نبرد یک رئیس جمهور با دو مجلس به کجا خواهد رسید؟

آقای رئیس جمهور در حالی برای دوازدهمین بار، لایحه ای از کنگره آمریکا را وتو کرده که شاید در این آخرین نبرد خود با کنگره در نهایت مغلوب شود، چون اعضای کنگره مصمم هستند که وتوی رئیس جمهور را بی اثر کنند.
 
به گزارش «تابناک»، پس از مدت ها بحث و جدل درباره قانون اجرای عدالت علیه کشورهای حامی تروریسم، مجلس نمایندگان و سنای آمریکا، این قانون را با رأی قاطعی به تصویب رساندند؛ قانونی که طیف مخالفان آن در داخل و خارج ایالات متحده آمریکا قابل تأمل است. در درون آمریکا، دولت، رئیس کمیته نظامی و اطلاعاتی سنا و برخی از شرکت های خدماتی و تجاری با آن مخالف اند. در خارج آمریکا، اتحادیه اروپا مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود و در منطقه خاورمیانه هم عربستان سعودی و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هم لابی گسترده ای را برای عدم تصویب آن در کنگره آمریکا انجام داده اند.
 
مخالفان با کدام بخش قانون مخالف هستند؟

در لایحه اقدام علیه کشورهای حامی تروریسم، شهروندان آمریکا می توانند از دولت هایی که حامی تروریسم شناخته می شوند در دادگاه های آمریکا شکایت کنند؛ در واقع شهروندان آمریکا می توانند از هر دولت و کارگزاران سیاسی و اقتصادی آن به اتهام حمایت از تروریسم شکایت کرده و آنان را توقیف کنند. مثلا سفیر هر کشوری در آمریکا را می توان بر اساس این قانون به دادگاه فراخواند و در صورت لزوم او را جلب و بازداشت کرد.
 
استدلال باراک اوباما در مخالفت با این قانون بارها بیان شده است: او معتقد است تصویب چنین قانونی حق متقابل برای سایر کشورها ایجاد می کند تا آنان نیز با تصویب قوانین مشابه محدودیت هایی را برای کارگزاران اقتصادی و سیاسی و به ویژه کارگزاران نظامی و اطلاعاتی آمریکایی ایجاد کنند.

از سوی دیگر، اوباما در هشت سال دوران ریاست جمهوری اش ثابت کرد، یک بین الملل گرای تمام عیار است که برای تنبیه و محدود سازی دشمنانش به ائتلاف سازی بین المللی بسیار علاقه مند است و از اقدامات یکجانبه در محیط بین الملل گریزان است؛ به همین دلیل، او این قانون را مخل ائتلاف سازی های بین المللی دولت آمریکا می داند و این را دلیل دیگری بر وتوی این لایحه اعلام می کند. لایحه ای که البته دو کاندیدای دمکرات و جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام کرده اند که بر خلاف اوباما آن را تأیید می کند؛ نشانه ای که دلالت بر تغییر حتمی رویکرد سیاست خارجی آمریکا در سال های پیش روی دارد.
 
تا اینجای کار «قانون اقدام» توسط رئیس جمهور وتو شده و توپ اکنون در زمین کنگره است. سناتور دمکرات نیویورک، به صراحت اعلام کرده که در هفته های آینده، اعضای کنگره را متقاعد خواهد کرد که وتوی رئیس جمهور را با رأی دو سوم سنا، بی اثر کند. سناتور نیویورک شاید چنین حقی را به هر صورت برای خود و مردم ایالت و شهرش قائل باشد که سعودی های دخیل در حمله یازده سپتامبر را به دادگاه بکشاند، زیرا حمله یازده سپنامبر در وهله اول حمله به آمریکا و در وهله بعد حمله به نیویورک و مردم این شهر بود.
 
اوباما البته در نبرد دوازدهم خود با کنگره آمریکا تنها نیست؛ نه تنها، تنها نیست که منابعی که وضعیت مالی مناسبی هم دارند او را همراهی می کنند. نخستین متهم حوادث یازده سپتامبر، یعنی حکومت عربستان سعودی، مهم ترین حامی مالی وتوی آقای رئیس جمهور است. سعودی ها همچنان که تهدید می کنند که در صورت تصویب نهایی این قانون بیش از 700 میلیارد دلار اوراق قرضه آمریکایی را که خریداری کرده اند، به فروش می رسانند، می توانند برای حمایت از وتوی رئیس جمهور لابی های گسترده سازماندهی کنند و مانع بی اثر کردن وتوی رئیس جمهور، توسط کنگره شوند، عملی که احتمالا موفقیت در آن بالاست، چون به دست آوردن دو سوم آرای سنا برای بی اثر کردن وتوی رئیس جمهور، زیاد است.
 
علاوه بر حامی مالی قدرتمندی چون عربستان سعودی، اوباما در عرصه سیاسی هم از حمایت اتحادیه اروپا و جریان های حامی همگرایی بین المللی برخوردار است و آنان نیز نهایت تلاش خود را به کار خواهند بست تا وتوی رئیس جمهور همچنان معتبر بماند.
 
به نظر می رسد که رئیس جمهور آمریکا، پس از وتویی که توافق هسته ای دولتش با ایران را نجات داد، این بار هم ـ هرچند با چالشی جدی روبه روست ـ به نظر نمی رسد که وتوی خود را بی اثر ببیند. اعضای کنگره اگر مصمم هستند که قانون خود را اجرایی کنند، احتمالا باید چند ماه و البته چندین ماه دیگر نیز صبر کنند تا اوباما کرسی ریاست جمهوری را تحویل کاندیداهای فعلی جمهوریخواهان یا دمکرات ها دهد؛ دو نفری که رویکردهای سیاست خارجی تهاجمی را پیشه خواهند کرد. آن زمان شاید کار سناتور بسیار راحت تر از چیزی باشد که اکنون هست.