دلایل هجمه اردوغان علیه حشدالشعبی در عراق

یکی از مهم ترین اهدافی که ترکیه از متهم کردن حشد الشعبی و تروریستی خواندن آن دنبال می کند این است که نقش این گروه مردمی را در تحولات امنیتی و سیاسی عراق به حاشیه براند. در واقع از آنجایی که حشد الشعبی به عنوان یک گروه شیعی نقش مهمی را در عملیات های ضد داعش در عراق ایفا کرده و در حال ارتقای جایگاه خود است به همین دلیل ترکیه نیزبا توجه به تعارض منافعی که با حشد الشعبی دارد سعی در تقابل با آن دارد.

کد خبر: ۶۸۷۶۳۵

تاریخ انتشار: ۰۳ ارديبهشت ۱۳۹۶ - ۱۷:۰۰ 23 April 2017

اظهارات تند و توهین آمیز رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه علیه الحشد الشعبی موجب خشم محافل سیاسی و مردمی عراق شده و واکنش تند آنان را به دنبال داشت تا جایی که اعلام کردند در صورت ادامه روند مواضع توهین آمیز ترکیه علیه چهره ها و گروههای ملی عراق، باید در روابط با این کشور تجدید نظر شود.

به گزارش تابناک، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه روز پنج شنبه در گفتگویی تلویزیونی گفت که کشورش هرگز اجازه نمی‌دهد که بخشهایی از سوریه به نفع کشوری دیگر تجزیه شود.

وی افزود: ما ملاحظه می‌کنیم که سوریه قطعه قطعه و وجب به وجب تجزیه می‌شود و کسی به تمامیت ارضی سوریه بهایی نمی‌دهد.

وی مدعی شد: ما حتی یک وجب سوریه را نمی‌خواهیم و تنها دغدغه ما مبارزه با داعش است. ما جرابلس، الراعی، و الباب را از چنگ گروه تروریستی داعش آزاد کردیم.

رئیس‌جمهور ترکیه در ادامه ادعاهای خود افزود: سیاست‌های ایران ما را عذاب می‌دهد. ایران سیاست گسترش فارسی را در منطقه در پیش گرفته است.

اردوغان سپس مدعی شد: به عنوان مثال نیروهای حشدالشعبی چه کسانی هستند؟ چه کسانی از آن‌ها حمایت می‌کنند؟ پارلمان عراق حشدالشعبی را تایید کرده است، ولی آن‌ها یک گروه تروریستی هستند و باید دید که چه کسانی پشت این گروه قرار دارند.

اردوغان مدعی شد: ایرانی‌ها می‌خواهند در سوریه، عراق، یمن و لبنان نفوذ کنند تا یک قدرت فارسی را در منطقه تشکیل دهند. این اقدامات معنا دار است و ما باید خوب درباره آن فکر کنیم. ایران باید از سیاست‌های خود دست بردارد.

اظهارات، رجب طیب اردوغان علیه الحشدالشعبی طی دو روز گذشته بازتاب وسیعی در بغداد داشت، بطوری که وزارت خارجه عراق از تصمیم دولت عراق برای احضار سفیر ترکیه و تسلیم یک یادداشت اعتراض رسمی به وی خبر داد و دفتر حیدرالعبادی نخست وزیر عراق نیز در بیانیه ای اعلام کرد که این اظهارات رئیس جمهور ترکیه، دولت عراق را شگفت زده کرده است.

در همن حال برخی نمایندگان پارلمان عراق نیز واکنش های تندی علیه اردوغان نشان دادند که از جمله آنان خانم حنان الفتلاوی بود که از العبادی این سوال را مطرح کرد «آیا دست اردوغان را قطع خواهی کرد؟»

این سوال الفتلاوی، اشاره به اظهارات چندی پیش العبادی دارد که گفته بود «دست هرکس را که قصد تعدی به الحشدالشعبی را داشته باشد، قطع خواهیم کرد».

سخنگویان الحشدالشعبی و بسیاری از رسانه های عراقی نیز طی روزهای پنجشنبه و امروز جمعه به این اظهارات رئیس جمهور ترکیه واکنش نشان دادند.

دفتر نخست وزیر عراق نیز الحشد الشعبی را یک موضوع داخلی عراقی برشمرد که دخالت در آن جایز نیست و تاکید کرد، الحشد الشعبی یک ساختار ملی عراقی است که بنابر فتوای مرجعیت آیت الله علی سیستانی شکل گرفت و در کنار نیروهای عراقی در آزادسازی خاک عراق و به ثمر نشاندن پیروزی علیه گروه تروریستی داعش مشارکت داشت.

دفتر حیدر العبادی همچنین تاکید کرد، عراق یک کشور دارای حاکمیت مستقل است و قانون الحشد الشعبی آن را به یک گروه وابسته به دولت عراق و تحت حاکمیت آن تبدیل کرد و این نیروها به عراق و ملت آن دلبسته هستند نه به هیچ کشور دیگری و از فرماندهی کل نیروهای مسلح فرمان می گیرند.

سوال مهمی که مطرح می شود این است که ترکیه از متهم کردن حشدالشعبی چه اهدافی را دنبال می کند و به دنبال چیست؟

از سوی دیگر، یکی از مهم ترین دلایل حملات لفظی اردوغان به نیروهای حشدالشعبی عملیات آزادسازی موصل است. با این حال، اگرچه عملیات بزرگ آزادسازی «موصل» از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما در عین حال محورها و مناطقی در این عملیات وجود دارند که بدلیل موقعیت جغرافیایی یا بافت و ترکیب جمعیتی و یا منابع زیر زمینی و غیره، از اهمیت دو چندانی برخوردار هستند و شهر «تلعفر» یکی از این مناطق به شمار می‌آید.

از آنجا که تلعفر نقطه ارتباط موصل، پایگاه داعش در عراق و رقه، پایگاه این گروه در سوریه واقع شده، بنابراین حفظ آن برای این گروه اهمیت بسیار زیادی دارد.

تلعفر فقط برای داعش حائز اهمیت نبود، بلکه ترکیه نیز نگاهی ویژه به این شهر داشت. در درجه اول باید تاکید کرد که روابط خوب ترکمن‌ها با کُردها بویژه حزب «کارگران کردستان» که آنکارا و کشورهای غربی آن را در فهرست گروه‌های تروریستی‌ درج کرده‌اند و در مناطق وسیعی از غرب استان نینوی از ذمار گرفته تا سنجار فعالیت دارد و همچنین رابطه نزدیک ترکمن‌ها با شیعیان عراق از جمله نیروهای بسیج مردمی این کشور که خود آنها نیز در آن عضویت دارند، بشدت احساس خطر می‌کنند.

دلایل هجمه اردوغان علیه حشدالشعبی در عراق

لذا ترکیه بخاطر منافع خود با دقت تحولات جاری در تلعفر و عملیات آزادسازی آن بدست نیروهای بسیج مردمی را رصد کرده و از هیچ اقدامی برای ممانعت از تحقق این امر فروگذاری نمی‌کند.

چه بسا یکی از دلایل اقدام آنکارا در اعزام نظامیانش به شمال عراق و پافشاری جهت مشارکت در عملیات آزادسازی و موصل، تاثیر گذاری بر روند آزادسازی مناطقی همانند تلعفر توسط نیروهای عراقی باشد

چندی پیش نیز اردوغان درباره حرکت و نزدیک شدن شبه نظامیان حشد الشعبی به سمت شهرستان ترکمن نشین تلعفر موصل عراق، گفت: «در این باره با مسئولان ذیربط گفتگو کردم. اطلاعاتی که تاکنون به دست ما رسیده است این خبر را تایید نمی کند. اکنون چنین چیزی روی نداده است. اطلاعات ما حاکی از آن است که نیروهای حشد الشعبی در 80 کیلومتری جنوب موصل قرار دارند ولی شاید در این لحظه تغییراتی در این زمینه صورت گرفته باشد. شاید متوقف شده اند یا اگر احتمالا پیشروی کرده باشند، اطلاعات آن را باید دریافت کنیم ولی فکر نمی کنم که توانسته باشند مسافت زیادی پیش بروند».

رئیس جمهور ترکیه با بیان این که موضوع تلعفر برای ما مساله حساسی است، تصریح کرد:« نسبت به این موضوع (ورود شبه نظامیان حشد الشعبی به تلعفر) دیدگاه مثبتی نداریم. در مورد ورود به سنجار که کلا مخالف هستیم. من قبلا نیز این موضوع را به صورت صریح به اطلاع مسئولان رسانده ام.»

وی در ادامه گفته بود: «بنده پیش از این گفته ام که تلعفر کاملا یک منطقه متعلق به ترکمن ها است. نیمی از آنها شیعه و نیمی سنی هستند. ما البته موضوع را از منظر شیعه یا سنی نمی نگریم بلکه در اصل موضوع درون قلب های ما مساله مسلمانان است اما اگر حشد الشعبی بخواهد که در آن منطقه به پرورش تروریسم بپردازد، در این صورت عکس العمل ما قطعا شدید خواهد بود.»

علی رغم هشدارهای شدیدالحن ترکیه، نیروهای حشد شعبی آمادگی خود را برای ورود به درگیری‌های غرب موصل اعلام و بر مشارکت خود در درگیری‌های به تعویق افتاده تلعفر تاکید کردند.

در همین زمینه، ابومهدی المهندس، معاون رئیس نیروهای حشد شعبی اظهار داشت: شهرستان تلعفر در غرب موصل آخرین مقر داعش در این بخش از موصل است به طوریکه رهبران داعش در آنجا مستقر هستند.

وی افزود، نیروهای حشد شعبی آمادگی کامل برای آزادسازی تلعفر را دارند و حتی آماده کمک به عملیات غرب موصل هستند.

المهندس در بیانیه خود آورده است: حشد شعبی به رغم حساسیت بالایی که در قبال آن وجود دارد، آماده مشارکت در حمله به تلعفر است. مرزهای سوریه در دسترس حشد شعبی است و طبق سیر تحولات درگیری‌ها نیروهای ما می‌توانند برای نابودی داعش به سوریه هم بروند.

وی افزود: حشد آماده مشارکت است چراکه آمادگی تحرک به سمت موصل یا مرزهای سوریه یا تلعفر را دارد اما منتظر خواهد بود ببیند روند درگیری‌ها چه خواهد شد آنها احتمالا در خود شهر یا تلعفر یا در بخش غربی موصل به ما نیاز داشته باشند و نیروهای حشد دست به مانور عظیم زده و تحولات بزرگی را در مرحله آینده رقم خواهند زد.

بنابراین می توان گفت نقش فزاینده حشدالشعبی در تحولات امنیتی و سیاسی عراق و به ویژه مشارکت این گروه در عملیات آزادسازی از جمله دلایل عصبانیت اردوغان است.

ترکیه نیز در راستای ایجاد توازن میدانی در عراق اقدام به آموزش نیروهای «حشد الوطنی» نمود.. تا جایی که ترک‌ها عنوان «نگهبانان نینوا» را روی این گروه گذاشته و اعلام کردند که این طیف می‌بایست در عملیات موصل شرکت کند که یکی از اهداف آن جلوگیری از ورود افرادی است که با حضور داعش از موصل خارج شدند تا نهایتاً بتواند ترکیبی از «سنی‌ها و ترکمن‌ها» را در آنجا ساماندهی کند. در امتداد این موضوع نیز شاهد اجرای سناریوی برچسب‌زنی به حشد الشعبی بودیم. تا جایی که ارتش عراق و نیروهای بسیج مردمی از سوی ترکیه و عربستان به اعمال جنایات در پاک‌سازی‌ استان‌های عراق متهم شدند.