هرکسی که برجام مطالعه کند نکات منفی و روند اشتباه را در بحث حقوقی آن خواهد دید. این قرارداد که بین ایران و ۵+۱ نوشته شده فارغ از اینکه رئیسجمهور امضا کند یا نه، برای همیشه ما را از غنیسازی مفید یا به عبارت دیگر غنی سازی که موجب شود نیاز ما به سوخت هستهای از خارج از کشور قطع شود محروم میکند.
عجیبتر اینکه تحقیق و توسعه که مهمترین بخش دانش هستهای است در این برجام بر روی کشورمان بسته شده است و بعد از ۸، ۱۰ و ۱۵ سال تنها میتوانیم سانتریفیوژهایی را تولید و راهندازی کنیم که قطعا تا آن زمان با تحولات سریعی که در صنعت غنیسازی درحال رخ دادن است و با توجه به نوع اجازهای که به ما داده میشود مفید نخواهد بود.
آنچه مشخص است این است که وضعیت تحریمها در این برجام نامشخص است. یعنی بسیاری از تحریمها مشرط است، برخیها در حالت تعلیق قرار گرفتهاست، به هر حال ساختار این تحریمها طوری است که هرگاه شورای امنیت یا یکی از قدرتهای طرف قرارداد شکایتی را علیه ایران مطرح کند تحریمها به قوت خود باقی خواهد ماند و بازگشت سریع و راحتی خواهد داشت به طوری که حتی به راحتی امکان اینکه در شورای امنیت قابل بررسی باشد را هم ندارد.
در مورد بحث تسلیحاتی ابتدا باید این نکته را در نظر گرفت که ایران هیچ گونه نیازی به اجازه ابرقدرتها ندارد و همانطور که تا کنون صنایع نظامی ما پیشرفت کرده است به مسیر خود ادامه خواهد داد. اما در قطعنامه اشاره شدهاست که تحریمهای تسلیحاتی ایران بعد از ۸ سال برداشته خواهد شد.
بنابراین مجموعه چیزهایی که ما از دست دادهایم و بسیار بیشتر از چیزی است که بدست میآوریم، اما نکته دیگری که در این قطعنامه قابل تامل است، موضوع کمیسیونی است که درباره اختلافات بین ایران و دیگر مذاکرهکنندگان قرار است داوری کند. مشخص نیست چگونه به قضاوتی تن دادهایم که هفت نفر از این شورا از آنها باشد و تنها یک نفر از طرف ما باشد.
اگر یک شکایت از طرف هر یک از قدرتها مطرح شود شکایت در کمیسیونی مطرح میشود که ۷ نفر از اعضای آن بر علیه ایران موضع دارند، این نیز یکی از خطاهای استراتژیک و یک توهین به ملت ایران است، و میتواند در آینده برای کشور مشکلساز شود.
از سوی دیگر ما قراردادی را امضا کردهایم که در آن تاکید بر تخریب زیرساختهای هستهای کشورمان شده است. ما به موجب این قطعنامه متعهد شدهایم که قلب راکتور اتمی در اراک را پر کنیم. با این کار دیگر این راکتور قابل استفاده نیست چرا که در این صنعت حساسیت آنقدر زیاد است که گاهی بعد از تماس با دست، شاید یک سانتریفیوژ دیگر آن دستگاه قابل استفاده هم نباشد.
بنابراین ما راههای بازگشت را بر روی خود بستهایم. ما سرمایه را از دست میدهیم در حالی که هیچ تضمینی برای ایران وجود ندارد. صحبتهای دکتر جلیلی در واقع تاکید بر آنچیزی بود که ما در مجلس به آن رسیده بودیم و حالا بر آن یقین پیدا کرده بودیم.