افزايش 193 درصدي تقاضا براي پرتقال در اسفند
بررسی عملکرد طرح تنظیم بازار ميوه ایام پایانی سال از نظر قیمت مصرف کننده و شاخص قیمت تولیدکننده نشان می‌دهد که اجرای این طرح در اکثر سال‌ها تأثیر مثبتی بر بازار میوه شب عید چه در سمت مصرف کننده و چه در سمت تولیدکننده نداشته است. به گزارش خبرنگار تابناک اقتصادی، با لحاظ كردن حاشیه 10 درصدی خطا برای این طرح مشخص می‌شود که سال 1389 در حالی ضعیف‌ترین سال از لحاظ تنظیم بازار میوه شب عید بوده که در آن سال در دو ماه پایانی سال و فروردین سال بعد بیش از 91 میلیون دلار ارز برای واردات سیب و پرتقال از کشور خارج شده است.
بررسی رشد شاخص قیمت تولیدکننده و مقایسه آن با نرخ تورم در سالهای مورد مطالعه نشان می‌دهد در مورد پرتقال طرح تنظیم بازار در چهار سال از هفت سال مورد مطالعه به ضرر تولیدکننده بوده و در مورد سیب هم سه سال از شش سال مورد مطالعه، تولیدکننده متضرر شده است.
براساس اعلام وزارت جهادكشاورزي، سرانه ميوه در ايران حدود 205 كيلوگرم در سال 982 بوده است. اين عدد نشان مي‌دهد مردم ايران سالانه مقدار بسيار زيادي ميوه مصرف مي‌كنند كه ميوه‌هايي مانند سيب و پرتقال داراي بالاترين مصرف سرانه بين گروه ميوه‌ها هستند.
بررسي متوسط تغييرات عرضه در نيمه دوم سال حاکی از آن است که ميزان تقاضا براي پرتقال از آذر و دي شروع به كاهش مي‌كند و در بهمن ماه به حداقل خود مي رسد اما در اسفند ماه ميزان تقاضا به طور متوسط حدود 193 درصد افزايش مي‌يابد. سيب پرمصرف‌ترين ميوه كشور است و به دليل تنوع در انواع آن در فصول مختلف سال در دسترس است اما در محدوده زماني عيد نوروز دو نوع سيب قرمز و زرد در دسترس مردم قرار دارد.
بررسي آمارهاي عرضه سيب در پنج ماه آخر سال نشان مي‌دهد كه در ماه‌هاي آبان، آذر و دي تقاضا داراي ثبات است و در ماه بهمن حدود 18 درصد افت مي‌كند و در اسفند ماه ميزان تقاضا براي سيب حدودا 2.2 برابر بهمن ماه و 1.8 برابر دي ماه است.
آمار و اطلاعات مربوط به ميران خريد سيب و پرتقال نشان مي‌دهد كه در ماه پاياني سال، ميزان تقاضا براي اين دو نوع ميوه به شدت افزايش مي‌يابد كه اگر با مديريت مناسب عرضه نشود به عقيده كارشناسان مركز پژوهش ها لطمات سياسي و اجتماعي فراواني را براي دولت‌ها در پي خواهد داشت.
از سال 1384 تا سال 1392 مسئولیت تنظیم بازار ایام پایانی سال برعهده وزارت بازرگانی و بعد از آن وزارت صنعت، معدن و تجارت بود و در سال 1393 با اجرای قانون تمرکز وظایف و اختیارات بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی، مسئولیت تنظیم بازار میوه شب عید به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شد.به‌رغم اینکه وظیفه تنظیم بازار براساس قانون مذکور به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شد، اما ابزارهای لازم برای نظارت بر قیمت در اختیار این وزارتخانه قرار نگرفت.
یکی از اهداف اصلی که طرح تنظیم بازار میوه ایام پایانی سال برای دستگاه‌های متولی در نظر گرفته است، تنظیم بازار به نحویکه تولیدکننده و مصرف کننده از این تنظیم بازار منتفع شوند.
بررسی رشد شاخص قیمت تولیدکننده و مقایسه آن با نرخ تورم در سالهای مورد مطالعه نشان می‌دهد در مورد پرتقال طرح تنظیم بازار در چهار سال از هفت سال مورد مطالعه به ضرر تولیدکننده بوده و در مورد سیب هم سه سال از شش سال مورد مطالعه، تولیدکننده متضرر شده است.
