نگاهی حقوقی به یک ادعای رسانه‌ای:
شلیک موشک‌های روسی، نقض توافق کشورهای حاشیه خزر بود؟ + ویدیو
عملیات نظامی روسیه در سوریه که از حدود 10 روز پیش آغاز شده و همچنان ادامه دارد، به یکی از مهمترین مباحث این روزهای محافل مختلف رسانه ای و تحلیلی بین المللی تبدیل شده است. در این میان، شلیک موشک های روسی از دریای خزر به سمت اهدافی در سوریه، پای ایران را نیز به این بحث ها باز کرده است. اما برخی ادعاهای مطرح شده در این زمینه تا چه حد صحت دارد؟
عملیات نظامی روسیه در سوریه که از حدود 10 روز پیش آغاز شده و همچنان ادامه دارد، به یکی از مهمترین مباحث این روزهای محافل مختلف رسانه ای و تحلیلی بین المللی تبدیل شده است. در این میان، شلیک موشک های روسی از دریای خزر به سمت اهدافی در سوریه، پای ایران را نیز به این بحث ها باز کرده است. اما برخی ادعاهای مطرح شده در این زمینه تا چه حد صحت دارد؟به گزارش «تابناک»، سه روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه در ادامه عملیات نظامی روسیه علیه گروه های تروریستی در سوریه، ناوهای روسیه در دریای خزر با شلیک 26 موشک دوربرد کروز، مواضع تروریست ها را هدف قرار داده اند. خبری که به سرعت از سوی منابع رسمی نیز تأیید و اعلام شد که موشک های مذکور با طی مسیری بیش از 1500 کیلومتر و با گذشتن از آسمان ایران و عراق، به مراکز تجمع گروه های تروریستی در سوریه اصابت کرده است.
بلافاصله پس از انتشار این خبر، کشورهای حامی گروه های تروریستی و شورشی در سوریه که از همان ابتدا با عملیات نظامی روسیه در این کشور مخالفت بوده اند، مجموعه ای از ادعاها را در این زمینه مطرح کرده و به ویژه تلاش نمودند با کشیدن پای ایران به ماجرا، موضوع را احساسی کرده و از آن به عنوان حربه ای برای جنگ تبلیغاتی خود در سوریه بهره ببرند.
در این راستا، رسانه های غربی نخست مدعی شدند که عبور این موشک ها از آسمان ایران، به منزله نقض حریم هوایی ایران بوده و روسیه بدون اطلاع و مجوز اقدام به چنین کاری کرده است. اما پس از آنکه اعلام شد تصمیم مذکور در چارچوب اتاق عملیات چهارجانبه ایران، روسیه، سوریه و عراق که در بغداد مستقر است اتخاذ شده و به اطلاع ایران رسیده، جهت فضاسازی رسانه های غربی به سویی دیگر معطوف و این ادعا مطرح شد که چهار موشک از مجموع 26 موشک شلیک شده، در ایران سقوط کرده است. ادعایی که هیچ گونه شواهدی برای آن ارائه نشد و مقامات رسمی ایران و روسیه نیز صریحاً آن را تکذیب کردند.
اما جدیدترین ادعایی که در این زمینه مطرح شده و برخی منابع، از جمله خبرگزاری آلمان بر روی آن مانور می دهند، این است که اقدام روسیه در شلیک این موشک ها، مغایر با «کنوانسیون امنیتی دریای خزر» بوده؛ زیرا بر اساس این کنوانسیون، اقدام نظامی در این دریا ممنوع اعلام شده است. به عبارت دیگر، چنین ادعا شده که روسیه با این اقدام، بر خلاف توافقات پیشین خود با دیگر کشورهای ساحلی خزر عمل کرده است.
رضا نصری، حقوقدان بین المللی و عضو موسسه مطالعات عالی بین المللی ژنو امروز در مطلبی در صفحه «فیسبوک» خود به نقد این ادعا پرداخته و اشاره می کند که اصولاً فرض اولیه ای که مبنای چنین تحلیلی قرار گرفته، نادرست است. نصری می نویسد: «حقیقت این است که «کنوانسیون امنیتی خزر» – که نام درست آن، «توافق برای همکاری امنیتی در دریای خزر» است – به هیچ عنوان «استفاده» نظامی از این بستر آبی را ممنوع نمی‌کند؛ بلکه این قرارداد «حضور و فعالیت» نظامی کشورهای فرامنطقه‌ای (یعنی کشورهای غیرساحلی) را در این دریا ممنوع می‌سازد. به عبارت دیگر، طبق این کنوانسیون، غیر از پیج کشور ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان، کشورهای دیگر اجازه فعالیت نظامی در دریای خزر را ندارند».
این حقوقدان بین المللی می افزاید: «هدف اصلی این کنوانسیون، دور نگه داشتن نیروهای ناتو و آمریکا از خزر است که ممکن بود احیاناً با انعقاد پیمان‌های نظامی دوجانبه با کشوری‌های ساحلی مانند جمهوری آذربایجان، قصد ورود به این بستر آبی را داشته باشند. در واقع، «کنوانسیون امنیتی خزر» بستر یک همکاری منطقه‌ای را فراهم می‌کند که اتفاقاً یکی از محورهای اصلی آن نیز «مبارزه با تروریسم» است»
نصری پس از اشاره به این موارد، نتیجه گیری می کند: «احتمالاً این خبر رادیو آلمان هم مانند خبر جنجالی "سقوط موشک‌های روسی در خاک ایران"، بیشتر جهت بی‌اعتبار‌سازی سیاست‌های روسیه منتشر شده تا برای اطلاع‌رسانی! جای تأسف دارد که بسیاری از رسانه‌ها بیش از اینکه به مسئولیت اصلی‌شان بپردازند، وظیفه «جنگ روانی» برای خود قائل شده‌اند».
به این ترتیب، با نگاهی فنی و حقوقی به موضوع، مشخص می شود که این ادعای جدید رسانه ای درباره موضوع شلیک موشک های روسی نیز همچون ادعاهای پیشین، فاصله زیادی با حقیقت دارد و بخشی از برنامه کلی غرب برای تهییج افکار عمومی علیه مبارزه محور ایران- روسیه- عراق- سوریه علیه تروریسم است.
ویدیوی «تابناک» از شلیک موشک‌های بالستیک تا مشاهده در کردستان عراق و برخورد و سایر حواشی شلیک موشک‌ها را ببینید:
ویدیوی «تابناک» از شلیک موشک‌های بالستیک تا مشاهده در کردستان عراق و برخورد و سایر حواشی شلیک موشک‌ها را ببینید:
