اراده سیاسی برای حل PMD

سی ام جولای پایان یافت و مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 و بر اساس قوانین اروپا و آمریکا 7روز تمدید شد تا لطمه ای به فرایند مذاکرات وارد نشود. تمدید 7روزه در حالی مطرح می شود که خبرهایی از سفر یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران به گوش می رسد.

همزمان با مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 یکی از مهمترین موضوعاتی که از سال 2007 به ویژه از نوامبر2012 به این سو چالشی مهم میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بود مساله ای است که تحت عنوان «مسائل گذشته و حال» توسط جمهوری اسلامی ایران شناخته می شود و آژانس عنوان «ابعاد احتمالی نظامی- pssible Militarian Dimension» را برای آن انتخاب کرده است به همین روی همزمان با پیش رفتن آینده فعالیت های هسته ای ایران که در مذاکره با شش قدرت جهانی مورد بحث و تبادل نظر قرار می گیرد، طرفین به این نتیجه رسیده اند که باید سوالات و مباحث مربوط به گذشته نیز برای همیشه حل و فصل شود.

موضوعات گذشته و حال یا به بیان آژانس PMD اگرچه جزو موضوعات مذاکراتی ایران و گروه 1+5 محسوب نمی شود اما طرفین معتقدند برای برداشتن گام های بلند همکاری برای آینده ابهامات گذشته باید مرتفع شود.ایران می گوید که به سوالات آژانس تاکنون به صورت فنی پاسخ داده ایم اما به دلیل اینکه اراده ای سیاسی برای حل موضوعات و ابهامات در دو طرف نبوده است مسائل گذشته تاکنون حل نشده است درحالی که طرفین امروز و پس از دوسال مذاکره جدی با یکدیگر معتقدند اراده سیاسی فعلی می تواند ابهامات را برطرف کند.

پازل ابعاد فعالیت های هسته ای در«گذشته» درصورتی تکمیل می شود که بدانیم آژانس و قدرت های جهانی در چندسال گذشته هدف شان از طرح این موضوع چه بوده است. مسائل گذشته و حال یا ابعاد احتمالی نظامی (PMD) مجموعه ای از اتهامات کشورهای غربی و عمدتاً آمریکا، نسبت به وجوه تسلیحاتیِ برنامه هسته ای«جمهوری اسلامی» است که برای اولین بار؛ طبق ادعای آمریکایی ها از کامپیوتر شخصی یکی از کارمندان فراری سابق ایران به دست آمده است.

به عنوان مثال پایان نامه یک دانشجوی فیزیک هسته ای درخصوص برخی ویژگی های نوترون ها که کاربرد ساخت بمب اتم هم دارد و دلیل اینکه چرا چنین تحقیقی توسط یک دانشجو در ایران انجام شده است و گفت وگو با وی جزو مهمترین سوالات آژانس در این سال هاست. در واقع چنین تحقیق هایی الزاما فقط در ایران انجام نمی شود اما چون اراده سیاسی برای حل شدن این ابهامات نبود همه ابعاد آن به نتیجه نرسید. 

ناظران سیاسی سفر قریب الوقوع یوکیا آمانو به تهران و گفت وگو با مقامات عالی رتبه را در تهران در راستای حل و فصل مساله PMD ارزیابی می کنند.

 به نظر مي رشد هدف واقعی سفر آمانو به تهران حل مساله pmd است و احتمالا راه حل هایی برای حل این مساله از سوی تهران آماده شده است که به آقای آمانو ارائه می شود و این پیشنهاد حل مساله «گذشته و حال» در راستای «چارچوبی برای همکاری» است که توسط علی اکبرصالحی و آمانو در آبان ماه سال 1391 در تهران امضاء شد. قاعدتا برای پایان یافتن این سوالات که از سال 2007 ایران و آژانس را در مواجهه با یکدیگر قرار داده است در صورتی که درخواست از سوی آژانس برای دسترسی ها هم باشد احتمالا ایران با نگاه مثبت آن را بررسی می کند هرچند كه بايد گفت که از نظر ایران برای حل مساله پی.ام.دی نیازی به دسترسی و مصاحبه با افراد نیست.

به هر روی آنچه واضخ و مبرهن است این است که حل و فصل مسئله پی.ام.دی یا «مسائل گذشته و حال» جزو مهم مذاکرات است و در توافق جامع به این مساله اشاره خواهد شد و طرفین تلاش می کنند تا پیش از اجرایی شدن توافق جامع این موضوع مهم نیز حل و فصل شود.