تلاش آمریکایی برای ضربه به اقتصاد ایرانی
اگر چه نمایندگان مجلس آمریکا با تصویب متممی خواستار ممنوعیت فروش هواپیما به ایران هستند اما سوال اینجاست که این اقدام تا چه حد با برجام و قوانین بین المللی سازگار است.
مجلس نمایندگان آمریکا چهارشنبه گذشته با متمم پیشنهادی یک قانونگذار جمهوری‌خواه برای منع فروش هواپیمای غیرنظامی به ایران موافقت کرد، تصمیمی که باوجود هشدارهای برخی از دیگر نمایندگان درباره مغایر بودن این اقدام با توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 صورت گرفت.
آنطور که برخی نشریات آمریکایی مطرح کرده اند این متمم‌ها، به طور خاص، استفاده از منابع مالی برای مجاز کردن مبادلات مالی مربوط به فروش هواپیما را ممنوع می‌کند و اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا را از صدور مجوز جهت فروش هواپیما به ایران منع می‌کند.
ماجرا از چه قرار است؟
مجلس نمایندگان آمریکا که همراستا با دونالد ترامپ در پی یافتن مسیری برای نقض برجام است، اخیرا با مصوبه ای یکی از بندهای اقتصادی توافق هسته ای را زیر سوال برده است.چرا که طبق برجام آمریکا باید نسبت به فروش هواپیما به ایران اقدام کند اما آنچه از عملکرد تیم سیاسی و اقتصادی آمریکایی مشخص است اینکه مقامات ایالات متحده تلاش خود را به کار گرفته اند تا جمهوری اسلامی ایران از اجرای برجام سودی نبرد و به اعتقاد برخی کارشناسان به همین جهت در مسیر فروش هواپیما به ایران سنگ اندازی کرده اند.
شایان ذکر است که سال گذشته هم متمم‌های مشابهی که روسکا آن را پیشنهاد داده بود به تصویب رسید اما تبدیل به قانون نشد همچنین مجلس نمایندگان آمریکا طرح قانونی جداگانه‌ای را با همین موضوع ب تصویب رساند، اما این طرح هرگز در سنا رأی‌گیری نشد.
مسیر قانونی شدن مصوبات مجلس نمایندگان آمریکا
طبق قوانین داخلی ایالات متحده آمریکا، مصوبات مجلس نمایندگان در صورتی به قوانین تبدیل می شود که مجلس سنا نیز آن مصوبه را تایید و به امضای رئیس جمهور برسد؛ بنابراین مصوبه اخیر مجلس نمایندگان هنوز به قانون تبدیل نشده است و تا اجرایی شدن دو مرحله دیگر باید طی کند، هرچند برخی کارشناسان اعتقاد دارند با توجه به رویه دونالد ترامپ، این بار احتمال امضای این مصوبه از سوی او وجود دارد.
برجام، آمریکا را ملزوم به فروش هواپیما به جمهوری اسلامی کرده است
مطابق متن برجام، اگر این مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا قانونی شود، در واقع واشنگتن توافق بین المللی هسته ای چند جانبه را نقض خواهد کرد، چرا که بند 22 برجام تاکید می‌کند ایالات متحده، به نحو مشخص شده در پیوست 2 و منطبق با پیوست 5، اجازه فروش هواپیماهای تجاری مسافربری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران؛ مجوز اینکه اشخاص غیرآمریکایی که در مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی هستند، به نحو منطبق با این برجام با ایران تعامل نمایند؛ و مجوز واردات فرش و مواد غذایی از مبدأ ایران به آمریکا را صادر خواهد کرد.
همچنین در بند 5/1 برجام تصریح شده است: ایالات متحده متعهد می‌شود؛ اجازه فروش هواپیمای مسافربری تجاری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران از طریق اعطای امتیاز در موارد زیر داده خواهد شد: الف) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری انحصارا با کاربری غیرنظامی ب) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال قطعات یدکی و قطعات عمده برای هواپیمای مسافربری تجاری به ایران و ج) ارائه خدمات تبعی، از جمله ضمانت، نگهداری و خدمات تعمیر و بازبینی‌های ایمنی برای کلیه موارد مذکور، مشروط به اینکه قطعات و خدمات مجوز داده شده انحصارا برای هوانوردی تجاری مسافری مورد استفاده قرار گیرند.
مصوبه مجلس نمایندگان قراردادهای خرید هواپیما را لغو نمی کند
آنطور که علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشور در گفت و گو با برخی پایگاه‌های خبری گفته قراردادهای خرید هواپیماهای جدید در سطح بین‌المللی منعقد شده و مصوبه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا در مورد ممنوعیت فروش هواپیما به ایران تاثیری بر اجرای این قراردادها ندارد. به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی بدون شک همه شرکت‌ها به قراددادهای خود متعهد هستند و باید این قراردادها به اجرا گذاشته شوند.
ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نقض برجام است/در تولید هواپیما باید خودکفا شویم
موضوع قراردادهای فروش هواپیما به جمهوری اسلامی ایران ما را بر آن داشت تا با علی اکبر کریمی نماینده مردم اراک در مجلس دهم شورای اسلامی به گفت و گو بپردازیم . کریمی در گفت و گو با خبرگزاری خانه ملت، با اشاره به مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا در راستای منع فروش هواپیما به ایران، گفت که این مصوبه باید مراحلی را برای قانونی شدن طی کند و اما منع فروش هواپیما به ایران در واقع نقض برجام محسوب می شود و در صورتی که هیات نظارت بر اجرای برجام نیز نقض برجام را اعلام کند باید اقدام متقابل صورت گیرد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه آمریکا اعتقاد و علاقه ای به اجرای برجام ندارد، گفت که ایالات متحده بند های مختلف توافق هسته ای را نقض می کند و جمهوری اسلامی ایران باید تمهیدات لازم برای مقابله با این بدعهدی ها را اندیشیده باشد.
به گفته کریمی آمریکا بزرگترین و مهمترین دشمن انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران است که قابل اعتماد نیست، بنابراین در صورت بدعهدی باید منتظر پاسخ کوبنده باشد.
نماینده مردم اراک در مجلس دهم شورای اسلامی همچنین با تاکید براینکه ناوگان هوایی کشور برای نوسازی تنها نیاز به خرید هوایپما ندارد، عنوان کرد که تنها راه برای نوسازی ناوگان هوایی، خرید هواپیما نیست، بلکه باید در تمام ابعاد صنعت هوایی رشد کنیم و به خودکفایی در تولید هواپیما برسیم.
این نماینده مجلس با اشاره به تلاش مسئولان برای ساخت هواپیماهای کوچک برای مسافت های کوتاه داخلی، اضافه کرد: در سالهای گذشته تلاش شده است که با همکاری کشورهای دیگر به سمت تولید هواپیما برویم، بنابراین نباید از این ظرفیت غافل بمانیم.
کریمی همچنین به مراودات تجاری ایران در این خصوص با دیگر کشورها نیز اشاره کرد و گفت که با کشور اوکراین در زمینه ساخت هواپیماهای کوتاه بُرد، همکاری داشتیم و تلاش داریم با همکاری ترکیه در ساخت هواپیماهای بزرگ را کلید بزنیم.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان گفت و گوی خود با خانه ملت ، تاکید کرد که باید از ظرفیت های داخلی جهت تعریف پروژه های مشترک ساخت هواپیما حداکثر استفاده را داشته باشیم.
خبرگزاری خانه ملت؛ آنطور که پیش‌تر آمد، طرف آمریکایی به صورت مداوم و به بهانه های مختلف با سیاسی کاری سعی در برهم زدن نظم در اجرای برجام و توافقات بین المللی دارد و با نگاه یکجانبه و طمع‌کارانه خواستار فشار اقتصادی به ایران است. حال اگر چه نمایندگان مجلس آمریکا با تصویب متممی خواستار ممنوعیت فروش هواپیما به ایران هستند اما سوال اینجاست که این اقدام تا چه حد با برجام و قوانین بین المللی سازگار است؟ آیا طرف آمریکایی با علم به، به بارآمدن هزینه های مختلف سیاسی و اقتصادی برهم زدن برجام اقدام به چنین تحرکاتی می کند یا قصد دارد تا از این طریق کارناوال سیاسی دیگری برای دستیابی به مطامع اقتصادی خود به راه اندازد . پاسخ هر چه باشد، بی شک این پرونده هوشیاری دستگاه دیپلماسی کشورمان را می طلبد.
