بادیگارد و جای خالی عباس
بخش «نگاه شما» برای ارائه و معرفی «نگاه» مخاطبان «تابناک» به همه موضوعات است. هر مخاطب «تابناک» می‌تواند با مد نظر قرار دادن شرایط همکاری با این بخش، «نگاه» خود را ارسال کند تا در معرض دید و داوری دیگر مخاطبان قرار گیرد.
سیدحمیدرضاهدائی: این نوشته در صدد نقد فیلم به معنی عام کلمه نیست و اگر نقد بمضمون را شایسته فیلمی بدانیم که به جهت تکنیکی فیلمی خوب و درست است، در ابتدای کار باید گفت که" بادیگارد" فیلم خوبی است که توانسته داستان خوب خود را با تکنیکی قدرتمند روایت کند و این نوشته به تمامه به محتوا نظر دارد.
فیلم در شکل کلان خود تقابل دو گفتمان است ؛گفتمان انقلاب ،ارزش ، مسوولیت ،تعهد و ایثار در مقابل گفتمان استقرار ، تخصص ،گفتگو ،سازش ،سلسله مراتب و تقسیم وظایف. محافظی با سابقه انقلابی در محافظت از شخصیت های اصلی و مهم نظام ،اکنون محافظ شخصیت سیاسی برجسته ای است (مثل معاون اول رئیس جمهور ) بخاطرناهماهنگی و تردید درونی اش در هنگام یک سوءقصد، در محافظت از وی قصور می کند سپس به حفاظت از کسی می پردازد که به گمانش ارزشمند تر است ؛ دانشمند هسته ای. مدیر سیاسی در اثر جراحات ناشی از سوءقصد جان می بازد و محافظ در حالی که به دلیل قصور در حفاظت، از کار معلق شده در محافظت از دانشمند هسته ای شهید می شود.
1- قوت فیلم در روایت قهرمانی است که در تعارضی بنیادین در میان دو گفتمان مذکور قرار دارد ؛آن چه برای این نسل آشناست ؛نسلی که حاضر به معامله نشدند و خزیدند به کنج تنهائیشان .کسانی که از زد و بندها و محاسبات عالم سیاست مشمئز و ملولند .آن هایی که به دنبال امر مقدسی می گردند تا تمام هستی شان را به پای آن بریزند. " دوران جهاد، دوران حكومت عشق است، اما در اينجا كه مهبط عقل است معلوم است كه حكومت عشق نبايد هم كه چندان پايدار باشد.... دوران حاكميت عشق .. كوتاه بود. عصر خرد سر رسيد و باب شهادت مسدود شد." حیدر ادعا می کند که فرق مقدس و نامقدس نظام را می شناسد ولی نمی داند در پایان عصر بینات ،جستجوی دوران از دست رفته، بیرون کهف الشهدا ،شاید تبعات سنگین تری داشته باشد.
2- محافظی خارج از حیطه وظایفش و بر اساس اندیشه ناب گرایانه خود ،تشخیص می دهد که مدیر سیاسی که استاد سابق دانشمند هسته ای بوده ، لیاقت محافظتی جدی یا حداقل محافظت توسط وی را ندارد ؛ او که محافظ شخصیتهای بزرگ ،اصلی ،شخیص و خالص ابتدای انقلاب بوده است .محافظ توجه نمی کند که مدیر سیاسی با سابقه علمی ، حتی اگر منشش را نپسندیم ، آن گونه که خود می گوید ، سرباز انقلاب است و چیزی از ارزشمندیش کاسته نشده تا او که وظیفه حفاظت بی قید و شرط افراد را دارد در این امر سستی بورزد و بعد عذاب وجدان داشته باشد. به علاوه شاید در جوامع پیشرفته نیازی نباشد که مسوول ارشد هر قسمت بهترین متخصص آن باشد و یک مدیرکارآمد کفایت کند ولی درکشور ما که به نظر کارشناسان چندان توجهی نمی شود،آیا حضور یک متخصص در بدنه اجرایی کشور مغتنم نیست؟
3- اگر این استدلال نیز صحیح باشد که سیاسیون نسبت به دانشمندان بسیار بیشتر جایگزین دارند – که البته در جای خود قابل تامل است – انتخاب حفاظت از هر کدام امری است سیاسی که وظیفه تشخیص آن نه بر عهده ارگان نظامی که بر عهده نهاد سیاسی است.
تسلط و تمشیت نظامیان در امور، علیرغم خلوص نیتشان - بعضا- در جهان، تجربه ای دلپذیر نبوده است و از جناب حاتمی کیا که خود در موارد متعدد از تعیین تکلیف کردن نظامیان در امور فرهنگی و هنری نالیده ، بعید است که تشخیص را به ایشان بسپارد.
4- همانقدر که قدرت علمی و پیشرفت در صنایع علمی و نظامی مهم است ،شناخت فضاهای سیاسی بین المللی و بازارهای جهانی نیز اهمیت دارد .بکارگیری صحیح مهره های مختلف شطرنج است که پیروزی را به ارمغان می آورد و نه صرف ردیف کردن چند مهره قدرتمند.از طرفی حفظ دانشمندان و متخصصین در کشور نیز بیش از آن که به قدرت نظامی و امنیتی نیاز داشته باشد نیازمند انعطاف سیاسی است.
5- حذف قهرمان آرمانی موجود در آژانس شیشه ای "عباس"و تلفیق این هر دو در "حاج حیدر "بسیار به کار ضربه زده است .آن چه در آژانس باعث قدرت و شمول مفهومی کارشده بود یکی همین امر بود که این مرز ظریف در دفاع از حق با وجود خالص "عباس" تامین شده بود؛رزمنده ساده ای که براساس اعتقاداتش و بدون چشم داشت از کسی، در زمان جنگ، جنگیده بود و حال، جامعه نه تنها نسبت به سلامتی او کم تعهد شده بود بلکه به خلوص وی نیزدر جنگ با دیده شک می نگریست و با شهادت وی این حقانیت و مظلومیت به اوج می رسید در حالی که در" بادیگارد" حتی با شهادت حاج حیدر ،شائبه قصور وی در محافظت همچنان باقی است.
فیلم در شکل کلان خود تقابل دو گفتمان است ؛گفتمان انقلاب ،ارزش ، مسوولیت ،تعهد و ایثار در مقابل گفتمان استقرار ، تخصص ،گفتگو ،سازش ،سلسله مراتب و تقسیم وظایف. محافظی با سابقه انقلابی در محافظت از شخصیت های اصلی و مهم نظام ،اکنون محافظ شخصیت سیاسی برجسته ای است (مثل معاون اول رئیس جمهور ) بخاطرناهماهنگی و تردید درونی اش در هنگام یک سوءقصد، در محافظت از وی قصور می کند سپس به حفاظت از کسی می پردازد که به گمانش ارزشمند تر است ؛ دانشمند هسته ای. مدیر سیاسی در اثر جراحات ناشی از سوءقصد جان می بازد و محافظ در حالی که به دلیل قصور در حفاظت، از کار معلق شده در محافظت از دانشمند هسته ای شهید می شود.
1- قوت فیلم در روایت قهرمانی است که در تعارضی بنیادین در میان دو گفتمان مذکور قرار دارد ؛آن چه برای این نسل آشناست ؛نسلی که حاضر به معامله نشدند و خزیدند به کنج تنهائیشان .کسانی که از زد و بندها و محاسبات عالم سیاست مشمئز و ملولند .آن هایی که به دنبال امر مقدسی می گردند تا تمام هستی شان را به پای آن بریزند. " دوران جهاد، دوران حكومت عشق است، اما در اينجا كه مهبط عقل است معلوم است كه حكومت عشق نبايد هم كه چندان پايدار باشد.... دوران حاكميت عشق .. كوتاه بود. عصر خرد سر رسيد و باب شهادت مسدود شد." حیدر ادعا می کند که فرق مقدس و نامقدس نظام را می شناسد ولی نمی داند در پایان عصر بینات ،جستجوی دوران از دست رفته، بیرون کهف الشهدا ،شاید تبعات سنگین تری داشته باشد.
2- محافظی خارج از حیطه وظایفش و بر اساس اندیشه ناب گرایانه خود ،تشخیص می دهد که مدیر سیاسی که استاد سابق دانشمند هسته ای بوده ، لیاقت محافظتی جدی یا حداقل محافظت توسط وی را ندارد ؛ او که محافظ شخصیتهای بزرگ ،اصلی ،شخیص و خالص ابتدای انقلاب بوده است .محافظ توجه نمی کند که مدیر سیاسی با سابقه علمی ، حتی اگر منشش را نپسندیم ، آن گونه که خود می گوید ، سرباز انقلاب است و چیزی از ارزشمندیش کاسته نشده تا او که وظیفه حفاظت بی قید و شرط افراد را دارد در این امر سستی بورزد و بعد عذاب وجدان داشته باشد. به علاوه شاید در جوامع پیشرفته نیازی نباشد که مسوول ارشد هر قسمت بهترین متخصص آن باشد و یک مدیرکارآمد کفایت کند ولی درکشور ما که به نظر کارشناسان چندان توجهی نمی شود،آیا حضور یک متخصص در بدنه اجرایی کشور مغتنم نیست؟
3- اگر این استدلال نیز صحیح باشد که سیاسیون نسبت به دانشمندان بسیار بیشتر جایگزین دارند – که البته در جای خود قابل تامل است – انتخاب حفاظت از هر کدام امری است سیاسی که وظیفه تشخیص آن نه بر عهده ارگان نظامی که بر عهده نهاد سیاسی است.
تسلط و تمشیت نظامیان در امور، علیرغم خلوص نیتشان - بعضا- در جهان، تجربه ای دلپذیر نبوده است و از جناب حاتمی کیا که خود در موارد متعدد از تعیین تکلیف کردن نظامیان در امور فرهنگی و هنری نالیده ، بعید است که تشخیص را به ایشان بسپارد.
4- همانقدر که قدرت علمی و پیشرفت در صنایع علمی و نظامی مهم است ،شناخت فضاهای سیاسی بین المللی و بازارهای جهانی نیز اهمیت دارد .بکارگیری صحیح مهره های مختلف شطرنج است که پیروزی را به ارمغان می آورد و نه صرف ردیف کردن چند مهره قدرتمند.از طرفی حفظ دانشمندان و متخصصین در کشور نیز بیش از آن که به قدرت نظامی و امنیتی نیاز داشته باشد نیازمند انعطاف سیاسی است.
5- حذف قهرمان آرمانی موجود در آژانس شیشه ای "عباس"و تلفیق این هر دو در "حاج حیدر "بسیار به کار ضربه زده است .آن چه در آژانس باعث قدرت و شمول مفهومی کارشده بود یکی همین امر بود که این مرز ظریف در دفاع از حق با وجود خالص "عباس" تامین شده بود؛رزمنده ساده ای که براساس اعتقاداتش و بدون چشم داشت از کسی، در زمان جنگ، جنگیده بود و حال، جامعه نه تنها نسبت به سلامتی او کم تعهد شده بود بلکه به خلوص وی نیزدر جنگ با دیده شک می نگریست و با شهادت وی این حقانیت و مظلومیت به اوج می رسید در حالی که در" بادیگارد" حتی با شهادت حاج حیدر ،شائبه قصور وی در محافظت همچنان باقی است.
