چرا من هرگز نمی‌توانم، نفر اول باشم؟

سینا تهرانی دوره های متعددی را در زمینه ارتقای اعتمادبه نفس، عزت نفس، ابتکار، خلاقیت، نوآوری، قانون جذب، مدیریت زمان و... در کشورهای مختلف برگزار کرده است. البته دوره های وی بصورت عمومی برگزار نمی شود و تنها مختص دختران و پسران، زنان و مردان، مدارس و شرکتهای خاص است. کارشناسان آموزشی، او را به عنوان علمی ترین مربی و مشاور مهارت های موفقیت تحصیلی، فردی و شغلی می شناسند. آقای تهرانی کتابی را در زمینه موفقیت فردی در دست نگارش دارد و با اجرای سخنرانی ها و برپایی کارگاههای آموزشی متعدد گامی بزرگ برای ترویج اندیشه های نوآورانه برداشته است.

تابناک پیش از این نیز مصاحبه هایی با این متخصص برجسته ترتیب داده است. اما سینا تهرانی در این گفتگو، افق های تازه ای را به روی افرادی می گشاید که تصور می کنند برای بدبختی و شکست آفریده شده اند؟ افرادی که همواره خود را دست کم گرفته و در زیر سایه موفق ها پنهان شده اند. اندیشه های این مشاور برجسته که سرشار از آرمان ها، الهام ها و خلاقیت است، تلنگری است به این دسته از افراد تا بار دیگر از جای خود برخیزند و طرح ها و اهداف خویش را از نو ترسیم کنند و قابلیت های شان را در حد کمال رشد دهند.
 
تابناک: آقای تهرانی! چرا بسیاری از دانش آموزان، دانشجویان و حتی زنان و مردان تصور می کنند لیاقت موفق شدن را ندارند؟ آیا مشکل این دسته از افراد ضریب هوشی است؟

سینا تهرانی: من بارها در کارگاه آموزش مهارت های ارتقای عزت نفس؛ در پاسخ به چنین سوالاتی گفته ام که مشکل در ضریب هوشی افراد نیست ، بلکه مساله در عزت نفس یا همان احساس ارزشمند بودن آنهاست. این همان عزت نفس است که فردی خود را باهوش یا کودن دانسته و یا احساس می کند که دیگران او را دوست داشته و یا از وی متنفرند. این عزت نفس از مجموعه افکار، احساسات، عواطف و تجربیات یک فرد در طول زندگی اش ناشی می شود.

به عنوان مثال از زمانی که کودک به دنیا می آید اگر والدین مهارت های تربیتی لازم را نداشته باشند، ناخودآگاه فرزندشان را طوری تربیت خواهند کرد که با گذشت زمان عزّت نفسش کاهش خواهد یافت. وقتی آن فرزند وارد مدرسه می شود، چون کادر مدیریت و آموزشی مدرسه، مهارت های لازم برای ایجاد ارتباط موثر و سازنده با دانش آموز را ندارند، با رفتار و حرفهایشان عزت نفس او را تخریب می کنند و همین داستان تا زمانی که فرد وارد دانشگاه شده و بعد تبدیل به یک متخصص گردیده و با واقعیات موجود در جامعه مواجه می شود، ادامه دارد. البته اگر چیزی از عزت نفس در او مانده باشد که این مسیر را طی کند وگرنه در بسیاری از مواقع حتی دیپلمش را نیز نمی تواند اخذ کند و مجبور به ترک تحصیل می شود.

بنده وقتی در کلاس پنجم ابتدایی بودم دبیر درس فارسی مان همان جلسه اولی که وارد کلاس شد بدون هیچ شناختی از دانش آموزان، برخی از آنها را کودن خطاب کرد، حتی ایشان رو به من کرد و گفت: به قیافه ات نمی خورد که در آینده انسان موفقی بشوی، خب من چون عزت نفس لازم را از پدرم به ارث برده بودم، به ایشان گفتم: یعنی شما الان انسان موفقی هستید؟ پس در این مدرسه چه می کنید؟ شما اکنون یا باید وزیر آموزش و پرورش می بودید یا صاحب یک تجارت بزرگ. البته او همان روز، مرا از کلاس درس اخراج کرد ولی بعدها ایشان اعتراف کرد که تابحال کسی چنین تلنگری به وی نزده و حرفهای من اثر مثبتی در ذهن ایشان گذاشته و او را به فکر راه اندازی یک کسب و کار انداخته بود.

سینا تهرانی در ادامه به تابناک گفت: به عنوان مثال در مقوله تحصیلی؛ دانش آموزانی که عزت نفس شان تحت تاثیر عوامل بیرونی دچار آسیب شده ، تصور می کنند، همواره باید در زیر چتر دانش آموزان نخبه قرار داشته باشند. اما وقتی عزت نفس این افراد را به آنها برمی گردانیم، دست به کارهای شگفت انگیزی می زنند. به عنوان نمونه بنده در کمپ کنکور خود، دانش آموزانی داشتم که تصور می کردند، شایستگی قبولی در رشته های پرطرفدار دانشگاههای برتر کشور را ندارند و در کلاس درس یا مدرسه نیز همواره باید پایین تر از دانش آموزان به اصطلاح نخبه قراربگیرند. بنده و همکارم جناب آقای حمیدایروانی، با برنامه هایی ویژه بر روی عزت نفس این گروه از دانش آموزان کار کردیم بگونه ای که هم در امتحانات مدرسه موفق به کسب رتبه های اول شدند و هم در رشته و دانشگاه دلخواه خود پذیرفته شدند.

این متخصص سرشناس افزود: عزت نفس یا همان خودباوری ، حقیقتاً می تواند برهمه سطوح زندگی افراد اثر بگذارد. تجربیات بنده و همکارانم در گروه درس زندگی نشان داده است که چنانچه عزّت نفس اشخاص تقویت نشود، میزان خلاقیت ، پیشرفت ، درک و شناسایی استعدادهای بالقوه آنها نیز محدود می گردد.
 
تابناک: جناب تهرانی؛ از دیدگاه شما، اشخاصی که عزت نفس لازم را ندارند، چه خصوصیاتی دارند؟

این افراد همواره خود را دست کم می گیرند و وقتی کاری را به آنها واگذار می کنید، می گویند: نمی توانم اینکار را انجام دهم و یا چرا هیچگاه نمی توانم فلان کار را یادبگیرم؟ این افراد احساس می کنند دیگران علاقه ای به آنها ندارند و ارزشی برایشان قائل نیستند، اینها در برخورد با مشکلات احساس درماندگی می کنند و به آسانی تحت تأثیر احساسات، خشم و تلقین ها قرار می گیرند. به عنوان مثال اگر دوستانشان در مدرسه به آنها جملات منفی ای بگویند، بلافاصله آن را پذیرفته و باور می کنند، حال آنکه ممکن است آن افراد از سر حسادت ، شیطنت و یا از روی عمد، این جملات منفی را به زبان آورده باشند تا عزت نفس دوستان خود را تخریب کنند.

افرادی که فاقد عزت نفس لازم هستند از اینکه احساسات واقعی خود را نشان دهند، خجالت می کشند زیرا فکر می کنند این احساسات ممکن است از نظر دیگران مسخره به نظر بیاید.به همین دلیل است که بسیاری از دانش آموزان، دانشجویان و حتی زنان و مردان از طرح پرسش یا ارائه پاسخ به سوالات دیگران در یک جمع ، خودداری می کنند. چنین افرادی مدام از موقعیت های نگران کننده گریزان هستند و در برابر فشارهای روانی نظیر ترس ، خشم و استرس به شدت کم تحمل می شوند و فرار را بر قرار ترجیح می دهند. این افراد نازک نارنجی و کم طاقت می باشند و از انتقاد کردن می ترسند، برای انجام ندادن کارهایی خاص، مدام عذرو بهانه می آورند.
 
تابناک: جناب سیناتهرانی در گفت و گویی که چند هفته قبل، با تعدادی از رتبه های برتر کمپ کنکور شما داشتم و در همین سایت تابناک نیز مصاحبه آن منتشر شد، متوجه شدم که شاگردان شما از عزت نفس بالایی برخوردارند و حتی بسیاری از آنها ، کسب رتبه تک رقمی و دو رقمی در کنکور سراسری را امری عادی و پیش پا افتاده می دانستند و معتقد بودند که این تنها هدف کوچکی است که محقق شده و آنها اکنون به اهداف بزرگتر زندگی خود می اندیشند. این نشان می دهد که شما بطور جدی بر روی عزت نفس دانش آموزانتان کار می کنید؟آیا همینطور است؟

سینا تهرانی مشاور گفت: بله قطعاً همینطور است. من و همکارانم، صرفاً دانش آموزان را برای کسب رتبه خوب در کنکور سراسری آماده نمی کنیم، زیرا کسب رتبه عالی در یک آزمون، تضمین کننده موفقیت آنها در زندگی آینده شان نیست، بلکه بر اساس یک نقشه راه در جهت تقویت و بازسازی عزت نفس شان حرکت می نماییم. ما به آنها قدرت و سرعت در تصمیم گیری، مسئولیت پذیری ، روشهای مواجه شدن با چالش های مختلف زندگی، نحوه بروز هیجانات طبیعی نظیر محبت به همنوع ، درک متقابل و ... را می آموزیم. این دانش آموزان یادمی گیرند که در هنگام روبه رو شدن با شکستها، خود را نبازند و با شجاعت کامل ، از خود انتقاد نموده و با شناسایی دلایل ضعف و ناکامی خود، در جهت جبران آن برآیند. اینها می دانند که بخاطر شایستگی های ذاتی و اکتسابی خود می توانند، الگوی دیگران باشند و بر روی آنها اثرات مثبتی برجای بگذارند.

ما می خواهیم نسل آینده، افرادی باشند که دارای عزت نفس متعادلی باشند، نه اینکه مانند برخی از دانش آموزان مدارس و دانشجویان دانشگاههای مطرح، دچار تکبر و خودمحوری شوند و رفتار غیرمحترمانه ای نسبت به دیگران داشته باشند. بدیهی است چنین افرادی نسبت به نیازها و احساس های دیگران بی عاطفه اند و آنها را برای اهداف خود استثمار می کنند و وقتی هم که مورد انتقاد قرار می گیرند، واکنشی آمیخته با شرم یا غضب از خود بروز می دهند.  
 
تابناک: در گفت و گویی که با شاگردان موفقتان داشتم، متوجه شدم که شما نقش بسزایی در پیشرفت آنها داشته اید؟ آیا نمی ترسید که آنها روزی جای شما را بگیرند؟

سیناتهرانی: من و همکارانم، برای افرادی نظیر آقای سعیدسلیمی فر که اکنون تبدیل به یکی از بهترین مشاورین تحصیلی و موفق کشور شده و یا سرکار خانم بهناز که از رتبه های برتر کمپ کنکور درس زندگی بوده و همزمان با تحصیلی در رشته پزشکی در مدت زمانی کوتاه ، جزء بهترین مدرسین زیست شناسی کشور شده است، کار خاصی انجام نداده ایم ، بلکه صرفاً بستر مناسب را برای رشد و تعالی آنها فراهم کردیم و آنها نیز بخوبی از این فرصت نهایت استفاده را کردند و توانایی و استعدادهای نهفته خود را به بهترین شکل ممکن شکوفا نمودند. از نظر بنده نه تنها دانش آموزان کمپ کنکوری ما، بلکه هر دانش آموز یا دانشجویی که عمیقاً مایل است در مسیر رشد و تعالی قرار بگیرد و حاضر است خود را با استانداردها و ارزش های تیم درس زندگی منطبق سازد، قطعاً مورد حمایت من و همکارانم قرار خواهد گرفت.

من از مرحوم پدرم یاد گرفته ام که هیچگاه از حضور انسان های قدبلند در کنار خود، نترسم. این اصطلاحی است که به افراد شاخص و نخبه تعلق می گیرد. زیرا معتقدم در این دنیا به اندازه کافی جا برای پیشرفت و رشد و تعالی هر فردی وجود دارد و هیچ جای فرد دیگری را تنگ نکرده است. بنده بارها با شاگردانم گفته ام شما آزاد هستید بروید و برای خودتان کار کنید اما آنها به دلیل اراداتی که به گروه درس زندگی دارند، ترجیح داده اند در کنار ما بمانند و به کارشان ادامه دهند.