از عدم کمک مالی انگلستان به دولت قوام السلطنه تا ممنوع شدن ورود ماشین آلات کهنه

به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی پانزدهمین روز شهریور ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.

15 شهریور 1300، لرد كرزن وزير خارجه انگلستان اعلام كرد به دولت قوام السلطنه كمك مالي نخواهد كرد. وي از نماينده خود خواست اين موضوع را به بانك شاهنشاهي اطلاع دهد.

15 شهریور 1307، وزارت فوائد عامه ده دانشجو را برای تحصیل در رشته‌ های راه‌آهن، ذوب ‌آهن و معادن به اروپا اعزام کرد.

15 شهریور 1315، محسن صدر وزیر دادگستری حکم برائت علی منصور را به مجلس اعلام کرد. علی منصور که وزیر راه بود به سوء‌استفاده از موقعیت و وجوه بیت‌المال متهم شده بود.

15 شهریور 1323، مجيد آهي سفير ايران در مسكو در تلگرافي به وزارت امور خارجه اعلام كرد به زودي يك هيأت نفتي روسيه با هدف مذاكره راجع به كسب امتياز نفت ايران به تهران خواهد آمد.

15 شهریور 1327، جراید کشور در این روز شرایط وارد کردن کارخانه برق برای شهرستان‌ ها را به‌ طور مشروح اعلام کردند. در گزارش مربوط به این موضوع آمده بود هیات‌ وزیران در جلسه 13 شهریور ماه پیرو تصویب ‌نامه مورخ 5/ 5/ 1327 برای وارد کردن ماشین‌ آلات برق مخصوص تامین روشنایی شهرستان‌ ها، مقرراتی را تصویب کرده است. برخی بندهای این مقررات به این شرح بود: 1- واردکننده ماشین ‌آلات کارخانه در صورتی می ‌تواند اقدام به افتتاح اعتبار برای خرید ماشین ‌آلات کارخانه کند که قبلا دفتر مشخصات فنی کارخانه مورد تقاضا را بر طبق اصول فنی تهیه و لااقل از دو کارخانه سازنده درجه اول پیشنهاد فروش در دست داشته باشد. 2- کمیسیونی در وزارت اقتصاد ملی با حضور نمایندگان وزارت دارایی، بانک ملی ایران، کمیسیون ارز، گمرک، بانک صنعتی و معدنی ایران و دو نفر مهندس متخصص در امور ماشین و برق تشکیل می ‌شود که به کلیه تقاضاهای مربوط به ماشین ‌آلات کارخانه و لوازم یدکی توسعه کارخانجات فعلی برق مخصوص روشنایی شهرستان ‌ها رسیدگی خواهد کرد. کمیسیون فنی فوق‌ الذکر موظف است به ترتیب ذیل تقدم نوع درخواست ‌ها را رعایت کند. 1- لوازم یدکی و قطعات منفصله کارخانه ‌های موجود، 2- توسعه کارخانه ‌های موجود، 3- برق مخصوص شهرستان ‌ها، 4- ماشین‌ کارخانه ‌های جدید.

همچنین در این روز، عبدالحسین هژیر، نخست ‌وزیر وقت با صدور اطلاعیه‌ ای میزان هزینه‌ ها و چگونگی سفر زائران به خانه خدا را برای علاقه ‌مندان تشریح کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: اشخاصی که تا آخرین ساعت روز 27 شهریور به یکی از ادارات شهربانی مراجعه کرده و گذرنامه دریافت دارند، صدور گذرنامه برای آنان بلامانع است و فقط مبلغ 370 ریال برای گذرنامه و عوارض شهرداری باید پرداخت کنند و باید بدانند که: 1- دولت سعودی از هر یک نفر زائر مبلغ 41 پوند و نیم دریافت می ‌دارد. 2- دولت ارز و اسعار به هیچ ‌وجه به زائران نمی ‌دهد و مسافران سعی کنند مخارج مسافرت خود را به ریال بپردازند. 3- حرکت با هرگونه وسیله و از هر راه و به هر ترتیب آزاد است، اما تشرف به مکه از چند طریق میسر است از جمله: اتوبوس و سواری یا کامیون و تاکنون چند شرکت آمادگی حمل زائران را اعلام کرده ‌اند از جمله: هواپیما به مبلغ 50 هزار ریال، (بدون خوراک 43 هزار ریال)، اتومبیل‌ سواری 46 هزار ریال (و بدون خوراک 41 هزار ریال)، اتوبوس 30 هزار ریال (بدون خوراک 29 هزار ریال)، با کامیون 30 هزار ریال (بدون خوراک 26 هزار ریال)، از طریق بیروت با کشتی 50 هزار ریال (بدون غذا 43 هزار ریال).

15 شهریور 1330، دولت انگلستان اعلام کرد که هر کس از ایران نفت بخواهد تحت تعقیب قرار خواهد گرفت.

15 شهریور 1333، جلسه هیات رییسه مجلسین با حضور نخست وزیر و وزرای دارایی و امور خارجه تشکیل و تصمیم گرفته شد قرارداد نفت به صورت ماده واحد تقدیم مجلسین و متن قرارداد نیز به آن ضمیمه شود.

15 شهریور 1335، کمیسیون ارز وزارت دارایی منحل و کلیه وظایف آن را بانک ملی عهده ‌دار شد.

15 شهریور 1356، سازمان برنامه و بودجه اعلام كرد «كشور در شرايط كنوني با كمبود 16 هزار مهندس، 57 هزار معلم و 400 هزار كارگر متخصص روبه روست و ايران تا 20 سال آينده قادر به تأمين اين كادرها نمي باشد.

15 شهریور 1357، هزار نفر از کارمندان بانک ملی اعتصاب کردند و خواهان افزایش پانزده درصدی حقوق خود شدند.

همچنین در این روز، بانک مرکزی در بخشنامه ‌ای به تمامی بانک‌ های کشور ابلاغ کرد که از ثبت سفارش ماشین ‌آلات کهنه، دست دوم و مستعمل ساختمانی، راهسازی و کامیون ‌های خیلی کارکرده خودداری کند.

منابع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی و روزنامه دنیای اقتصاد