پوشش اصیل ایرانی در ورطه فراموشی
پوشش سنتی و بومی اقوام مختلف کشور میراث معنوی ارزشمندی است که در دهه های اخیر در ورطه فراموشی قرار گرفته و نقش آن در تقویت فرهنگ اسلامی- ایرانی مغفول مانده است.
پوشش سنتی و بومی اقوام مختلف کشور میراث معنوی ارزشمندی است که در دهه های
اخیر در ورطه فراموشی قرار گرفته و نقش آن در تقویت فرهنگ اسلامی- ایرانی
مغفول مانده است.
به گزارش ایرنا، پوشاک در تمام کشورها به عنوان یک عنصر فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد چراکه تنها یک پوشش و لباس نیست بلکه تجلی باورها، عقاید و ویژگی های مذهبی، اجتماعی و هنری یک قوم و ملت است که در لباس زنان و مردان و کودکان آن نشان داده می شود.
در واقع یکی از ابزار شناخت فرهنگ، لباس یا تنپوش است، ابزاری که نشانگر فرهنگ و تمدن هر جامعه به شمار میرود.
در بسیاری از کشورها، لباس خود به تنهایی گویای فرهنگ، تمدن و حتی زبان است و لباسهای بومی و محلی هر منطقه، معرف تمدن و آداب و رسوم آن دیار به شمار میرود و از اصالت و جایگاه والایی در فرهنگ هر یک از اقوام برخوردار است.
در استان چهارمحال و بختیاری نیز برای هر یک از مناطق آن لباسهای مخصوصی وجود دارد و در این میان، لباس بختیاری از شهرت خاصی برخوردار است.
لباس مردان بختیاری، مجموعه ای است از 'کلاه نمدی' به رنگ مشکی که از قسمتی از موی بز به نام 'کز' ساخته می شود.
'چوقا'(چوغا) که در واقع لباس رسمی بختیاریها محسوب می شود، از جنس پشم گوسفند است و روی آن نقش زیگورات دیده می شود و رنگش سیاه و سفید است.
این پوشش، سال گذشته بعنوان یک اثر معنوی و یازدهمین اثر صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسید.
شلوار 'دبیت' نیز به رنگ مشکی و از جنس پارچه ای به همین نام است.
گیوه که نوعی کفش است و مرغوبترین نوع آن، 'گیوه مَلِکی' است.
همچنین لباس زنان بختیاری شامل روسری مستطیل شکل به نام 'مینا'، 'لچک'،
'ارخالق'،'جلیقه'، 'پیراهن' و 'تنبان' (نوعی دامن از جنس مخمل) است.
اما این پوشاک محلی در چند دهه اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده ، بطوری که امروزه تنها در میان برخی از روستائیان و عشایر چهارمحال و بختیاری می توان این نوع پوشش محلی را مشاهده کرد و استفاده از آن در شهرها تقریبا منسوخ شده است.
یک کارشناس مسائل فرهنگی در همین پیوند در گفت و گو با گزارشگر ایرنا اظهار داشت: فرهنگ بومی و محلی استان چهارمحال و بختیاری با برخورداری از پیشینه غنی در هر یک از حوزه های فرهنگی و هنری، حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
عباس قنبری افزود: پوشش محلی، غذاهای بومی و محلی، صنایع دستی، معماری و زبان و گویش محلی این منطقه از جایگاه بالایی در فرهنگ و تمدن ایران برخوردار است و نقش مهمی در غنای فرهنگی کشور ایفا کرده است.
وی ادامه داد: این در حالی است که این فرهنگ غنی و جلوه های آن از جمله خوراک و پوشش محلی در گذر زمان بویژه در مواجهه با پدیده جهانی شدن و مدرنیته جایگاه خود را از دست داده و رو به فراموشی نهاده است.
قنبری با بیان اینکه بازگشت به خویشتن می تواند ما را از هجمه فرهنگی بیگانه در امان نگه دارد، تصریح کرد: در حالی که نمی توان با روند مدرن شدن جوامع مقابله کرد اما می توان در کنار آن با بها دادن به فرهنگ بومی خود، از آسیبهای ناشی از فرهنگ های غیرخودی مصون ماند.
این کارشناس مسائل فرهنگی خاطرنشان کرد: پوشش محلی مردم استان نیز از وجوه فراموش شده فرهنگ اصیل منطقه است و احیای این میراث غنی، ضروری است اما در روند روبه فراموشی پوشش محلی این منطقه مسوولان امر اقدام شایسته و مناسبی برای جلوگیری از این امر انجام نداده بطوری که امروز با افزایش فروشگاه های عرضه لباسهای مارک غربی در خیابانهای شهر، مغازه های عرضه لباس محلی به یک یا دو مغازه محدود شده است.
این نکته که متناسب با پیشرفت جوامع، سبک و نوع زندگی و پوشش افراد نیز تغییر می کند، امری طبیعی و قابل قبول است اما این نباید به معنای طرد مظاهر و جلوه های اصیل فرهنگی منطقه تلقی شود و ضروری است تا در کنار عناصر مدرن، میراث های معنوی خود را نیز پاس داشت و آن را به نسل های بعد انتقال داد.
از همین رو می توان با به روز کردن پوششهای محلی برای نسل های جوان که بیشتر تمایل به پوشیدن لباسهای مد روز و غربی دارند، ایجاد جذابیت کرد و از این طریق نه تنها از آسیبهای فرهنگی این مساله جلوگیری کرد بلکه اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی بسیاری نیز آفرید.
در این میان، حمایت از طراحان و تولیدکنندگان لباسهای محلی می تواند راهکار موثری در این راستا باشد.
مریم فروزنده، مدرس طراحی دوخت لباسهای سنتی به ایرنا گفت:با طراحی لباسهایی که الهام گرفته از لباس سنتی منطقه است، توانسته ایم پوششی تهیه کنیم که هم متناسب با مراودات جامعه امروز باشد و هم نشانه هایی از پوشش محلی استان را نشان دهد.
وی با بیان اینکه پارچه هایی که در دوخت این لباسها به کار گرفته می شود تولید داخل است، افزود: از این طریق نه تنها از تولید داخلی حمایت می شود بلکه می توان در کارآفرینی برای جوانان بویژه دانش آموختگان این رشته نیز نقش آفرینی کرد.
فروزنده ادامه داد: با توجه به رنگ بندی شاد لباسهای سنتی و جذابیتی که در دوخت این نوع پوشش به کار برده می شود، توانسته ایم نسبت به گذشته مخاطبان بیشتری را جذب کنیم.
این طراح لباس با بیان اینکه مدل های غربی جذابیت خود را خیلی سریع از دست می دهند، گفت: هرچند ممکن است در کوتاه مدت لباسهای غربی برای جوانان جذاب به نظر برسند اما از آنجا که با هویت و فرهنگ این مرز و بوم سنخیتی ندارند، پس از مدتی برای افراد دلزدگی ایجاد می کنند و مردم به سمت لباسهای محلی خود گرایش پیدا می کنند.
فروزنده با تاکید بر ضرورت حمایت مسوولان از تولیدکنندگان لباسهای سنتی تصریح کرد: اکنون حمایت لازم از این حوزه انجام نمی گیرد و همین امر سبب شده است تا بسیاری از افراد به سبب مشکلات مالی، این حرفه را رها کنند.
وی، برپایی نمایشگاه ها و جشنواره های مد و لباس را از دیگر راهکارهای حمایتی از تولیدکنندگان لباسهای داخلی دانست و افزود: تاکنون دو نمایشگاه مد و لباس در استان برگزار شده است و امید می رود تداوم این نمایشگاه ها اثر مثبتی بر رونق و ترویج لباسهای محلی داشته باشد.
یک جامعه شناس نیز با انتقاد از رشد روزافزون فروشگاه های عرضه لباسهای مارک غربی در شهرکرد گفت: با تبلیغ لباسهای سنتی و به روز کردن این نوع پوشش می توان در عرصه رقابت با لباسهای غربی موفق عمل کرد.
نرگس کریمی، دلیل مهجوریت پوششهای محلی و سنتی را الگوگیری جوانان از سبک های غربی دانست و افزود: در حال حاضر بیش از 80 درصد از پوشش مردم بویژه زنان الگوبرداری از سبک های غربی است.
وی ادامه داد: با توجه به تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری مبنی بر تقویت سبک زندگی اسلامی- ایرانی، باید به همه زوایای زندگی مردم توجه کرد که نوع پوشش نیز از همین ظواهر سبک زندگی به شمار می رود.
وی ادامه داد:باید از سوی دستگاه های متولی تمهیداتی اندیشیده شود تا نوع پوشش محلی بیش از گذشته در جامعه معرفی و تبلیغ شود تا رویکرد افراد به این نوع پوشش به یک امر عادی در جامعه تبدیل شود.
ظرافت پوشش اقوام ایرانی بویژه قوم بختیاری در گذر زمان از چنان غنایی بهره مند است که در صورت مطالعه و استفاده هدفمند از آن می توان عظمت تمدن را با طراحی های نوین پوشش به تصویر کشید اما نبود متولی واحد در زمینه پوشش، حمایت نکردن از تولیدکنندگان لباسهای محلی و بی توجهی در گذر زمان، این ظرافت و غنا را به ورطه فراموشی کشانده است.
توجه به طرح و رنگ، استفاده از الگوهای جامعه پسند، قیمت متناسب با وضع اقتصادی تمام اقشار جامعه و برنامه ریزی اصولی و هدفمند برای پرداختن به پوششهای محلی و بومی می تواند دائقه نسل جوان را با فرهنگ بومی و محلی ایرانی و اسلامی آشتی داد و گرایش مدگرایی با لباسهای غربی را به فراموشی سپرد.
به گزارش ایرنا، پوشاک در تمام کشورها به عنوان یک عنصر فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد چراکه تنها یک پوشش و لباس نیست بلکه تجلی باورها، عقاید و ویژگی های مذهبی، اجتماعی و هنری یک قوم و ملت است که در لباس زنان و مردان و کودکان آن نشان داده می شود.
در واقع یکی از ابزار شناخت فرهنگ، لباس یا تنپوش است، ابزاری که نشانگر فرهنگ و تمدن هر جامعه به شمار میرود.
در استان چهارمحال و بختیاری نیز برای هر یک از مناطق آن لباسهای مخصوصی وجود دارد و در این میان، لباس بختیاری از شهرت خاصی برخوردار است.
لباس مردان بختیاری، مجموعه ای است از 'کلاه نمدی' به رنگ مشکی که از قسمتی از موی بز به نام 'کز' ساخته می شود.
'چوقا'(چوغا) که در واقع لباس رسمی بختیاریها محسوب می شود، از جنس پشم گوسفند است و روی آن نقش زیگورات دیده می شود و رنگش سیاه و سفید است.
این پوشش، سال گذشته بعنوان یک اثر معنوی و یازدهمین اثر صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسید.
شلوار 'دبیت' نیز به رنگ مشکی و از جنس پارچه ای به همین نام است.
گیوه که نوعی کفش است و مرغوبترین نوع آن، 'گیوه مَلِکی' است.
همچنین لباس زنان بختیاری شامل روسری مستطیل شکل به نام 'مینا'، 'لچک'،
'ارخالق'،'جلیقه'، 'پیراهن' و 'تنبان' (نوعی دامن از جنس مخمل) است.
اما این پوشاک محلی در چند دهه اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده ، بطوری که امروزه تنها در میان برخی از روستائیان و عشایر چهارمحال و بختیاری می توان این نوع پوشش محلی را مشاهده کرد و استفاده از آن در شهرها تقریبا منسوخ شده است.
یک کارشناس مسائل فرهنگی در همین پیوند در گفت و گو با گزارشگر ایرنا اظهار داشت: فرهنگ بومی و محلی استان چهارمحال و بختیاری با برخورداری از پیشینه غنی در هر یک از حوزه های فرهنگی و هنری، حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
عباس قنبری افزود: پوشش محلی، غذاهای بومی و محلی، صنایع دستی، معماری و زبان و گویش محلی این منطقه از جایگاه بالایی در فرهنگ و تمدن ایران برخوردار است و نقش مهمی در غنای فرهنگی کشور ایفا کرده است.
وی ادامه داد: این در حالی است که این فرهنگ غنی و جلوه های آن از جمله خوراک و پوشش محلی در گذر زمان بویژه در مواجهه با پدیده جهانی شدن و مدرنیته جایگاه خود را از دست داده و رو به فراموشی نهاده است.
قنبری با بیان اینکه بازگشت به خویشتن می تواند ما را از هجمه فرهنگی بیگانه در امان نگه دارد، تصریح کرد: در حالی که نمی توان با روند مدرن شدن جوامع مقابله کرد اما می توان در کنار آن با بها دادن به فرهنگ بومی خود، از آسیبهای ناشی از فرهنگ های غیرخودی مصون ماند.
این کارشناس مسائل فرهنگی خاطرنشان کرد: پوشش محلی مردم استان نیز از وجوه فراموش شده فرهنگ اصیل منطقه است و احیای این میراث غنی، ضروری است اما در روند روبه فراموشی پوشش محلی این منطقه مسوولان امر اقدام شایسته و مناسبی برای جلوگیری از این امر انجام نداده بطوری که امروز با افزایش فروشگاه های عرضه لباسهای مارک غربی در خیابانهای شهر، مغازه های عرضه لباس محلی به یک یا دو مغازه محدود شده است.
این نکته که متناسب با پیشرفت جوامع، سبک و نوع زندگی و پوشش افراد نیز تغییر می کند، امری طبیعی و قابل قبول است اما این نباید به معنای طرد مظاهر و جلوه های اصیل فرهنگی منطقه تلقی شود و ضروری است تا در کنار عناصر مدرن، میراث های معنوی خود را نیز پاس داشت و آن را به نسل های بعد انتقال داد.
از همین رو می توان با به روز کردن پوششهای محلی برای نسل های جوان که بیشتر تمایل به پوشیدن لباسهای مد روز و غربی دارند، ایجاد جذابیت کرد و از این طریق نه تنها از آسیبهای فرهنگی این مساله جلوگیری کرد بلکه اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی بسیاری نیز آفرید.
در این میان، حمایت از طراحان و تولیدکنندگان لباسهای محلی می تواند راهکار موثری در این راستا باشد.
مریم فروزنده، مدرس طراحی دوخت لباسهای سنتی به ایرنا گفت:با طراحی لباسهایی که الهام گرفته از لباس سنتی منطقه است، توانسته ایم پوششی تهیه کنیم که هم متناسب با مراودات جامعه امروز باشد و هم نشانه هایی از پوشش محلی استان را نشان دهد.
وی با بیان اینکه پارچه هایی که در دوخت این لباسها به کار گرفته می شود تولید داخل است، افزود: از این طریق نه تنها از تولید داخلی حمایت می شود بلکه می توان در کارآفرینی برای جوانان بویژه دانش آموختگان این رشته نیز نقش آفرینی کرد.
فروزنده ادامه داد: با توجه به رنگ بندی شاد لباسهای سنتی و جذابیتی که در دوخت این نوع پوشش به کار برده می شود، توانسته ایم نسبت به گذشته مخاطبان بیشتری را جذب کنیم.
این طراح لباس با بیان اینکه مدل های غربی جذابیت خود را خیلی سریع از دست می دهند، گفت: هرچند ممکن است در کوتاه مدت لباسهای غربی برای جوانان جذاب به نظر برسند اما از آنجا که با هویت و فرهنگ این مرز و بوم سنخیتی ندارند، پس از مدتی برای افراد دلزدگی ایجاد می کنند و مردم به سمت لباسهای محلی خود گرایش پیدا می کنند.
فروزنده با تاکید بر ضرورت حمایت مسوولان از تولیدکنندگان لباسهای سنتی تصریح کرد: اکنون حمایت لازم از این حوزه انجام نمی گیرد و همین امر سبب شده است تا بسیاری از افراد به سبب مشکلات مالی، این حرفه را رها کنند.
وی، برپایی نمایشگاه ها و جشنواره های مد و لباس را از دیگر راهکارهای حمایتی از تولیدکنندگان لباسهای داخلی دانست و افزود: تاکنون دو نمایشگاه مد و لباس در استان برگزار شده است و امید می رود تداوم این نمایشگاه ها اثر مثبتی بر رونق و ترویج لباسهای محلی داشته باشد.
یک جامعه شناس نیز با انتقاد از رشد روزافزون فروشگاه های عرضه لباسهای مارک غربی در شهرکرد گفت: با تبلیغ لباسهای سنتی و به روز کردن این نوع پوشش می توان در عرصه رقابت با لباسهای غربی موفق عمل کرد.
نرگس کریمی، دلیل مهجوریت پوششهای محلی و سنتی را الگوگیری جوانان از سبک های غربی دانست و افزود: در حال حاضر بیش از 80 درصد از پوشش مردم بویژه زنان الگوبرداری از سبک های غربی است.
وی ادامه داد: با توجه به تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری مبنی بر تقویت سبک زندگی اسلامی- ایرانی، باید به همه زوایای زندگی مردم توجه کرد که نوع پوشش نیز از همین ظواهر سبک زندگی به شمار می رود.
وی ادامه داد:باید از سوی دستگاه های متولی تمهیداتی اندیشیده شود تا نوع پوشش محلی بیش از گذشته در جامعه معرفی و تبلیغ شود تا رویکرد افراد به این نوع پوشش به یک امر عادی در جامعه تبدیل شود.
ظرافت پوشش اقوام ایرانی بویژه قوم بختیاری در گذر زمان از چنان غنایی بهره مند است که در صورت مطالعه و استفاده هدفمند از آن می توان عظمت تمدن را با طراحی های نوین پوشش به تصویر کشید اما نبود متولی واحد در زمینه پوشش، حمایت نکردن از تولیدکنندگان لباسهای محلی و بی توجهی در گذر زمان، این ظرافت و غنا را به ورطه فراموشی کشانده است.
توجه به طرح و رنگ، استفاده از الگوهای جامعه پسند، قیمت متناسب با وضع اقتصادی تمام اقشار جامعه و برنامه ریزی اصولی و هدفمند برای پرداختن به پوششهای محلی و بومی می تواند دائقه نسل جوان را با فرهنگ بومی و محلی ایرانی و اسلامی آشتی داد و گرایش مدگرایی با لباسهای غربی را به فراموشی سپرد.
