نگران از دست رفتن گردش چند هزار میلیارد تومانی حج هستید یا حجاج؟

به گزارش «تابناک»، پس از رخدادهای شومی که در حج تمتع سال گذشته روی داد و جهان اسلام را به سوگ نشاند، حمله به کنسولگری سعودی‌ها در مشهد مقدس و سفارت ایشان در تهران لازم بود تا اعزام حجاج ایرانی به حج در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد، به ویژه که پیشتر در فرودگاه جده اتفاقی شوم رقم خورده بود که خشم ایرانیان را برانگیخته و موجب شده بود که اعزام حجاج ایرانی به عمره تا مجازات خاطیان آن پرونده لغو شود.

این سه گانه خاص در روابط دو کشور، به ویژه برای آنانی که چشم انتظار اعزام به حج بودند، یک معنا بیشتر نداشت؛ اینکه احتمال اعزام حجاج ایرانی به سرزمین وحی، دست کم تا مدتی بسیار ناچیز خواهد بود و حتی اگر این گونه نشده و اعزامی صورت گیرد، تحت تدابیر بسیار ویژه، هم از طرف ایرانیان و هم از سمت سعودی‌ها خواهد بود.

البته این گمانه زنی‌ها مربوط به زمانی بود که هنوز مقامات حج دو کشور سکوت کرده بودند و به ظاهر تمایل داشتند اختلافات پیش آمده در این مقوله خللی وارد نکند. از جمله زمانی که سعودی‌ها در واکنش به اشغال سفارتشان در تهران، سفارت ایران در کشورشان را تعطیل کرده و به دیپلمات‌های ایرانی برای ترک این کشور اولتیماتوم دادند، ولی برای کارگزاران ایرانی حج که در آن کشور اقامت داشتند، چنین تصمیمی نگرفتند.

با این رویه به نظر می‌رسید، قرار نیست تیرگی روابط دو کشور دامن حج را بگیرد تا اینکه موسم حج نزدیک شد و خبری از مذاکرات مقامات حج کشورمان و مقامات عربستانی نشد. اتفاقی که با سه ماه دیرکرد رخ داد و به مذاکراتی منجر شد که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان آن را «سرد و تحکمی» می‌خواند.

همه این‌ها در حالی است که می‌بینیم سعودی‌ها هنوز خاطیان فرودگاه جده را به مجازات نرسانده‌اند و به گونه‌ای در این خصوص عمل می‌کنند که بعید به نظر می‌رسد با ‌‌نهایت مثبت اندیشی، بتوان آن را چیزی غیر از کارشکنی و دشمنی خواند؛ رویکردی که در پرداخت نشدن جان باختگان حادثه سقوط جرثقیل در حاشیه مسجد الحرام نیز دیده می‌شود.

البته رئیس سازمان حج و زیارت کشورمان از مذاکره درباره این موارد با سعودی‌ها خبر می‌دهد و به نقل از ایشان، وعده پرداخت مبالغ دیه ظرف یک ماه و نیم آینده و همچنین اعلام حکم مجازات خاطیان فرودگاه جده را می‌دهد اما حتی او نیز نمی‌داند آیا مذاکراتی که قرار است با سعودی‌ها در این خصوص تکرار شده و مشکلات به کمک آن از پیش روی برداشته شود، به نتیجه خواهد رسید یا خیر!


بدین ترتیب مشخص می‌شود که ظاهرا اعزام شدن یا نشدن زائران ایرانی، به عربستانی‌ها بستگی دارد نه ما، چون اگر ایشان به تعهدات خود عمل و دیه زائران جان باخته ایرانی را پرداخت کرده، خاطیان فرودگاه را به مجازات رسانده و چند شرط دیگر را عمل کنند، متقاضیان ایرانی حج راهی دیار وحی خواهند شد و اگر این گونه نشود (سعودی‌ها به تعهداتشان عمل نکنند) از ایران کسی به حج تمتع امسال نخواهد رفت.

این در حالی است که وقتی تمامی رنجی که از ناتوانی عربستانی‌ها در اداره حج در سال گذشته کشیدیم، به یاد می‌آوریم و بی‌تفاوتی عجیب ایشان به اتفاقی که در جده رخ داد و موجب شد ایرانیان رفتن به سفر عمره را تا مجازات خاطیان تحریم کنند، درخواهیم یافت که با اشکالی بزرگ مواجهیم؛ آنقدر بزرگ که می‌بینیم به جای آنکه ما تصمیم بگیریم در حج باشیم یا خیر، این تصمیم گیری به نوعی به دست سعودی‌ها افتاده است!

در چنین شرایطی است که می‌گوییم اصرار برخی مسئولان ایرانی به اعزام حجاج ایرانی به عربستان، تعجب آور و حتی شائبه برانگیز است، چون شروع حج در شرایطی که هنوز سعودی قائل به پرداخت دیه زائران ایرانی ـ که بر اثر قصور ایشان جان باخته‌اند ـ نیستند، نگرانی‌های زیادی به همراه خواهد داشت و بعید است به رعایت احترام حجاج ایرانی منجر شود؛ بنابراین، آیا جا ندارد نگران رعایت نشدن کرامت ایرانیان باشیم و‌‌ همان گونه که یکبار پیشتر با تصمیم امام خمینی (ره) مدتی رفتن به حج را تحریم کردیم، اعزام ایرانیان به کشوری که در دشمنی با ما از هیچ تلاشی فروگذار نیست را به صلاح ندانسته و به بعد از تحقق برخی خواسته‌هایمان موکول نماییم؟

براستی در چنی شرایطی چه دلیلی دارد که امثال مسئولان سازمان حج و زیارت کشورمان به شدت پیگیر مذاکره با سعودی‌ها در این خصوص هستند، حال آنکه می‌بینند هیچ یک از شروط کشورمان برای عربستانی‌ها به نتیجه نرسیده و جز وعده‌های گول زننده، هیچ واکنشی از طرف مقابل دیده نمی‌شود؟ مگر نه اینکه این مقامات وظیفه دارند کرامت حجاج ایرانی را پاس داشته و برای احقاق حقوق ایشان تلاش کنند؟ آیا حقوق حجاجی که سال گذشته راهی سرزمین وحی شدند استیفا شده که برای اعزام جمعیت بزرگ دیگری از ایرانیان به حج مذاکره می‌کنند؟

نکند موضوع چیز دیگری باشد. مثل گردش بزرگ مالی حج و مواردی از این دست که اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت کشورمان در سفرهای دوره‌ای خود به برخی استان‌های کشورمان در سال ۹۳، آن را چهار هزار میلیارد خوانده و تأکید کرده بود که این بزرگ‌ترین گردش مالی در کشورمان است؛ گردش مالی که اوحدی در جای دیگری آن را یک میلیارد و سیصد میلیون دلاری خواند تا بر برنامه‌های سازمان متبوع خود برای بهره‌مندی زائران از این گردش مالی سخن بگوید.

برنامه‌هایی که آرشیو اخبار نشان می‌دهد شامل ساخت پروژه‌های بسیار بزرگی در عربستان و عتبات عالیات است و برخی شان کلید زده شده و در حال پیگیری است. حال آنکه اگر قرار باشد اعزام زائران ایرانی به حج متوقف شود، این برنامه‌ها به شکست اقتصادی منجر خواهند شد. اینجاست که این ابهام تقویت می‌شود که نکند اصرار مسئولان سازمان حج کشورمان به اعزام ایرانیان به تمتع، آن هم با وجود کارشکنی‌های فراوانی سعودی‌ها، ممانعت در از دست رفتن گردش مالی حج و شکست برنامه اقتصادیشان باشد؟!