واکاوی یک تحقیر تاریخی؛شیش تایی ها تبانی بود؟

بدون شک دوازدهمین جدال سرخابی های پایتخت در ۱۶ شهریور ۱۳۵۲ تاثیرگذار ترین و در عین حال مرموزترین رقابت تاریخ این دو تیم بوده است .
به گزارش تابناک ورزشی،مسابقه ای که از چندین جنبه می توان آن را به نوعی نقطه عطف تقابل این دو تیم به حساب آورد . رقابتی که سرآغاز کری سنگین هواداران دو تیم شد و به معنای واقعی کلمه این دو باشگاه و هوادرانشان را برای نخستین بار رودرروی یکدیگر قرار داد.
وضعیت دو تیم پیش از دیدار
تاج پیش از آغاز این دیدار به لحاظ فنی در یکی از بهترین موقعیتهای تاریخ فوتبال خود قرار داشت . آبی پوشان با سرمربیگری رایکوف ، نخستین سرمربی خارجی تاریخ فوتبال ایران ، اخیرا به تازگی نخستین قهرمانی یک باشگاه ایرانی در جام باشگاههای آسیا را با غلبه بر سرسخت ترین رقبای آسیایی کسب کرده و قریب به ۱۱ ملی پوش را در ترکیب خود می دیدند . همچنین آنها در ۱۱ رقابت رودررو با سرخهای پایتخت که جملگی در امجدیه ( شهید شیرودی ) برگزار شده بود به ۶ پیروزی قاطعانه در مقابل سه تساوی و تنها دو شکست دست یافته و با دو پیروزی پیاپی در دو دربی قبلی به لحاظ برتری روانی در شرایطی کاملا ایده آل قرار داشتند . ولی با این وجود جو حاکم بر تمرین این تیم پیش از دربی دوازدهم کمی متشنج بود . برخی بازیکنان به شرایط بد مالی تیم اعتراض داشتند و از طرفی درگیری بین دو دروازه بان ملی پوش تیم یعنی منصور رشیدی و ناصر حجازی روی روحیه کل تیم تاثیر منفی گذاشته بود . همچنین پیش از بازی نامه ای از سوی فردی ناشناس به دست رایکوف رسید که در آن مدعی شده بود چند تن از بازیکنان استقلال به سمت پرسپولیس به اصطلاح امروزی غش کرده اند اما با این وجود رایکوف بی اعتنا به نامه ، به ترکیب اصلی تیم خود دست نزد . در طرف مقابل پرسپولیس وضعیتی کاملا متفاوت داشت . در ترکیب این تیم تنها ۴ ملی پوش به چشم می خورد ولی ستارگانی چون حسین کلانی ، همایون بهزادی و محراب شاهرخی به دلیل مشکلاتی که با تیمسار پرویز خسروانی رئیس سازمان تربیت بدنی و مدیرعامل وقت تاج داشتند برای تقابل با تیم او سرشار از انگیزه بودند . ضمنا سکان هدایت این تیم به تازگی به دستان یک مربی باتجربه بریتانیایی به نام آلن راجرز سپرده شده بود که همین موضوع یک شوک مثبت فنی و روحی برای سرخپوشان به حساب می آمد . در این شرایط تاج و پرسپولیس در بعد از ظهر گرم تابستانی روز جمعه ۱۶ شهریور ۱۳۵۲ نخستین بار در ورزشگاه تازه تاسیس آزادی تهران برابر هم صف آرایی کردند . تاج در اوج غرور و پرسپولیس سرشار از انگیزه !


قصه آن عصر رازآلود
همزمانی برگزاری رقابتهای کشتی قهرمانی جهان با این مسابقه و وجود تنها یک تیم تصویر برداری در سازمان صدا و سیمای وقت منجر شد که جدال غولهای فوتبال پایتخت تحت پوشش تلویزیونی قرار نگیرد و تنها شاهدان عینی وقایع اتفاق افتاده در میدان ، ۷۰ هزار تماشاگری باشند که بیشتر به تماشای فوتبال از فاصله نزدیک جایگاههای امجدیه عادت داشتند و حتی شناخت بازیکنان از طبقه دوم برایشان کمی دشوار و نامانوس بود . با آغاز جریان مسابقه وقایعی در زمین اتفاق افتاد که در اوج گرمای شهریور ماه تهران ، عرق سردی بر پیشانی هواداران آبی پوشی نشاند که طبق عادت حضور در امجدیه ، سایه خنک ضلع جنوبی ورزشگاه را برای نشستن انتخاب کرده بودند . گل نخست روی اشتباه فاحش منصور رشیدی دروازه بان اسبق پرسپولیس به ثمر رسید و پیش از پایان نیمه نخست رشیدی گل دوم را نیز دریافت کرد . در اواسط نیمه دوم تاجی ها با تعویض رشیدی نفس راحتی کشیدند چون نتیجه عجیب ۴-۰ روی اسکوبورد نقش بسته بود اما با ورود حجازی به زمین نیز تغییری در روند بازی به وجود نیامد و او هم دو بار دیگر توپ را از دروازه اش بیرون کشید تا ننگین ترین شکست تاریخ فوتبال آبی های پایتخت آن هم برابر رقیب دیرینه رقم بخورد . با به صدا در آمدن سوت پایان دیدار توسط نیکولای پتریچیانو رومانیایی که اتفاقا قضاوت کم نقصی ارائه داده بود وقایعی رخ داد که سلامت این دیدار را در هاله ای از ابهام فرو برد . تیمسار خسروانی در اقدامی عجیب دستور ضبط دوربینهای عکاسی و فیلمبرداری در مبادی خروجی ورزشگاه را صادر کرد و حکم به اخراج جواد الله وردی از باشگاه داد تا همه توجهات به سمت مدافع میانی ۲۱ ساله آبی پوشان معطوف شود . جوانی که به تازگی پیراهن آبی رنگ تاج را بر تن کرده بود .
آیا جواد مقصر اصلی بود؟
با اخراج ناگهانی الله وردی از تاج گمانه زنی ها برای تبانی احتمالی قوت گرفت اما آیا به راستی جواد الله وردی که با مصدومیتی مختصر در ترکیب تاج قرار گرفته بود مقصر اصلی پذیرفتن ۶ گل از پرسپولیس بود ؟ به گواه شاهدان عینی ، گل نخست روی اشتباه محرز رشیدی به دلیل ناتوانی در کنترل توپ ارسالی و با تیز چنگی کلانی در قاپیدن توپ رها شده از دست او به ثمر رسید . ۳ گل دیگری که رشیدی دریافت کرد روی شوتهای سرکش از راه دور ایرج سلیمانی و همایون بهزادی به ثمر رسید که ابدا نمی توان به خاطر به ثمر رسیدنشان فقط یک مدافع را مقصر دانست . گل پنجم پرسپولیس روی تبحر خارق العاده بهزادی در کارهای هوایی و اتفاقا در منطقه ای دور از پست دفاعی جواد وارد دروازه حجازی شد و تنها روی گل ششم که از قضا عکسی از آن در دسترس است اشتباه فاحش الله وردی در عدم پوشش مناسب منجر به تک به تک شدن بهزادی با حجازی و به ثمر رسیدن گل پایانی گردید . به هر روی آوار آن شکست سنگین تماما بر سر جوانی ۲۱ ساله ریخته شد که از قضا در پایان بازی با دستی شکسته و غروری خرد شده زمین بازی را ترک کرد ولی اتفاقی عجیب منجر به به وجود آمدن هیاهویی رسانه ای در روزهای بعد از این مسابقه شد تا هیچکس به این موضوع نیندیشد که معمولا تبانی از طریق رشوه دادن به چندین بازیکن ، داور و مدیر باشگاه صورت گرفته و تبانی یا رقم زدن نتیجه به سود تیمی از طریق تنها یک بازیکن کمی دور از ذهن به نظر می رسد . الله وردی جوان که پس از اخراج از تاج به شکلی غیرمنصفانه به سیبل انتقادات و تهمتها تبدیل شده بود در چرخشی عجیب نخستین بمب خبری تاریخ نقل و انتقالات فوتبال ایران را منفجر کرد و ناگهان پیراهن سرخ پرسپولیس را به تن کرد تا بیش از پیش به شایعات پیرامون داغترین روز شهریور ۵۲ دامن بزند . الله وردی بعدها مدعی توافق دو تیم برای این انتقال شد تا توپ را به زمین خسروانی بیندازد اما تیمسار که با اقدام نابخردانه الله وردی در پیوستن به رقیب در موضع قدرت قرار گرفته بود سیاست سکوت را در پیش گرفت و به برنده اصلی این ماجرا تبدیل شد.


آرامش پس از طوفان
وب سایت نود در ادامه این گزارش نوشت: در حالی که به نظر می رسید فشار خردکننده اتهامات این بازی شانه های نحیف جوان ۲۱ ساله فوتبال ایران را خرد کند ، جواد الله وردی آرام آرام در ترکیب پرسپولیس جا افتاد و به یکی از ارکان قهرمانی های این تیم در لیگ در سالهای بعد تبدیل شد و همچنین افتخار پوشیدن پیراهن تیم ملی در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین برابر پرو را نیز به دست آورد ولی راز اتفاقات پشت پرده آن روز تاریخی با گذشت ۴۳ سال هنوز در سینه او و دیگر بازیگردانان صحنه آن دیدار سر به مهر باقی مانده است.