توقیف چمدان فیلم های سینمایی ایران که در اختیار نماینده جشنواره برلین بود

سرانجام روند پرحرف و حدیث و غیرشفاف انتخاب فیلم های سینمایی برای جشنواره های خارجی در ایران حاشیه ساز شد و همزمان با توقیف یک چمدان از فیلم های ایران ـ که برای ارزیابی نهایی به آلمان منتقل می شد ـ امکان خروج یکی از دو نماینده جشنواره برلین به ایران فراهم نبود؛ اقدامی که شاید در راستای قطع رویه بلندمدت سینمای جشنواره ای در ایران، در دستور کار قرار گرفته است.

به گزارش «تابناک»؛ جشنواره های بین المللی سینمایی با وجود تأکید بر وجه هنری و شفافیت در انتخاب فیلم های راه یافته به این رویدادها، عمدتاً فاقد سازوکار شفافی هستند. جشنواره های فیلم فجر، برلین و ونیز که پرسابقه ترین رویدادهای سینمایی از این جنس هستند، در گذشته دور، اقدام به بازبینی تک تک فیلم های ارسال شده برای دبیرخانه این جشنواره می کردند؛ اما در سه دهه اخیر، به مرور روند انتخاب فیلم ها در این جشنواره ها تغییر کرد و با توجه به ارسال چند هزار فیلم متقاضی حضور در این جشنواره ها، مدیران این رویدادهای سینمایی ترجیح دادند به جای تماشای آثار متقاضیان، روش دیگری در پیش بگیرند.
 
بدین ترتیب، با هدف گذاری کشورهای مورد نظرشان، فیلم هایی از این کشور را نگاه کردند و در همین راستا هر ساله در فاصله ای کوتاه تا جشنواره برلین، نمایندگانی را به کشورهای مختلف اعزام می کنند تا با دیدن محدود شماری از فیلم ها، برخی از آنها را انتخاب کنند و این آثار بدین ترتیب به جشنواره ها راه می یابند. در واقع فیلم های متقاضی در یک رقابت برابر توسط هیأت انتخاب جشنواره های برلین و کن و ونیز دیده نمی شود، بلکه نمایندگان این جشنواره ها فیلم های مورد نظرشان را در دفاتر فیلمسازی کشورهای مختلف می بینند، نسخه ای از آن فیلم ها را به کشور متبوعشان منتقل می کنند و همزمان به فیلمساز چراغ سبز ثبت و حضور در این جشنواره ها را نشان می دهند.

 

بنابراین، دیگر فیلمسازانی که مسیر طبیعی نام نویسی در جشنواره هایی چون برلین، ونیز و کن را پیموده اند و فیلم هایشان توسط عوامل این جشنواره ها به صورت خصوصی دیده نشده، بعید است، به بخش اصلی این رویدادها راه یابند.

در همین راستا، «آنکه لویکه / Anke Leweke» هر ساله به عنوان نماینده جشنواره برلین برای انتخاب فیلم‌های ایرانی جهت حضور در جشنواره برلین به ایران سفر می‌کند؛ اما امسال سفر او با برخی حواشی همراه شده است. این رویه ناسالم سینمای جشنواره ای است که در ایران رسانه نمی شود، ولی اکنون که به سراغ نماینده این جشنواره رفته اند، حضور آنکه لویکه پررنگ و رسانه ای شده است.

آنکه لویکه که به همراه نوش‌آفرین دستوری، مترجم و مشاور انتخاب جشنواره فیلم برلین، قصد داشت صبح یکشنبه، هفتم آذرماه، ایران را به مقصد آلمان ترک کند، موفق به این سفر نشد. دلیل راهی نشدن او با پرواز برلین این بود که قبل از پرواز و در آخرین چک در فرودگاه، پاسپورت دستوری از او گرفته می‌شود و در این وضعیت لویکه نیز تصمیم می‌گیرد سوار هواپیما نشود. بعد از این مرحله، چمدان‌های هر دوی آنان بازرسی می شود. چمدان پر از فیلم لویکه از فیلم‌ها خالی و آثاری که او برای بازبینی انتخاب کرده بود، از او گرفته و به وی گفته شده مشکلی برای ترک ایران ندارد و دوشنبه هشتم آذرماه ایران را ترک خواهد کرد.

اما دستوری با وجود آنکه دارای پاسپورت آلمانی است و سال‌هاست به عنوان پزشک در آلمان زندگی می‌کند، فعلا تا زمانی که بررسی‌ها در مورد او صورت بگیرد، امکان خروج از ایران را ندارد. پاسپورت دستوری در حال حاضر ضبط شده است

 

آنکه لویکه متولد 1962 در دوسلدورف آلمان، در رشته حقوق در برلین تحصیل کرده است. وی از سال 1988 تا 1992 در رادیوی محلی در یک برنامه فرهنگی مشارکت کرد و پس از آن به یک منتقد سینمایی آزاد بدل شد و در نشریات مختلف و برنامه‌های تلویزیونی قلم زد. او همچنین از سال 2002 عضو هیأت انتخاب بخش مسابقه و نیز بخش انجمن بین‌المللی فیلم جوان این جشنواره است.
 
نازنین دستوری در این زمینه به سینماسینما گفته است: «ساعت پرواز ما هفت و ده دقیقه صبح یکشنبه هفتم آذرماه بود. همه امور به شکل طبیعی پیش رفته بود تا آنکه در مرحله چک نهایی، اجازه داده نشد من سوار هواپیما شوم. وقتی خانم آنکه با شرایطی که برای من به وجود آمده بود، روبه رو شدند،‌ تصمیم گرفتند ایشان هم سوار هواپیما نشوند. من سال‌های سال برای امور مربوط به جشنواره به ایران می‌آمدم و هیچ‌گاه مسأله‌ای برایم ایجاد نشده بود. امسال این چهارمین بار بود که به ایران آمده بودم و برای همین سؤال بزرگی در ذهن دارم که دلیل ضبط پاسپورت من چه چیزی می‌تواند باشد؟»

او در پاسخ به اینکه بعد از آنکه موفق به حضور در پرواز نشد، چه اقدامی انجام داد،‌ گفت: «مراحل قضایی را طی کردم و دو سه ساعتی هم به برخی سؤال‌ها پاسخ دادم. با وجود آنکه برخوردها در جریان این سؤال و جواب‌ها با من خیلی خوب بود، در نهایت وقتی از آنان پرسیدم وضعیتم چطور خواهد شد، جواب دادند فعلا باید در ایران برای ادامه بررسی‌ها منتظر باشم.»