روایت وزیر خارجه کشورمان از دو سلفی در مجلس و یک تأمل!

بحث اشتیاق شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای ثبت تصاویر یادگاری با خانم موگرینی، آنقدر بالا گرفته که وزیر خارجه کشورمان هم مجبور به اظهار نظر درباره آن شد؛ اظهار نظری جالب توجه که می‌توان آن را بسط داد تا قابل تأمل تر شود.

 

به گزارش «تابناک»؛ روز گذشته و در مراسمی که وزارت خارجه کشورمان به مناسبت روز خبرنگار تدارک دیده و جمعی از خبرنگاران را به آن دعوت کرده بود، محمدجواد ظریف، سخنانی ایراد کرد که بخشی از آن، به ماجرای داغ رقم خورده در مجلس شورای اسلامی در حاشیه مراسم تحلیف رئیس جمهور اختصاص داشت.

ماجرایی که با تیتر «سلفی گرفتن نمایندگان با موگرینی» به شدت مورد توجه افکار عمومی کشورمان قرار گرفت، بازخورد وسیعی در شبکه های اجتماعی داشت و حتی مرزهای کشورمان را درنوردید و در برخی رسانه های خارجی نیز منعکس شد؛ ماجرایی که بعید است، تصاویر تهیه شده از آن را ندیده باشید و از کم و کیفش بی اطلاع باشید.

تصاویری که برخی آن را تأسف برانگیز خواندند و برخی بر این باورند، آینه تمام نمای رفتار بسیاری مان است؛ مایی که برای سلفی گرفتن با پلاسکو یا حادثه تروریستی مجلس یا حتی سیلاب و مواجهه با هنرمندان سر و دست می‌شکنیم و به ذوق زدگی معنایی متفاوت می‌بخشیم.

این در حالی است که وزیر خارجه کشورمان، تصویری متفاوت از ماجرای سلفی گرفتن در مجلس ارائه می‌دهد؛ دو تصویر متفاوت که یکی به شدت مورد توجه عموم ایرانیان قرار گرفت و حاشیه های فراوانی به دنبال داشت و دیگری آنقدر عادی جلوه کرد که حتی کمتر به روایت در رسانه ها رسید.

تصویر نخست را که همه به خوبی دیده‌ایم و از جزئیاتش آگاهیم؛ اما تصویر دوم، تصویری است که دکتر ظریف در توصیفش گفت: «در همان مراسم، جمعی از رؤسای مجالس کشورها با این بنده حقیر خدمتگزار سلفی گرفتند، اما این رسانه‌ها بودند که انتخاب کردند کدام یک از دو سلفی را بیشتر بازتاب دهند.»

مقدمه ای که وزیر خارجه کشورمان در ادامه به چرایی نامگذاری هفدهم مردادماه به عنوان روز خبرنگار اشاره کرد و شهادت شهید صارمی در آن روز در مزارشریف در کنار جمعی از دیپلمات های کشورمان را این گونه تعبیر کرد: «دیپلمات‌ها و خبرنگاران یک هدف واحد را دنبال می‌کنند و در یک جهت برای رساندن پیام به مردم شریف کشورمان گام برمی‌دارند.»

 

 

پیامی که از دید این دیپلمات عالی رتبه کشورمان، رهاوردش می‌تواند قدرت افزایی باشد یا قدرت زدایی، به ویژه «در جهان امروز که در آن «خبر» ارزش واقعی پیدا کرده و یک خط توییت 140 حرفی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سیاست‌گذاری آینده داشته باشد. اگر این توییت پیام غلطی داشته باشد، چه بسا می‌تواند به جنگ منجر شود.»

موضوعی که برای اثبات آن می‌توان مثال های زیادی برشمرد تا نتیجه گرفت کار دیپلمات ها و خبرنگاران تا چه اندازه در هم تنیده و همسو است و از چه میزان اهمیت برخوردار است. نکته ای کلیدی که بر اساس آن «بسیار مهم است چه گفتمان یا چه تصویری از یک واقعه و تحول انتخاب شود، شما در میان خبرها و تصاویر متفاوت، می‌توانید یک یا چند خبر را برای انعکاس انتخاب کنید و این انتخاب شما می‌تواند فاصله بین عزت ملی یا شرمساری باشد.»

درست مثل ماجرای سلفی گرفتن نمایندگان کشورمان در مجلس با موگرینی و سلفی گرفتن رؤسای مجالس دیگر کشورها با وزیر خارجه کشورمان در همان مراسم؛ تصاویری که یکی شان یک پیام را منتقل می‌کرد و دیگری، پیام متفاوت و حتی متضادی را. انتخابی که مشخص می‌کند به دنبال انتقال کدام پیام به مخاطبان هستیم و به باور وزیر خارجه کشورمان، این انتخاب بر عهده رسانه هاست.

دیدگاهی که البته قابل نقد به نظر می‌رسد، به ویژه در عصری که «شهروند خبرنگار» در آن نقش پررنگی ایفا می‌کند و گسترش شبکه های اجتماعی و استقبال روزافزون مردم به نرم افزارهای ارتباطی، تغییراتی پر رنگ در آن ایجاد کرده است؛ تغییری که موجب شده انحصار خبر در دست رسانه ها نباشد و گاه رسانه ها هیچ نقشی در مطرح کردن یا حتی مقابله با انتشار اخبار ناخوب نداشته باشند.

با این رویکرد، می‌توان سخنان وزیر خارجه کشورمان را بسط داد و پرسید به راستی در ماجرای سلفی گرفتن شماری از نمایندگان، دیدگاه هر کداممان چه بوده و به دنبال مخابره چه پیامی بوده‌ایم؟ آیا در تکثیر تصاویر گرفته شده از آن رویداد و اظهار نظر پیرامونش، ملاحظه خاصی را مد نظر قرار داده‌ایم یا خیر و آیا اصلا به اهمیت این موضوع اندیشیده‌ایم؟

پرسشی که می‌توان آن را اختصاصی زد و به طور ویژه مخاطبش را آن دسته از نمایندگانی قرار داد که در آن تصاویر نقش آفرینی کرده‌اند؛ نمایندگانی که برخی شان بلافاصله پس از ثبت تصویر خندانشان با موگرینی در یک قاب، آن را در صفحات خود در شبکه های اجتماعی منتشر کردند یا کوشیدند پس از حاشیه ساز شدن اقدامشان، انواع و اقسام توجیهات را برای موجه نشان دادن رفتارشان ارائه دهند.

نمایندگانی که جا دارد از ایشان بپرسیم به دنبال مخابره چه پیامی بودند و حالا که موفق به ثبت عکس یادگاری با خانم موگرینی شدند، آیا خود را در مخابره پیام مدنظر موفق ارزیابی می‌کنند یا شکست خورده؟ پرسشی که می‌شود آن را این گونه تکمیل کرد: آیا اگر امکان بازگشت به آن زمان را داشته باشیم، همین پیام را مخابره می‌کنیم که اکنون مخابره شده، یا ترجیح می‌دهیم به گونه دیگر رفتار کرده و مسائل مهم تر را ترجیح دهیم؟!