بازدید 4313

برجام و فرجام دربی بی عقلی

سعید رئوفی
کد خبر: ۵۸۴۷۲۶
تاریخ انتشار: ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۵ - ۲۲:۰۹ 29 April 2016
یکی از ساده ترین معیارهای سنجش بی عقلی از این قرار است: اگر کاری را خودمان انجام دهیم یا سخنی را خودمان بگوییم آن کار و سخن خوب است و اگر دیگران آن را انجام بدهند و بگویند آن کار بد است. حوزه عمومی سیاسی ما در بیست سال اخیر منظره هولناک چنین بی عقلی هایی بوده است. اگر یک فیلم مشکل دار در دوران یک دولت اصول گرای تندرو جواز نمایش بگیرد اصول گرایان حامی آن دولت چنین کاری را نشانه آزادی بیان می دانند، اگر همان فیلم در دوران یک دولت اصلاح طلب جواز نمایش بگیرد، آنوقت همان اصول گرایان چنین کاری را نشانه بی بند و باری و تهاجم فرهنگی قلمداد می کنند. اگر در دوران یکی از تندروترین دول اصول گرا خیابان های تهران مملو از برند های خارجی و ماشین های لوکس گردد اصلاح طلبان این را نشانه رانت خواری و فساد اقتصادی تلقی می کنند و اگر همین مساله در دوران یک دولت اصلاح طلب اتفاق بیفتد آنوقت از نگاه یک اصلاح طلب نوعی این نشانه ترویج گفتمان صلح جهانی و خروج از انزواگرایی افراطی است. شکی نیست که عرصه سیاسی تماماً عرصه ای عقلانی نیست، اما نباید فراموش کرد که عرصه سیاسی در عین حال عرصه جولان بی عقل ها و تسلط عدم عقلانیت هم نیست.
اما «دربی» بی عقلی در بیست سال اخیر را حامیان تندروی دو جریان اصلاح طلب و اصول گرا در مورد برجام بازی کرده اند. نمونه بارز چنین امری در تبریک ها و تسلیت های شتابزده این دو جریان تندرو درست در فردای پایان مذاکرات دیده می شود؛ تصمیم و موضع گیری عقلانی نیازمند تامل و بررسی است و این دو مستلزم صرف زمان هستند. از سوی دیگر نوع موضع گیری های دو جریان تندروی سیاسی در ایران عدم عقلانیت آنها را به گونه فرمال اثبات می کند. یک طرف برجام را سرتاسر خیانت و سند انقیاد و بیچارگی آینده کشور و نظام می داند و طرف دیگر برجام را یک شاهکار سیاسی و تضمین کننده آسایش و راحتی مردم و اقتدار نظام می داند؛ صرف همین تقابل عدم عقلانیت و استیلای احساس را ثابت می کند؛ چرا که از نقطه نظر عقلانی کمتر راهی است که شر یا خیر مطلق باشد. عموم سیاست ها و تصمیم ها دربردارنده نقاط قوت و ضعف خاص خودشان هستند و تصمیم گیری عقلانی بایستی براساس سنجش وزن خوبی ها و بدی های آن تصمیم انجام شود: از دل چنین بررسی عقلانی معمولاً نه «خیانت» ناب در می آید و نه «نوش داروی» خالص.
همه اینها در حالی است که ما در طول این بیست سال و خصوصاً در طی مذاکرات منبع درخشانی از عقلانیت را در اختیار داشتیم: منظور سخنان و مواضع مقام معظم رهبری است. به دو نمونه اشاره می کنم. یکی اینکه پس از توافق ایشان نه تنها بلافاصله موضع نگرفتند بلکه تقریباً یک هفته برای بیان موضع خود صبر کردند و علاوه بر این سیاستمداران داخلی را به خاطر تعجیل در تبریک یا تسلیت تخطئه کردند؛ چنین صبری چه دلیل دیگری غیر تامل و تعقل ایشان بر توافق می توانست داشته باشد. دوم اینکه ایشان همواره از ابتدای مذاکرات و حتی پس از برجام تلاش کردند در سخنانشان نشان دهند که برجام در بردارنده نقاط قوت و ضعف خاص خودش است و ما باید به جای دعواهای احساسی تلاش کنیم نقاط قوت آن را حفظ کنیم و برای نقاط ضعفش چاره ای بیندیشیم. مثلاً یکی از نقاط ضعف برجام عدم اطمینان به آمریکا و همپیمانانش و همچنین احتمال تحریم های آینده است که باید با یک سیاست اقتصادی فراگیر به نام «اقتصاد مقاومتی» با آن مقابله کرد. نوع موضع گیری ایشان از جهت فرمال (یعنی دیدن و بررسی نقاط قوت و ضعف) و همچنین فهم ایشان از یکی از مهمترین عناصر روابط بین الملل و ارائه راه چاره کاملاً حاکی از عقلانیت هستند. در واقع ایشان با مواضع و سخنانشان به حوزه سیاسی داخلی درس عقلانیت دادند؛ البته این درسی است که فکر نمی کنم دو جریان تندروی سیاسی ما آن را به خوبی فراگرفته باشند؛ چرا که مهمترین خروجی بیانات ایشان یعنی اقتصاد مقاومتی هنوز به خوبی فهم و اجرا نشده است.
مهمتر از فرجامِ برجام فرجام این دربی بی عقلی و به طور کلی بی عقلی موجود در جناح های تندروی سیاسی است که می تواند عمیقاً به نظام و کشور آسیب برساند. طول عمر پر افتخار نظام جمهوری اسلامی در تحلیل نهایی مدیون عقلانیتی است که همواره بیانات امام راحل و مقام معظم رهبری و معدود پیروان حقیقی ایشان دیده شده است. اما همواره خطر بی عقلی جناح های تندروی سیاسی که متاسفانه بلندگوهای بزرگی نیز در اختیار دارند یک عامل تهدید آمیز بوده است. یکی مهمترین نیازهای کشور پایان دادن به این دربی پر گل بی عقلی میان جریان های تندروست. تنها راه غلبه بر این تهدید توجه دقیق به بیانات مقام معظم رهبری و پیروی حقیقی از ایشان است؛ این پیروی حقیقی مستلزم این است که به جای اینکه هر وقت به نفعمان بود سخنان ایشان را تکرار کنیم، به جوهر بیانات ایشان توجه کنیم: و این جوهر چیزی نیست جز عقلانیت سیاسی.

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هفدهم رمضان