اولی هاینونن، معاون سابق پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، با مسألهدار دانستن توافق محرمانه ایران و آژانس به رسانههای اسرائیلی گفته است که هنوز راههایی برای افشای این توافق وجود دارد.
به گزارش «تابناک» به نقل از «تایمز اسرائیل»، هاینونن که سه دهه در آژانس مشغول کار بوده و بعد از پایان دوره کاری خود به عنوان نفر دوم آژانس به مراکز دانشگاهی آمریکا و نیز گروههای مخالف برنامه هستهای ایران پیوسته، خواهان افشای متن توافق ایران و آژانس درباره ترتیبات مربوط به بازرسی از پارچین شده است.
این در حالی است که شکل دقیق انجام بررسیهای آژانس درباره پارچین روشن نیست، ولی طبق پیشنویس ادعایی منتشره از سوی آسوشیتدپرس، ایران تصاویر، ویدئوها و نمونههای محیطی مربوطه را گرفته و به آژانس ارائه خواهد کرد.
هاینونن مدعی شده که سؤال کلیدی این است، «آیا در هنگام برداشتن نمونهها، مأموران آژانس حضور خواهند داشت یا خیر؟ به نظر میآید آژانس با استفاده از تصاویر ویدئویی و از فاصله دور، شاهد فرایند نمونهگیری است. اگر شکل کار واقعا این گونه باشد، آن گاه درباره منطقی و قابل اعتماد بودن این کار، سؤالات مهمی وجود خواهد داشت».
هاینونن ادامه داده: «نیاز است بدانید در حال نمونه گرفتن از کجا هستید و اینکه آیا نمونههای گرفته شده به درد میخورند یا نه. با نظارت از راه دور و از طریق تصاویر ویدئویی، سخت است بفهمید چه تغییراتی در محیط انجام گرفته است و تجهیزات مورد استفاده برای پاکسازی محیط و یا مثلا دیوارهای کاذب دیده نخواهد شد. لازم است که حضور داشته باشید و محیط را به شکل فیزیکی ببینید و اگر آژانس قصد گرفتن نمونههای معتبر را دارد، باید نیروهای آن باشند و مستقل از محفظه مورد نظر نمونهگیری کنند. مأموریت آژانس تنها گرفتن نمونههای محیطی در پارچین نیست، بلکه تجهیزات فنی و اندازهگیری نیز باید بررسی شوند. مسأله تنها این نیست که با استفاده از یک دستمال نمونهها برداشته شوند و مسأله حل شود. مسألهای که آژانس باید درباره آن بررسی کند، بسیار گستردهتر است و باز هم تکرار میکنم که نظارت ویدئویی بر نمونهگیری اصلا کافی نیست».
هاینونن مدعی شده است که راههای مختلفی برای تغییر سطوح مورد بررسی در پارچین وجود دارد. ایرانیها میتوانند روی سطح مورد نظر رنگ و یا یک لایه محافظ بکشند و اینکه سطح مورد نظر را بسایند و یا هر دوی این کارها را بکنند. من فکر نمیکنم با استفاده از تصاویر ویدئویی بتوان متوجه این تغییرات شد، ولی در صورت حضور در محل میتوان نواقص موجود را به طریقی متوجه شد. این کار را نمیتوان با تصاویر ویدئویی انجام داد، در صورت حضور در محل میتوانید سطح مورد نظر را از زوایای گوناگون ببینید و بنابراین حضور فیزیکی حیاتی است
.
برخی مخالفان توافق هستهای و از جمله مقامات صهیونیستی مانند یوال اشتاینیتز وزیر انرژی این رژیم با لحنی تمسخرآمیز به جزئیات ادعایی منتشره درباره توافق ایران و آژانس واکنش نشان دادهاند.
امانو مدیرکل آژانس اطلاعات منتشره را ناشی از سوء برداشت دانسته و توافق با ایران را منطقی و در چارچوب رویه کاری آژانس دانسته و تأکید کرده است که متن توافق ایران و آژانس باید همانند صدها توافق دیگر آژانس با دیگر کشورها محرمانه بماند.
هاینونن در مخالفت با استدلال آمانو مدعی شده است، آژانس باید متن توافق را منتشر کند تا همگان فرصت ارزیابی آن را داشته باشند. وی با طرح این مسأله که هیچ دلیلی برای محرمانه نگاه داشتن این توافق سراغ ندارد، گفته است، ماده پنجم از توافق پادمانی ایران و آژانس که در سال های گذشته مورد توافق قرار گرفته، موارد معقول محرمانه ماندن اطلاعات ایران را به اطلاعات حساس فنی و مسائل مربوط به ایمنی و امنیت محدود کرده است و این مسائل درباره شیوه بررسی مسأله پارچین صادق نیست و بنابراین دلیلی برای محرمانه نگاه داشتن جزئیات توافق ایران و آژانس درباره شیوه برخورد با مسأله پارچین وجود ندارد، زیرا با انتشار این متن، به امنیت و ایمنی پارچین آسیبی وارد نخواهد شد و تنها با انتشار چارچوب کار است که میتوان از اعتبار تصمیمات آژانس درباره پارچین مطمئن شد.
هاینونن در ادامه راه جدیدی پیش پای مخالفان توافق هستهای قرار داده و مدعی شده که «آژانس متعلق به آمانو نیست و اعتبار آن مورد سؤال قرار گرفته است. در واقع هر یک از 35 عضو شورای حکام، توانایی این را دارند که برای اطمینان از درستی توافق صورت گرفته با ایران، خواستار انتشار جزئیات آن شوند. در سال های گذشته کانادا در موارد متعددی این کار را انجام داده است».
مقامات اسرائیلی به شدت پیگیر انتشار متن توافق ایران و آژانس هستند، ولی یک مقام این رژیم ضمن اشاره به این تقاضا، روشن نکرده که آیا تاکنون انجام تقاضای اعلام جزیئات توافق با ایران در شورای حکام از سوی این رژیم مورد پیگیری قرار گرفته است یا خیر!
علاوه بر شش کشور مذاکرهکننده با ایران، برخی از کشورهای عربی مانند عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی نیز اکنون عضو شورای حکام هستند.
هاینونن خطاب به این کشورها مدعی شده است که اگر با توافق به دست آمده با ایران مشکل دارند، اکنون فرصتی در اختیار آنها قرار دارد ولی اگر حل و فصل مسأله پارچین بر مبنای توافق صورت گرفته میان ایران و آژانس شروع شود، آن گاه بازگشت به عقب بسیار سخت خواهد بود. اگر روند فنی مورد توافق میان ایران و آژانس اجرایی شود، انجام مأموریتی دیگر درباره پارچین بسیار بعید است.