دستورالعملی برای والدين و اولين آموزگار نوگلان دبستانی
محمدحسين رستگاری يزدی
كمترخانواده ايراني و كودك سال اولي مدرسه را مي توان ديد كه نسبت به اولين روز ورود به مدرسه بي تفاوت باشد. بعضي والدين نگرانی‌هایی به جا بابت ورود فرزند کلاس اولی خود به محیط آموزشی مدرسه به عنوان محيطي جديد دارند؛ محيطي كه قرار است خانه دوم و دومين جامعه زيستي و محل رشد كودكشان باشد، محيطي با قواعد خاص، مديران و مربيان و فيزيكي كاملا متفاوت با منزل.
این نگرانی در مورد خانواده‌هایی که فرزندشان دوره مهد کودک و پيش دبستاني را نگذرانده است بيشتر است؛ بچه ها در محيط هاي مهد و پيش دبستاني بخشي از موضوعات جامعه پذيري را اموخته اند و با برخي از مسائل محيط آموزشي مانند حضور آموزگار، شیوه‌های آموزش، نحوه اجازه گرفتن، خوردن و آشاميدن، دستشويي رفتن، شيوه حضور در کلاس، نحوه پشت ميز نشستن و... آشنا شده اند و در اين مسير و زمان مشکلات ارتباطی و شخصیتی کودکان نيز تا حدودی برطرف شده است.در حاليكه در مورد تازه واردين به محيط آموزش اين نكات بايد به سرعت، اما توام با روشهاي مناسب و آرامش به كودكان انتقال يابد.
بديهي است براي والدين، مواجهه دلبندشان با مشکلاتی از قبیل نداشتن تمرکز، بی تابی، استقلال فردی مناسب، ترس از محیط، تحمل قواعد مدرسه و مشکل یادگیری و... نگران كننده است و همواره به اين مي انديشند تا با اقداماتي توسط خود و اولين معلم فرزندشان بر اين مشكلات فايق آيند. اينكه ايا اين نگراني تاچه اندازه مهم است و پدر و مادرها و معلمين كلاس اول برای چنین دانش آموزانی چه باید بکنند موضوعي است كه در اين نوشتار در قالب پيشنهاد و توصيه هايي تربيتي-آموزشي به آن پرداخته مي شود؛ شايد در اين زمان كليدي و فرصت باقيمانده تا شروع درس و مدرسه كمك حال والدين باشد و بتواند حداقل بخشي از مسئله را براي معلمين و خانواده هاي محترم كلاس اولي هاي عزيز حل نمايد.
1. نوروزِ مدرسه رخدادي فرهنگي است: مدرسه ها مهدهاي بنيادين دانش و دانش دوستي براي نسل جديد به شمار مي ايند و لذا بايد خاطره انگيزوجذاب وخوش منظرو خوش استقبال باشند تا بتوانند جايگاه خانه دوم تربيت را براي خود حفظ نمايند ومورد پذيرش نسل نو قرار گيرند. الگو گيري، پي ريزي دانش و دانش اندوزي در اين محيطهاي تربيتي-آموزشي بايد با تدابير درست مسئولين و خانواده ها توسعه يابد و از آن جهت كه هميشه اولين ها و آخرين ها از درجه اهميت بيشتري در اثربخشي برخوردارن لازم است نوروز مدرسه به عنوان يك رخداد فرهنگي بزرگ تلقي شود و مورد توجه جامعه قرار گيرد.
2.كمك به مدرسه پذيري كودك از مسئوليتهاي والدين است: والدین نبايد با اتكاي به نقش معلمين و مديران مدرسه جايگاه و نقش خودرا فراموش كنند؛ لازم است آنها برای تعريف مدرسه و محيط و جايگاه آن به فرزند خویش، مدرسه را به شکلي ساده و قابل فهم تعریف نمایندو دلیل حضور آنان در محیط مدرسه و انتظارهایی که در رابطه معلم و شاگردی از آنها می‌رود را توضیح دهند، مدرسه پذيري جزيي مهم از فرايند جامعه پذيري است. شناساندن مدرسه و ايجاد حسي خوب از مدرسه در دل كودك مي تواند از طرق اقدامات زير انجام شود:
1/2. حداقل از يك هفته مانده به شروع فعاليت مدارس، با كودك خود بارها به محل وقوع مدرسه برويد و با تعريفي شيرين ازخاطرات خوب خود، جذابيت مدرسه را براي رقم خوردن خاطرات خوش تر فرزندتان زمينه سازي كنيد.
2/2. در صورت امكان با ورود به مدرسه، محيط داخلي مدرسه را به كودك بشناسانيد و به گونه اي رفتار كنيد كه روز اول مدرسه، محيط داخلي مدرسه و اجزاي ان ديگر براي او غريبه نباشد.
3/2.در مسير مدرسه با روشهاي مناسب قواعد تردد در پياده رو و خيابان و نقش زمان و فعاليت و انتظارت خود در اين رفت و آمدها را به كودك خاطر نشان نماييد.
4/2. با گذرهاي متعدد در محل وقوع مدرسه و يادآوري اسم و رسم مدرسه فرزندتان در منزل و جمع هاي خانوادگي، احساس تعلق كودك را به مدرسه تحريك كنيد.
3. ورود به مدرسه، ورود به مرحله ي بزرگي كودك است: کودک باید با ورود به مدرسه حس کند که در زندگی وارد مرحله‌ای جدیدي شده است، مرحله‌ای که باید استقلال و اعتماد به نفسي بیش از گذشته داشته باشد؛ بنابراین لازم است در برنامه کودک کلاس اولی تغییراتی ایجاد شود. تغیيراتی که به حس بزرگ شدن وی کمک کند و اورا مستعد پذيرش یک محیط نظام‌مند و اصول و قوانین خاص آن نمايد. بيان قواعد مدرسه از زبان فرزندان بزرگتر يا در قالب داستانهايي مربوط از خاطرات والدين مي تواند اين آمادگي را ايجاد كند. والدين كودك بايد به فرزندشان بیاموزند که وسایل مدرسه‌اش را خودش جمع کند و به وي يادآوري كنند كه اوست كه مسئول وسایل شخصی‌اش (کیف، کتاب، دفتر و ...)است.
4. تطابق كودك با قواعد مدرسه صرفا در مدرسه صورت نمي گيرد: تنظیم ساعت‌های خواب و بیداری كودك براي ايجاد تناسب با زمان مدرسه در حداقل يك هفته قبل از زمان باز شدن مدارس باید با توجه ویژه والدين صورت گيرد. آنها بايد برنامه هاي خود را نيز براي ورود فرزندشان به اين مرحله از زندگي تنظيم كنند. ميزان تلاش والدين در مدرسه پذيري(قدم اول جامعه پذيري) فرزندان اثري مضاعف دارد و كمك شاياني به معلم در فرايند تربيت و آموزش مي كند، چرا كه كودكان قويتر در اين زمينه همياران خوبي براي حركت هاي جمعي معلم خواهند بود.
5. والدين با آموزشهاي رفتاري به فراگيري سريعتركودك كمك مي كنند: والدین می‌توانند به تدریج انتظاراتی که از دانش آموز در محيط مدرسه و در تعامل با معلم می‌رود را به وی آموزش دهند. از او بخواهند برنامه درسی‌اش را به یاد داشته باشد و به او ياد دهند كه چگونه مسايل خود را با معلم در ميان بگذارد؛ رفتارش با دانش آموزان بزرگتر چگونه باشد وجنب و جوشهاي خودرا در مدرسه چگونه كنترل كند تا به دردسر نيفتد.
6. گامهاي تعامل كودك با مدرسه با راهنمايي معلم برداشته شود: دانش آموزان سال اول با اجزا و واحدهای درونی مدرسه آشنایی ندارند. این نبود آگاهی نسبت به ساختمان، نيروي انساني، تجهيزات و دیگر اجزای مدرسه، نه تنها مي تواند توليد حس غربت نمايد بلكه موجب مشكلات دسترسي در زمان كم توجهي هاي كودك نيز مي شود!. لذا لازم است معلم كلاس اول مدرسه با اختصاص زمانهايي و با زبانی صمیمی و مهربان به عنوان مربي، بچه‌ها را با مدرسه‌آشنا كند. آشناسازي با محل سرویس‌های بهداشتی، کلاس، آبخوری، دفتر، سالن ورزشی، کتابخانه، آزمایشگاه، محل توقف سرويس اياب وذهاب مدرسه و... به صورت جمعي كار اردوي گردش علمي را مي كند و كودك به طور همزمان روند تدريجي اجتماعي شدن و دوستي با همكلاسيها را با كمترين دغدغه طي مي كند.
7. خلاقيت برگ برنده معلمين كلاس اول است: معلمين كلاس اول در تقويت احساس استقلال و راحتي توام با مسئوليت پذيري دانش آموز و تعلق خاطر او نسبت به مدرسه، نقشي فوق العاده و البته تكميلي دارند انها مي توانند با خلاقيت خود، سهل گيري و رفتار هاي غير رسمي اوليه در اداره كلاس، سير تدريجي عمل به مقررات مدرسه را دنبال كنند تا كودك علاقه مندي جديد خود به اجزای محیط آموزشی را جايگزين تعلق خاطر قبلي به خانه كند و خاطره‌ای خوب از مدرسه را در ذهن ذخیره نمايد.روشهاي منحصر به فرد آموزگار تكميل كننده اقدامات تربيتي والدين در مسئوليت پذيري، اعتماد به نفس و عزت نفس فرزندان است.
8. امروز روانشناسي كلاس اولي ها يك ضرورت است: بهترين موقعِ شناسايي ويژگيهاي شخصيتي فرد زماني است كه او بدون پردازش خود به محيطي جديد وارد مي شود به ويژه آنكه فرد، ميانه اي با خودسانسوري نداشته باشد. بنابراين انتظار مي رود معلمين عزير كلاس اول اين فرصتهاي ناب را كه صرفا تحت نظرآنهاست را غنيمت شمارند و با كمك مدرسه در بنيانگذاري پرونده شخصيتي و تواناييهاي فردي دانش آموز كه از لوازم آموزش و پروش نوين است نقشي كليدي ايفا نمايند.
انشاءلله
این نگرانی در مورد خانواده‌هایی که فرزندشان دوره مهد کودک و پيش دبستاني را نگذرانده است بيشتر است؛ بچه ها در محيط هاي مهد و پيش دبستاني بخشي از موضوعات جامعه پذيري را اموخته اند و با برخي از مسائل محيط آموزشي مانند حضور آموزگار، شیوه‌های آموزش، نحوه اجازه گرفتن، خوردن و آشاميدن، دستشويي رفتن، شيوه حضور در کلاس، نحوه پشت ميز نشستن و... آشنا شده اند و در اين مسير و زمان مشکلات ارتباطی و شخصیتی کودکان نيز تا حدودی برطرف شده است.در حاليكه در مورد تازه واردين به محيط آموزش اين نكات بايد به سرعت، اما توام با روشهاي مناسب و آرامش به كودكان انتقال يابد.
بديهي است براي والدين، مواجهه دلبندشان با مشکلاتی از قبیل نداشتن تمرکز، بی تابی، استقلال فردی مناسب، ترس از محیط، تحمل قواعد مدرسه و مشکل یادگیری و... نگران كننده است و همواره به اين مي انديشند تا با اقداماتي توسط خود و اولين معلم فرزندشان بر اين مشكلات فايق آيند. اينكه ايا اين نگراني تاچه اندازه مهم است و پدر و مادرها و معلمين كلاس اول برای چنین دانش آموزانی چه باید بکنند موضوعي است كه در اين نوشتار در قالب پيشنهاد و توصيه هايي تربيتي-آموزشي به آن پرداخته مي شود؛ شايد در اين زمان كليدي و فرصت باقيمانده تا شروع درس و مدرسه كمك حال والدين باشد و بتواند حداقل بخشي از مسئله را براي معلمين و خانواده هاي محترم كلاس اولي هاي عزيز حل نمايد.
1. نوروزِ مدرسه رخدادي فرهنگي است: مدرسه ها مهدهاي بنيادين دانش و دانش دوستي براي نسل جديد به شمار مي ايند و لذا بايد خاطره انگيزوجذاب وخوش منظرو خوش استقبال باشند تا بتوانند جايگاه خانه دوم تربيت را براي خود حفظ نمايند ومورد پذيرش نسل نو قرار گيرند. الگو گيري، پي ريزي دانش و دانش اندوزي در اين محيطهاي تربيتي-آموزشي بايد با تدابير درست مسئولين و خانواده ها توسعه يابد و از آن جهت كه هميشه اولين ها و آخرين ها از درجه اهميت بيشتري در اثربخشي برخوردارن لازم است نوروز مدرسه به عنوان يك رخداد فرهنگي بزرگ تلقي شود و مورد توجه جامعه قرار گيرد.
2.كمك به مدرسه پذيري كودك از مسئوليتهاي والدين است: والدین نبايد با اتكاي به نقش معلمين و مديران مدرسه جايگاه و نقش خودرا فراموش كنند؛ لازم است آنها برای تعريف مدرسه و محيط و جايگاه آن به فرزند خویش، مدرسه را به شکلي ساده و قابل فهم تعریف نمایندو دلیل حضور آنان در محیط مدرسه و انتظارهایی که در رابطه معلم و شاگردی از آنها می‌رود را توضیح دهند، مدرسه پذيري جزيي مهم از فرايند جامعه پذيري است. شناساندن مدرسه و ايجاد حسي خوب از مدرسه در دل كودك مي تواند از طرق اقدامات زير انجام شود:
1/2. حداقل از يك هفته مانده به شروع فعاليت مدارس، با كودك خود بارها به محل وقوع مدرسه برويد و با تعريفي شيرين ازخاطرات خوب خود، جذابيت مدرسه را براي رقم خوردن خاطرات خوش تر فرزندتان زمينه سازي كنيد.
2/2. در صورت امكان با ورود به مدرسه، محيط داخلي مدرسه را به كودك بشناسانيد و به گونه اي رفتار كنيد كه روز اول مدرسه، محيط داخلي مدرسه و اجزاي ان ديگر براي او غريبه نباشد.
3/2.در مسير مدرسه با روشهاي مناسب قواعد تردد در پياده رو و خيابان و نقش زمان و فعاليت و انتظارت خود در اين رفت و آمدها را به كودك خاطر نشان نماييد.
4/2. با گذرهاي متعدد در محل وقوع مدرسه و يادآوري اسم و رسم مدرسه فرزندتان در منزل و جمع هاي خانوادگي، احساس تعلق كودك را به مدرسه تحريك كنيد.
3. ورود به مدرسه، ورود به مرحله ي بزرگي كودك است: کودک باید با ورود به مدرسه حس کند که در زندگی وارد مرحله‌ای جدیدي شده است، مرحله‌ای که باید استقلال و اعتماد به نفسي بیش از گذشته داشته باشد؛ بنابراین لازم است در برنامه کودک کلاس اولی تغییراتی ایجاد شود. تغیيراتی که به حس بزرگ شدن وی کمک کند و اورا مستعد پذيرش یک محیط نظام‌مند و اصول و قوانین خاص آن نمايد. بيان قواعد مدرسه از زبان فرزندان بزرگتر يا در قالب داستانهايي مربوط از خاطرات والدين مي تواند اين آمادگي را ايجاد كند. والدين كودك بايد به فرزندشان بیاموزند که وسایل مدرسه‌اش را خودش جمع کند و به وي يادآوري كنند كه اوست كه مسئول وسایل شخصی‌اش (کیف، کتاب، دفتر و ...)است.
4. تطابق كودك با قواعد مدرسه صرفا در مدرسه صورت نمي گيرد: تنظیم ساعت‌های خواب و بیداری كودك براي ايجاد تناسب با زمان مدرسه در حداقل يك هفته قبل از زمان باز شدن مدارس باید با توجه ویژه والدين صورت گيرد. آنها بايد برنامه هاي خود را نيز براي ورود فرزندشان به اين مرحله از زندگي تنظيم كنند. ميزان تلاش والدين در مدرسه پذيري(قدم اول جامعه پذيري) فرزندان اثري مضاعف دارد و كمك شاياني به معلم در فرايند تربيت و آموزش مي كند، چرا كه كودكان قويتر در اين زمينه همياران خوبي براي حركت هاي جمعي معلم خواهند بود.
5. والدين با آموزشهاي رفتاري به فراگيري سريعتركودك كمك مي كنند: والدین می‌توانند به تدریج انتظاراتی که از دانش آموز در محيط مدرسه و در تعامل با معلم می‌رود را به وی آموزش دهند. از او بخواهند برنامه درسی‌اش را به یاد داشته باشد و به او ياد دهند كه چگونه مسايل خود را با معلم در ميان بگذارد؛ رفتارش با دانش آموزان بزرگتر چگونه باشد وجنب و جوشهاي خودرا در مدرسه چگونه كنترل كند تا به دردسر نيفتد.
6. گامهاي تعامل كودك با مدرسه با راهنمايي معلم برداشته شود: دانش آموزان سال اول با اجزا و واحدهای درونی مدرسه آشنایی ندارند. این نبود آگاهی نسبت به ساختمان، نيروي انساني، تجهيزات و دیگر اجزای مدرسه، نه تنها مي تواند توليد حس غربت نمايد بلكه موجب مشكلات دسترسي در زمان كم توجهي هاي كودك نيز مي شود!. لذا لازم است معلم كلاس اول مدرسه با اختصاص زمانهايي و با زبانی صمیمی و مهربان به عنوان مربي، بچه‌ها را با مدرسه‌آشنا كند. آشناسازي با محل سرویس‌های بهداشتی، کلاس، آبخوری، دفتر، سالن ورزشی، کتابخانه، آزمایشگاه، محل توقف سرويس اياب وذهاب مدرسه و... به صورت جمعي كار اردوي گردش علمي را مي كند و كودك به طور همزمان روند تدريجي اجتماعي شدن و دوستي با همكلاسيها را با كمترين دغدغه طي مي كند.
7. خلاقيت برگ برنده معلمين كلاس اول است: معلمين كلاس اول در تقويت احساس استقلال و راحتي توام با مسئوليت پذيري دانش آموز و تعلق خاطر او نسبت به مدرسه، نقشي فوق العاده و البته تكميلي دارند انها مي توانند با خلاقيت خود، سهل گيري و رفتار هاي غير رسمي اوليه در اداره كلاس، سير تدريجي عمل به مقررات مدرسه را دنبال كنند تا كودك علاقه مندي جديد خود به اجزای محیط آموزشی را جايگزين تعلق خاطر قبلي به خانه كند و خاطره‌ای خوب از مدرسه را در ذهن ذخیره نمايد.روشهاي منحصر به فرد آموزگار تكميل كننده اقدامات تربيتي والدين در مسئوليت پذيري، اعتماد به نفس و عزت نفس فرزندان است.
8. امروز روانشناسي كلاس اولي ها يك ضرورت است: بهترين موقعِ شناسايي ويژگيهاي شخصيتي فرد زماني است كه او بدون پردازش خود به محيطي جديد وارد مي شود به ويژه آنكه فرد، ميانه اي با خودسانسوري نداشته باشد. بنابراين انتظار مي رود معلمين عزير كلاس اول اين فرصتهاي ناب را كه صرفا تحت نظرآنهاست را غنيمت شمارند و با كمك مدرسه در بنيانگذاري پرونده شخصيتي و تواناييهاي فردي دانش آموز كه از لوازم آموزش و پروش نوين است نقشي كليدي ايفا نمايند.
انشاءلله
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱۸
1 1 1 1 1 1 20 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1