شورای شهر و تحقق حقوق شهروندی

زندگی اجتماعی بشر و ارتباط و در کنار هم زیستن مردم، حقوق و تکالیفی را هم برای ایشان و هم برای کسانی که از سوی آنها مسئولیت اداره جامعه را عهده دار می شوند، ایجاد می کند که این حقوق به حقوق شهروندی مشهور است و در سال های گذشته به ویژه دهه های اخیر مورد دغدغه اندیشمندان و نوع دوستان اجتماعات شهری قرار گرفته است. تا جایی که کشورهای مختلف به تبیین و تدوین مجموعه حقوقی مزبور و تصویب و قانونی کردن آن پرداخته و به عنوان موازین قانون شهروندی در حال اجراست و هم مردم، هم مسئولین شهری و هم نهادهای ذیربط مرکزی و دولتی بدان گردن نهاده و عمل می کنند.

در کشور ما، پس از فراز و نشیب هایی که در این عرصه در چندین سال وجود داشته، بالاخره منشور حقوق شهروندی، پس از تصویب، در 29/آذر/1395 با امضای رئیس محترم دولت تدبیر و امید، منتشر و عملا مورد اجرا قرار گرفته است.

منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران در 22بند و 120 مادٌه تدوین و تصویب و اعلام شده که نخستین بند آن، حق حیات و سلامت و کیفیت زندگی را برای هر شهروندی مقررٌ داشته است. مادٌه یک این منشور تصریح دارد: شهروندان از حقٌ حیات برخوردارند، این حق را نمی توان از آنها سلب کرد، مگر به موجب قانون.

در تفسیر این مادٌه باید گفت: حیات و زندگی و سلامت شهروندان و هم نوعان ما هرگز نباید تهدید شود و بی تردید برطرف کردن هرگونه تهدیدی که زندگی و سلامت هم شهریان را به مخاطره می اندازد، وظیفه مسئولین و اداره کنندگان امور شهری و نهادهای ذی ربط است. در این میان، شورای محترم شهر، وظیفه و تکلیف سنگین تری دارد، زیرا همین شهروندان به شایستگی و لیاقت ایشان اطمینان کرده و به آنها رأی دادند.

در این راستا، تشخیص موارد و مصادیق تهدیدآمیز البته کاری فنٌی و علمی است که در مراکز عمده تحقیقاتی و بهداشتی شهرهای بزرگ از جمله کلان شهر تهران، لااقل یکی از بزرگترین تهدیدات حیات و سلامت شهروندان را آلودگی هوا دانسته اند. درست است که مقابله با این خطر و تهدید بزرگ، نیازمند همکاری و هماهنگی بین نهادهای دولتی و عمومی مختلفی است، ولی بیشترین مرکز توجه در این خصوص، شورای محترم شهر است که هم صلاحیت تصویب و هم نظارت دقیق بر چگونگی اجرای مصوبات و مقررٌات شهری را دارد.

امٌا آیا تاکنون به طور ملموس، از این همه وعده ها و یا احیاناً مصوٌباتی که اعضای شورای شهر داده و داشته اند، چیزی عاید شهروندان شده است؟ آیا آلودگی روزافزون هوای شهرمان، تهران و یا کلان شهرهای دیگر کمتر شده و یا همان طور که تأکید شد، روزافزون است؟

وقتی با این همه درآمد تریلیونی شهرداری تهران که تخصیص و تفریغ بودجه آن زیر نظر شورا انجام می گیرد، هنوز انبوه خودروهای فرسوده شخصی و حتٌی اتوبوس های قدیمی و دودزا در سطح شهرمان به راحتی آمد و شد می کنند و هنوز کارخانجات دودزا و آلوده کننده در اطراف شهرمان مشغول به کارند، وقتی هنوز فکری به حال خودروهای انبوه تک سرنشین نشده است و وقتی طرح ترافیک ـ که یکی از عناصر بازدارنده و از موانع آلودگی مفرط هوای شهر است  ـ فروخته می شود و...و هنوز به نحو صحیح مدیریت نشده اند؛ آیا می توانیم بگوییم شورای شهرمان واقعا حیات و سلامت شهروندانی را که به اعضای آن اعتماد کرده اند، از تهدید و مخاطره بزرگ آلودگی شهر تهران ایمن ساخته اند؟

آیا واقعاٌ نباید همٌت تلاش بیشتری شود، به ویژه که اینک با انتخاب و تعیین شهردار جدید و همسو و هماهنگ با دولت محترم، دست شورا و شهرداری تهران برای کمک به رفع آلودگی هوای این کلان شهردودی بازتر شده است؟!