغدغه آقای حاجی به جاست اما تاکید می کنم که ما اگر می خواهیم قوانین بالادستی را اجرا کنیم باید در همه ابعاد آن را اجرا کنیم نه اینکه در مواردی خواستار اجرای قانون شده اما در مواردی دیگر قانون را به نفع خودمان تفسیر کنیم. به طور مثال قانون، برداشت از صندوق توسعه را ممنوع کرده اما امروز می گوییم شرایط کشور به شکلی است که ما نیاز به برداشت از صندوق داریم اما در موارد دیگر مثل قانون هدفمندی اعلام می کنیم که به دلیل مشکلات و دغدغه های موجود قانون را اجرا نکنیم، این شکل برخورد با اجرای قانون قابل قبول نیست.

دغدغه آقای حاجی این است که ممکن است در موضوع اجرای قانون برای حذف تعدادی از یارانه بگیران چون ما ساز وکارهای شناسایی دقیق افراد توانمند و غیرتوانمند را نداریم ممکن است افرادی حذف شوند که معیشت آن ها دچار مشکل شود که البته دغدغه به جایی است اما این موضوع نباید بهانه ای برای اجرا نکردن قانون باشد بلکه ما باید راهکار اجرای درست را پیدا کنیم.

برای روشن شدن موضوع مثالی می زنم، اگر شما تبصره 14 بودجه 95 را ملاحظه کنید دقیقا حاکی از این بود که مجلس چند آیتم را در لایحه بودجه اضافه و در حکمی تاکید کرده که اگر دولت این آیتم ها را اجرایی نکند به عنوان مجرم شناسایی می شود که ما البته در اصلاحیه بودجه همان سال این بند را که مبنی بر مجرمیت دولت در صورت عدم اجرای برخی احکام بود حذف کردیم. خب در این جا ببینید یک جا (لایحه بودجه 95 ) دولت را به دلیل اجرا نکردن قانون مجرم قلمداد می کنیم و جایی دیگر (لایحه بودجه 97) که دولت بنا بر اجرای قانون دارد آن را به صلاح نمی دانیم، همه این ها تناقضاتی است که باید حل شود.

اما اینکه ما از چه باب با پیشنهاد حذف تعدادی از یارانه بگیران موافقت می کنیم باید عرض کنم که در حال حاضر در هر ماه بین 3400 تا 3800 میلیارد تومان یارانه نقدی به حدود 76 میلیون نفر پرداخت می شود؛ 76 میلیون نفر از 80 میلیون نفر یعنی بخش عظیمی از جمعیت کشور از یارانه استفاده می کنند در حالیکه افرادی هستند که این مبلغ تاثیر آنچنانی در معیشت آن ها ندارد ولی ازآنجا که از همان ابتدا پرداخت یارانه نقدی به همه اقشار را در دستور کار قرار دادیم ناچار شدیم همه منابع را به بخش پرداخت نقدی اختصاص دهیم و از پرداخت به بخش های تعیین شده در قانون همچون تولید بازبمانیم حتی در مواردی همانند 6 ماهه اول مبلغ 14 هزار و 400 میلیارد تومان از بودجه عمومی برای پرداخت یارانه برداشت کردیم.

بنابراین موضوعی که در تبصره 14 لایحه 97 وجود دارد بر ماده 39 قانون برنامه ششم توسعه که سال گذشته در مجلس دهم تصویب شد منطبق است؛ در بند الف ماده 39 تاکید شده که به منظور ارتقا عدالت اجتماعی، افزایش بهره وری در مصرف انرژی، هدفمند کردن یارانه ها در جهت افزایش تولید و توسعه نقش مردم در اقتصاد به دولت اجازه می دهد که قیمت آب و حامل های انرژی و سایر کالاهای خدمات یارانه ای را با رعایت ملاحظات اجتماعی و اقتصادی و حفظ مزیت نسبی و رقابتی برای صنایع و تولیدات به تدریج تا پایان سال 1400 به مواد 1، 2 و 3 قانون هدفمند کردن اصلاح و منابع حاصل (یعنی ما در این جا تلویحا اجازه افزایش قیمت را به دولت داده ایم) به صورت هدفمند برای افزایش تولید، اشتغال، حمایت از صادرات غیر نفتی، بهره وری، کاهش شدت انرژی، کاهش آلودگی هوا و ارتقای شاخص های عدالت و حمایت های اجتماعی از خانوارهای نیازمند و تامین هزینه های عملیاتی و سرمایه گذاری شرکت های ذیربط در چارچوب بودجه سالانه در دستور کار قرار دهد.

خب بر همین اساس دولت در لایحه بودجه سال 97 به این سمت حرکت کرده که می تواند قیمت حامل های انرژی را هم بالا ببرد اما دولت در تبصره 14 اشاره ای به افزایش قیمت های حامل های انرژی نکرده بلکه اصل را بر همان بنزین 100 تا 1000 تومان (فاصله 900 تومانی) قرار داده است.

براساس عملکرد سال های گذشته که به تایید دیوان محاسبات هم رسیده میزان درآمدهای وصولی از محل هدفمندی یارانه ها حدود 36 تا 37 هزار میلیارد تومان است بر همین اساس دولت در لایحه 97 مبلغ 42 هزار میلیاردی که سال گذشته به عنوان درآمد حاصل از هدفمندی در بودجه ذکر شده بود را درج نکرده بلکه با نگاهی واقع بینانه و بر اساس عملکرد سنوات گذشته 37 هزار میلیارد را عنوان کرده که اقدامی قابل قبول است.

از طرفی مبلغ 23 هزار میلیارد (در سال های گذشته 37 هزار میلیارد بود) برای پرداخت نقدی درنظر گرفته است. در سال های گذشته اگرچه 37 هزار میلیارد برای پرداخت نقدی درنظر گرفته می شود باز هم کمبود منابع وجود داشت پس در لایحه 97 که مبلغ 23 هزار میلیارد برای پرداخت یارانه نقدی درنظر گرفته شده طبیعی است که با کسری بیشتری مواجه خواهد شد بنابراین باید افرادی از دریافت یارانه حذف شوند؛ برهمین اساس دولت افرادی را از دهک های پایین جامعه شامل افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی، مستقر در روستاها، بازنشستگانی که زیر یک میلیون و 500 هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند، زنان سرپرست خانوار و ... شناسایی کرده که در نهایت به عدد 40 میلیون نفر رسیده و پیشنهاد داده که بدون افزایش رقم پرداختی فعلی یعنی به ازای هر نفر (45 هزار تومان) در سال 97 در حد 23 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت کند.

 خب درآمد دولت از محل منابع حاصل از هدفمندی در لایحه بودجه سال آینده 37 هزار میلیارد درنظر گرفته شده که قرار است 23 هزار میلیارد آن را یارانه نقدی پرداخت کند، دولت تصمیم گرفته مابقی آن را همانند آنچه در قانون برنامه ششم آمده برای افزایش هزینه های معیشت و تولید و اشتغال اختصاص دهد.

اما دولت در لایحه 97 دو اقدام دیگر نیز انجام داده و آن اینکه رقمی را اضافه و اعلام کرده که از این مبلغ هفت هزار میلیارد تومان را برای کاهش فقر مطلق اختصاص می دهد بنابراین به حوزه اشتغال ورود نکرده است. در اقدامی دیگر تلاش کرده برای اجرای ماده 34 قانون برنامه پنجم توسعه مبنی بر اختصاص یک درصد از کل درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه ها یعنی معادل 3700 میلیارد تومان به بیمه های سلامت اختصاص دهد؛ علاوه بر این در لایحه بودجه 97 ، مبلغ 3300 میلیارد تومان هم برای یارانه نان و خرید تضمینی در نظر گرفته شده است.

 حسینی: تلاش دولت برای ایجاد شفافیت در بودجه 97

بر این باورم حال که دولت با یکسری اقدامات در بودجه شفافیت ایجاد کرده، ما نیز در مجلس حرکت در مسیر شفافیت را تقویت کرده و نظاماتی را طراحی کنیم که هم دولت در چارچوب آن بتواند اقدامات لازم را انجام دهد و هم ما به اهداف موردنظر در اجرای قانون برسیم. اگر این اقدامات را انجام ندهیم نه تنها عده ای از دریافت یارانه حذف می شوند بلکه نارضایتی در جامعه ایجاد می شود.

بعضی دوستان با این نگاه که احتمال دارد در سال 97 رکود اقتصادی داشته باشیم پیشنهاد می‌کنند که دولت عملکرد بودجه 96 را عینا در سال 97 تکرار کند اما نگاه دیگری که بنده بر آن نظرم این است که وقتی دولت قصه دارد، قانون را رعایت کند ما باید سازوکارها و زیرساخت های اجرای قانون را فراهم کنیم. اگر نقدی به دولت در زمینه شفاف عمل نکردن وجود دارد ما در مجلس باید این شفافیت‌ها و الزامات را ایجاد کنیم نه اینکه اجرای قانون را معطل بگذاریم.

 حاجی: دولت به دلیل انتخابات حذف یارانه ثروتمندان را در بودجه 95 و 96 اجرا نکرد

خانه ملت: آقای حاجی شما در اظهارنظر خود درباره حذف برخی یارانه بگیران در لایحه 97 به نارضایتی مردم اشاره کردید. صرف اینکه ممکن است نارضایتی وجود داشته باشد، نباید قانون را اجرا کرد. بارها شاهد تذکراتی از سوی نمایندگان بودیم که چرا دولت یارانه ثروتمندان را حذف نمی کند.

حاجی دلیگانی: ببینید ما از همان ابتدا موافق اجرای قانون برنامه پنجم در زمینه تکلیف دولت برای حذف یارانه ثروتمندان بودیم اما چرا دولت تاکنون آن را اجرا نکرده است؟ مگر بنا نبود که عده ای از دریافت یارانه حذف شوند، پس چرا انجام نشده است؟ می دانید علت آن چیست؟ علت این است که دولت انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو داشته بنابراین از انجام آن سر باز زده است. به طور مثال دولت مطابق تبصره 14 بودجه 95 تکلیف بر اجرای قانون در حذف گروهی از یارانه بگیران داشته اما اجرا نکرده است، هم اکنون در لایحه 97 قصد دارد همه آن تکالیفی که در بودجه 95 و 96 اجرا نکرده را به یکباره اجرا کند؛ جامعه تحمل این حجم از فشار را ندارد در حالی که اگر به تدریج افراد غیرنیازمند حذف می شدند وضعیت فعلی پیش نمی آمد. ما نباید به جامعه شوک وارد کنیم در حالیکه پیشنهاد دولت در لایحه بودجه 97 جامعه را وارد شوک می کند به طوری که از هم اکنون همه نگران هستند.

نکته بعد اینکه بزرگترین سرمایه اجتماعی دولت، اعتماد عمومی به حرف، گفتار و نوشتار مسئولان است. به اعتقاد من با عملکرد دولت سطح سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد بسیار کاهش یافته به طوریکه اگر نظرسنجی نسبت به صحبت های رئیس جمهور یا وزیری در جامعه داشته باشید متوجه می شوید که اعتماد پایین آمده است. ما خودمان در مجلس وقتی موضوعی را مصوب می کنیم، اطمینان نداریم به همان نحوی که مصوب شده اجرا شود. چرا؟ چون می بینیم قوانینی که صراحت دارد هم اجرا نمی شود. نکته بعد اینکه برخی افراد دست اندرکار نوشتن متون لوایح در دولت واژه هایی را به کار می برند که در آینده مشخص می‌شود که دولت هدفی غیر از آنچه در ظاهر متن آمده داشته است. به طور مثال اصلاحیه ای در بودجه 95 داشتیم، گزارشی که آقای نوبخت در صحن ارائه کرد این بود که ما به یک پروژه راه آهن 210 درصد اعتبار دادیم. ما می بینیم که ظاهر قانون می گوید 15 درصد اعتبار داده شود و دولت اختیار جابجایی ندارد، پس چطور 210 درصد اختصاص داده شده که این موضوع سوال شد. آقای نوبخت اعلام کرد براساس جمله ای که در متن قانون وجود دارد، مجلس این اجازه را به ما داده است، پس دولت به دلیل بدنه کارشناسی واژه هایی را به کار می برد که در نهایت مجلس به آن رأی می دهد اما بعد می بینید که دولت از لابلای واژه ها اختیاراتی را برای خود محفوظ داشته که به نفع خود استفاده می کند.

نکته بعد اینکه در بند ب ماده 39 که آقای حسینی بند (الف) آن را قرائت کردند آمده است؛ به منظور ایجاد شفافیت در قانون دولت مکلف است (گفته نشده اجازه دارد) دریافت ها و پرداخت های مرتبط با قانون هدفمند کردن یارانه ها را در جدول جداگانه حاوی اقلام موردنظر همراه با بودجه سنواتی به مجلس تقدیم کند. ببینید هم اکنون دولت در بخش مصرف آب و برق یکسری اجازاتی را به برخی شرکت ها داده تا منابع حاصل از مصرف انرژی افراد (چه اصل و چه مابه التفاوت آن براساس افزایش قیمت حامل های انرژی) را به حساب دولت واریز نکنند در حالی که این منابع در گذشته ابتدا به حساب دولت واریز و بعد این مجموعه ها سهم خود را از دولت می گرفتند. این اقدام دولت نوعی نبود شفافیت در چگونگی درآمدها و هزینه های ناشی از قانون هدفمندی است.

حسینی: البته این نکته را عرض کنم که دولت در لایحه بودجه 97 تلاش کرده این نقیصه را در بند (ج) تبصره 14 برطرف کند، بنابراین پیشنهاد داده که شرکت ها همه مبالغ را باید به حساب متمرکز ارزی و ریالی در خزانه به عنوان تمرکز وجوه درآمد واریز کنند و براساس آن خزانه دار کل کشور ماهانه سهم هدفمندی را از این مبالغ برداشت و مابقی آن را به شرکت ها بدهد.

حاجی: سال 89 که نخستین سال اجرای هدفمندی بود به طور مثال قیمت بنزین از لیتری 100 تومان به 400 تومان رسید بنابراین برآورد ما این بود که همین میزان افزایش قیمت در CNG، گاز طبیعی، گازوئیل، نفت سفید، نفت کوره، آب مصرفی و برق اتفاق بیفتد، آن زمان گفته می شد منابع حاصل از افزایش حامل های انرژی حدود 36 تا 37 هزار میلیارد تومان است.

حسینی: البته در روند بودجه از ابتدای هدفمندی، اولین عددی که دولت از مجلس اجازه گرفت 8 هزار میلیارد تومان بود که بعد در سال های 90 و 91 که بنزین به 700 تومان در هر لیتر رسید، 22 هزار و 800 میلیارد تومان بود و زمانی که بنزین به لیتری 1000 تومان رسید روی عدد 36 تا 37 هزار میلیارد تومان مانده که در قانون بودجه دو سال متوالی 95 ، 96 برنامه ریزی ها را روی مبلغ 46 هزار میلیارد تومان انجام می دهیم.
مناظره خانه ملت درباره حذف یارانه بگیران با حضور حسینعلی حاجی دلیگانی و محمد حسینی

 حاجی دلیگانی: 80 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی/ دولت برای پرداخت یارانه عزا نگیرد

حاجی دلیگانی: برداشت من از حساب و کتاب ها این بود که 36 هزار میلیارد تومان در همان مرحله اول حاصل شد و سال به سال به جهت بالا رفتن قیمت ها (میزان مصرف) عدد حاصله افزایش پیدا کرد. در سال گذشته که برنامه ششم را تنظیم می کردیم طی استعلامی که از بانک مرکزی به صورت محرمانه به دست ما رسید گزارش شد که در حدود 80 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از افزایش قیمت حامل های انرژی نسبت به مبنای روز قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بوده است.

از این 80 هزار میلیارد تومان، نزدیک 40 هزار میلیارد صرف هزینه های تعیین شده می شود، 40 هزار میلیارد دیگر در جیب دولت می ماند پس دولت نگوید وقتی می خواهم یارانه پرداخت کنم عزا می گیرم، دولت نه تنها عزادار نیست بلکه عیش هم دارد زیرا 40 هزار میلیارد بودجه در اختیار گرفته است.

نکته بعدی اینکه دولت برابر تبصره 18 در لایحه بودجه 97 اعلام کرده که قیمت حامل های انرژی را به گونه ای افزایش دهیم که 17 هزار و 400 میلیارد تومان دیگر از این محل درآمد حاصل کنیم. ما می گوییم اگر دولت قصد دارد این کار را انجام دهد باید هم درآمدهای حاصل و هم نحوه هزینه کردها را به صورت شفاف به مردم اعلام کند اما دولت تاکنون حتی یک بار هم حاضر نشده این اعداد را تایید کند.

هیچ اشکالی ندارد که رئیس جمهور اعلام کند برای جلوگیری از قاچاق قصد واقعی کردن قیمت ها را متناسب با فوب خلیج فارس داریم اما وقتی مقایسه ای درباره قیمت حامل های انرژی انجام می دهد، حقوق دریافتی اقشار مختلف را هم در ایران و کشورهای هدف مقایسه کند. چرا؟ چون مردم حساس هستند و واکنش نشان می دهند. مردم انتظار دارند که به شعورشان توهین نشود. مردم انتظار دارند مسئولان با صداقت با آنها رفتار کنند.

حاجی دلیگانی: نخست اینکه در حذف یارانه ثروتمندان، ما اعتماد نداریم که دولت دقیقا اقشاری که در قانون ذکر می شود حذف کند بنابراین بنده شخصا به آن رأی نخواهم داد.

 و در نهایت باورتان این است که در آمد حاصل از هدفمندی هم در محل تعیین شده هزینه نمی‌شود.

حاجی دلیگانی: ببینید ما به تجربه دیدیم که دولت قانون را اجرا نکرده، به طور مثال اخیراً در کمیسیون بودجه مطرح شد مبالغی از محل ارزش افزوده (که مستقیما از مردم دریافت می شود) به تربیت بدنی اختصاص داده شود اما دولت به جای پرداخت پول، اسناد خزانه پرداخت کرده، علت چیست؟ چرا دولت قانون را اجرا نکرده و به جای پول، اسناد خرانه پرداخت کرده است؟

با این تفاسیر قانون را چطور می شود اجرا کرد؟ قانون این اجازه را به دولت داده که ثروتمندان را حذف کند. با این نگرانی شما پس قانون نباید اجرا شود؟

حاجی دلیگانی: ما احساس مان این است که دولت پای اجرای آنچه که خود تقدیم مجلس کرده و به تصویب می رسد می ایستد اما اگر مجلس در قسمتی از متن دولت تغییراتی ایجاد کند یا متنی بنویسد که خواست دولت نبوده معمولا آن را اجرا نمی کند.

  آقای حسینی شما هم اعلام کردید که دولت در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و به ویژه در حذف افراد دقیق عمل نکرده، پس با این تفاسیر چطور می توان زمینه اجرای ماده 39 برنامه ششم را فراهم کرد؟

حسینی: ببینید؛ اینکه دولت دقیق عمل نکرده موضوع برمی گردد به اینکه ما نمایندگان وظیفه خود را به درستی انجام نمی دهیم. وظیفه ما فقط قانون نویسی و تصویب کردن قانون نیست. یکی از مهمترین وظایف مجلس نظارت بر اجرای قانون است که ما آن را رها کردیم و از این ابزار کمتر استفاده می کنیم، زیرا بخشی نگری داریم یعنی نگرانیم که اگر با جدیت بیشتری وارد بحث نظارت شویم لطماتی به بخش های مختلف وارد شود، همین نگرانی ها باعث محافظه کاری نمایندگان شده است.

ما اگر قانون هدفمندی یارانه ها را تصویب کردیم اما هیچ گاه نحوه اجرای آن را به صورت کارشناسی بررسی نکردیم بنابراین ایراد به مجلس برمی‌گردد. ببینید برخی از ما نمایندگان در مجلس به صورت تخصصی به متون لوایح دقت نمی کنیم، در کمیسیون به صورت فعال شرکت نمی کنیم یا اصطلاحات کارشناسی شده را رد و بدل نمی کنیم به همین دلیل دولت هم از این خلأ سوءاستفاده می کند، ولی در انتها تاکید می کنم که ما در مجلس باید قوه نظارتی مان را قوی تر کنیم نه اینکه به دلیل صحیح اجرا نشدن قانون از سوی دولت از ادامه اجرای آن منصرف شویم، شکی نیست که هدف از تصویب قانون هدفمند کردن یارانه ها از یک طرف کاهش ضریب جینی یعنی کاهش فاصله طبقاتی و کاهش مصرف انرژی و از طرفی تقویت تولید بوده اما ما در مدت اجرای قانون نه فاصله ها را کم کردیم، نه مصرف انرژی را کاهش دادیم به طوری که مصرف در ابتدای اجرای قانون هدفمندی یارانه ها 50 میلیون لیتر در روز بوده که امروز به 72 میلیون لیتر در روز رسیده است.

حاجی دلیگانی: مصرف به 100 میلیون لیتر هم رسیده است.

 حسینی: اشتغالزایی با گران کردن حامل های انرژی و پول پاشی اتفاق نمی افتد

حسینی: اگر ما به دنبال این بودیم که با افزایش قیمت بنزین کاهش مصرف داشته باشیم به آن عمل نشد. امروز رسیدیم به شرایطی که تنها مبالغی را به جامعه برای ارتقای سطح معیشت تزریق می کنیم پس موفق نبودیم. در شرایط فعلی برای ساماندهی اوضاع باید جراحی جدید انجام داده و با شفاف سازی قوانین و افزایش نظارت بر دولت به سمتی حرکت کنیم که ماده 39 قانون برنامه ششم مبنی بر هدفمندی به درستی اجرا شود. ولی در رابطه با افزایش قیمت بنزین در تبصره 18 لایحه 97 که البته در کمیسیون انرژی حذف شد، ما باید راهکارها و ایده های جدیدتری را پیگیری کنیم، نباید تنها به دنبال گران کردن باشیم. دولت بداند که ایجاد اشتغال با گران کردن حامل های انرژی و پول پاشی اتفاق نمی افتد. دوم اینکه بنزین یک کالای استراتژیک در ایران است که اثرات قیمتی و تورمی ناشی از افزایش قیمت آن بر کم درآمدها بیشتر از پردرآمدها است.

برای این بخش راهکارهای خوبی وجود دارد که در سایر کشورها هم اجرا شده است. اعتقاد دارم برای بنزین هزار تا 1500 تومان باید بتوانیم کارت های حامل انرژی را در کشور توزیع کنیم یعنی هر خانواری کارت حامل انرژی داشته باشد که بتواند با آن پول بنزین و آب و برق را پرداخت کند، در پایان ماه هر میزان که مصرف نکرد برای بخش های دیگر هزینه کند.

آقای احمدی نژاد هم در ابتدای اجرا همین موضوع را مطرح کرد که پول را به صورت نقدی به مردم می دهیم، هر کس کمتر مصرف کرد عوارض کمتری می دهد و باقی پول در حسابش باقی خواهد ماند.

حسینی: نه این اتفاق نیفتاد. ما پول را به صورت یکسان به همه پرداخت کردیم، از طرفی گذاشتیم مصرف هم به صورت یکسان انجام شود. امروز باید به سمتی برویم که در اجرای قانون در وهله اول اعتماد مردم را داشته باشیم و دوم اینکه قانون را با اهدافی که پیش بینی می کنیم عملیاتی کنیم، ضمن اینکه به افراد مستحق یارانه بدهیم نه افرادی که نیازی ندارند. امروز شرایطی را ایجاد کردیم که پرداختی به افراد مستحق علی رغم اینکه افزایش سال به سال قیمت حامل های انرژی داشتیم ثابت مانده است.

 حسینی: در لایحه 97 ، ریالی از بودجه عمومی برای پرداخت یارانه هزینه نشده است

شاید اینطور استنباط شود که دولت در لایحه 97 بخشی از یارانه بگیران را حذف کرده این در حالی است که دولت حذفی انجام نداده است؛ دولت هر سال از محل بودجه عمومی کشور 14 تا 15 هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی بداشت می کرد که امسال در تبصره 14 لایحه 97 آن مبلغ را برای خود دیده یعنی قرار نیست از محل بودجه عمومی ریالی برای پرداخت یارانه نقدی هزینه شود بلکه مبلغ 300 میلیارد تومان از منابع حاصل از هدفمندی برای یارانه نان دیده است، یعنی دولت در لایحه 97 به صورت پنهان عددی را از بودجه عمومی برای خود حفظ کرده است، زیرا در گذشته 48 هزار میلیارد برای یارانه نقدی نیاز داشت اما رقم حاصل از هدفمندی 37 هزار میلیارد بود که مابه التفاوت آن را از محل بودجه عمومی تامین می کرد اما برای سال آینده نه تنها از بودجه عمومی برداشتی ندارد بلکه از محل درآمدهای هدفمندی یارانه ها 3 هزار و 300 میلیارد تومان برای یارانه نان اختصاص می دهدد.

ما باید برای جراحی اقتصادی آمادگی ذهنی ایجاد کنیم اگر بخواهیم روند موجود را ادامه دهیم روز به روز فقیر، فقیرتر و غنی، غنی تر می شوند، ضمن اینکه سرمایه ها از کشور خارج شده و به مشکلات عدیده برخواهیم خورد. لذا برای اعتمادسازی اول باید فضایی را در کشور ایجاد کنیم که مردم به دولت و مجلس اعتماد کنند ضمن اینکه مجلس و دولت هم قوانین را به درستی اجرا کنند، اگر در این مسیر حرکت نکنیم شرمنده مردم خواهیم شد. مشکلات در این حوزه ها باید فارغ از گرایشات سیاسی و براساس نظر کارشناسی و علمی رفع و رجوع شود.

حاجی دلیگانی: لایحه پیشنهادی 97 با این شکل باعث یک نگرانی در جامعه می شود. اصل سرمایه نظام مردم هستند و اگر نظرسنجی از مردم داشته باشید، فکر می کنم اکثریت مردم از این نوع نگاهی که در بودجه آمده راضی نیستند. بد نیست در این شرایط و براساس اصل 59 قانون اساسی مبنی بر مراجعه مجلس و نظام به آرای مستقیم مردم، رفراندومی برگزار و نظر مردم راجع به این نوع لایحه نوشتن گرفته شود.

ما موافق هستیم قیمت ها واقعی سازی شده یعنی قیمت بنزین و گازوئیل متناسب با فوب خلیج فارس و ارز تک نرخی شود، به طور قطع با اصلاح قیمت ها بخش اعظمی از رقم 25 میلیارد دلار قاچاق از بین می رود اما باید این افزایش قیمت ها را جبران کنیم به این شکل که براساس کد ملی هر ایرانی حساب اعتباری برای افراد باز شود و برای بخش های مختلف همچون سلامت، سرانه کتاب، آموزش و پرورش، سوخت، نان و... مبالغی در نظر گرفته شود تا افراد بتوانند به راحتی از آن استفاده کرده و از رانت و فساد اقتصادی هم جلوگیری شود.