بازدید 5470

خلیج فارس؛ از اخراج پرتغالی‌ها تا کشند قرمز

خلیج فارس، از نامگذاری دهم اردیبهشت به نام خود مصادف باروز اخراج پرتغالی‌ها از آب‌های جنوبی ایران تا شناخت و تدبیر برای حفظ و استفاده از آن، تاریخ پرفراز و نشیبی پشت سر گذاشته است.
کد خبر: ۵۸۴۵۹۰
تاریخ انتشار: ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۵ - ۱۰:۰۰ 29 April 2016
«خلیج فارس دریایی نیمه بسته است که هشت کشور آن را احاطه کرده اند، اما ایران بیشترین مرز دریایی را با خلیج فارس دارد، این دریا عمق کمی دارد که باید از اقلیم گرم منطقه و شرایط تاثیر بگیرد اما شاهد هستیم که «گنجینه ای غنی از موجودات دریایی است» این تعریف کوتاهی است که دکتر محمد باقر نبوی دانشیار دانشگاه علوم فنون دریایی خرمشهر از خلیج فارس ارائه کرد دریایی که به رغم زیبایی و اهمیت، نیازمند توجه است.

به گزارش مهر، دهم اردیبهشت، روز اخراج پرتغالی ها از آب های جنوبی ایران به نام روز ملی خلیج فارس نامگذاری شد که این نامگذاری پس از اقدام کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به تغییر نام آن به خلیج عربی صورت گرفت و حساسیت موجود نسبت به این موضوع، بر اهمیت این مناسبت افزود.

 در این گزارش سعی شده نگاهی به این آبراهه مهم و استراتژیک از منظر دانش آموختان علوم دریایی و اساتید و فعالان در عرصه پژوهش آب های خلیج فارس شود.



سید محمد باقر نبوی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم فنون دریایی است که زمانی معاون رئیس سازمان محیط زیست کشور در امور دریاها بود و اکنون نیز دراین زمینه و در سطح ملی به انجام کارهای بسیاری می پردازد، در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار می کند: از دو دیدگاه می توان به خلیج فارس نگاه کرد یکی منابع غذایی که شامل انواع ماهی ها، سخت پوستان و خارپوستان می شود و دوم غنای اکوسیتم است که یک پنجم پستانداران دریایی در خلیج فارس وجود دارند .

احمد سواری عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر که فارغ التحصیل دانشگاه انگلستان و دارای رتبه استادی است و سابقه ریاست دانشگاه های علوم و فنون دریایی خرمشهر را نیز در کارنامه خود دارد، با بیان اینکه نام خلیج فارس همیشه بر تارک تاریخ می درخشد، عنوان می کند: دلایل زیادی برای اهمیت خلیج فارس وجود دارد از جمله اینکه این دریا از مهمترین آبراهه های جهان است و بیش از ۶۰ درصد تجارت نفت دنیا از این منطقه انجام می شود.

وی با تاکید بر اینکه این آبراهه باید سالم و پاک بماند و به آن تعدی نشود، افزود: تجاوز به خلیج فارس با تعدی به نام آن آغاز شد و مشکلات ایجاد شده در تنگه هرمز  در ادامه این تعدی ها بود اما پس از گذشت مدت زمانی محدود، بهم تنگه باب المندب و مالاگا همچنان باز است و در تجارت جهان نقش ویژه ای دارد.

 سالاری دارای دکتری زیست شناسی دریا و دانشیار دانشکده علوم و فنون دریایی خرمشهراست که او نیز تلاش عربستان برای حفر کانالی به سمت دریای سرخ را اقدامی برای کم کردن وابستگی به تنگه هرمز در خلیج فارس در پی تلاش برای تغییر نام آن بر می شمارد.

لازمه شناخت خلیج فارس


سواری لازمه شناخت اهمیت خلیج فارس را در گرو شناخت برخی موارد می داند و توضیح می دهد: باید توجه ها در چند گروه تقسیم شود که در مرحله نخست داشتن نگاه ویژه و عمیق به درون آب و شناخت توانایی ها و پتانسیل های آبها و حضور در آب های بین المللی و شناخت علمی آنها مورد نیاز است.

وی فراهم سازی بسترهای لازم برای مطالعه در آب های آزاد همچون آب های قطب جنوب به دلیل اتصال خلیج فارس به این آب ها و تاثیرات قطب جنوب بر آب و هوای کره زمین را یک ضرورت می داند.



این استاد دانشگاه اظهار می کند: لازم است از حالت نگرش درون محیطی به برون محیطی و به سمت محیط های بزرگ تر توجه داشته باشیم و به نظر من باید دانشگاه ها به طور ویژه این مسائل را بررسی کنند.

تهدیدات خلیج فارس


سالاری از کشند قرمز( نوعی جلبک که در فصل پاییز باعت کم شدن اکسیژن آب و مرگ آبزیان محیط های آبی که سال های گذشته در خلیج فارس شیوع داشته) به عنوان یکی دیگر از تهدیدات یاد می کند.

سواری نیز آلودگی های نفتی و خطر آب توزان با ورود گونه های بیگانه و مهاجم را از مهمترین خطرات و میزان آلودگی نفتی  خلیج فارس را ۴۷ برابر آب های مشابه اعلام می کند.

نبوی نیز با بیان اینکه طبق تحقیقات به عمل آمده ۷۰ درصد از آبسنگ های مرجانی خلیج فارس نابود شده است، فلات قاره ای بودن خلیج فارس و ایجاد آلودگی های ناشی از فعالیت های انسانی همچون فعالیت های نفتی و گازی و سایر آلودگی را مایه نگرانی بر می شمارد.

وی می افزاید: فعالیتهای آبشرین کن ها در برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس که باعث وارد شدن استرس شوری و گرما به دریا می شوند و همچنین جزیره سازی که به نابودی بستر دریا که غنی ترین لایه است می انجامد از مهمترین تهدیدات خلیج فارس است.

این دانشیار دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، وجود کنوانسیون رامپلی در کویت را برای مقابله با تهدیدات وارد بر خلیج فارس یادآور می شود و ادامه می دهد: در این کنوانسیون که به منظور حفاظت از خلیج فارس تشکیل شده هر هشت کشور عضو هستند، اما طی دو، سه دهه گذشته مشاهده نشده که بر اساس اعتقادات و تعهدات خود عمل کنند.

وی بیان می کند: من مخالف توسعه نیستم اما اعتقاد امروز به سمت خردمندانه کردن فعالیت ها سوق یافته که فراتر از توسعه پایدار است و کشورها می توانند با به کارگیری برخی شگردها همچون ایجاد پایه ها به جای مدفون کردن بستر دریا، به ایجاد جزیره اقدام کنند.

نبوی متذکر می شود: آنچه امروز در دنیا به عنوان مشکل مطرح است ناشی از فعالیت غیر خردمندانه بشر است و کشورها ملزم هستند که برنامه های ملی و منطقه ای خود را در جهت پایداری محیط قرار دهند تا عاملی برای نابود بیشتر نباشند.

ضرورت تدوین سند راهبردی دریا


سواری در ادامه، طراحی و اجرایی ساختن نقشه راه را به عنوان یک ضرورت برای صیانت از خلیج فارس بر می شمارد و می گوید: این واقعیتی است که دیر یا زود به آن می رسیم که باید نقشه راهی با لحاظ کردن تمام موارد و اولویت ها تهیه شود.

وی می افزاید: اولویت ها باید اجرایی شوند اما به طور حتم برای اجرایی شدن این اولویت های تعیین شده، نیاز به همکاری دانشگاه ها و سایر ارگان ها همچون نیروی دریایی، سازمان بنادر و کشتیرانی، سازمان شیلات و سایر نهادهای مرتبط با بحث آب ها احساس می شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر بر نیاز به داشتن خط مشی و سیاست کلی تاکید می کند و می گوید: در مورد آب های کشور نخستین چیزی که مورد نیاز است داشتن سیاست و خط مشی کلی است که در آن سیاست های ۳۰ سال آینده لحاظ شود و درانجام این کار، نه تنها تمام ارگان های دریایی کشور بلکه کشورهای دیگر نیز باید با این سیاست هماهنگ باشند و به طور واحد این سیاست را اعمال کنند.

وی پایبندی به سیاست های تعیین شده از سوی تمام کشورهای را لازمه تعیین سیاست هماهنگ بر می شمارد و انجام این کار در سطح کشوری را نیازمند اقدام در سطح حوزه ریاست جمهوری می داند.

سواری این اقدام را گامی در راستای نیل به اهداف حفاظت دریای خلیج فارس می خواند و بیان می کند: این گام تحت عنوان سند راهبردی دریایی تحت پوش قرار می گیرد و در سطح ملی اجرایی می شود و با داشتن این سیاست ها ما می توانیم تشخیص دهیم از منابع آب ها چه استفاده ای بکنیم.

این عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، با بیان اینکه تلاش ها برای طراحی این سند راهبردی تا کنون بی نتیجه بوده است، می افزاید: در حال حاضر هرفرد یا نهاد تحقیقات پراکنده ای انجام می دهد، موازی کاری هایی مشاهده می شود و به دلیل نبود بودجه و عدم نظارت بسیاری از این طرح ها به نتیجه نرسیده است.



بهترین هدیه به خلیج فارس


وی در  پاسخ به سوال خبرنگار مهر در مورد بهترین هدیه جامعه علمی به مناسبت روز خلیج فارس به خلیج فارس، این طور پاسخ گفت: بهترین هدیه این است که خیلی شعار ندهیم، مستندات موجود در کتاب ها و اطلس ها را خوب بیان کنیم و دانشجویان و اساتید در مجلات علمی مطالب مختلفی در مورد خلیج فارس منتشر کنند تا اهمیت این دریا و نام خلیج فارس بر همگان مشخص شود.

وی احداث یک انستیتو پیشرفته را هدیه ای دیگر به این مناسب می داند و توضیح می دهد: اگر انستیستوهای دریایی به نام خلیج فارس ایجاد و تحقیقات خود را در آنها منتشر کنیم این بزرگترین هدیه به آن محسوب می شود.

نبوی نیز بهترین هدیه به خلیج فارس را سعی درپاکیزه نگه داشتن آن می داند و عنوان می کند: اگر هر کدام از ما در زمان رفتن به دریا آشغالی در ساحل نریزم و یا برای جمع آوری زباله های موجود در حد امکان تلاش کنیم، بزرگترین هدیه به خلیج فارس است.

لزوم توجه به مبانی تجارت سالم و حمل و نقل دریایی  بدون مشکل، شناخت پتانسیل های آبزی و شیلاتی آب های دور دست و شناخت آب های عمیق، توجه به ظرفیت گردشگری خلیج فارس به عنوان ظرفیت اقتصادی محورهای مورد تاکید آنهایی است که سال های عمر خود را در راه تحقیق درباره خلیج فارس صرف کرده اند.

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر