چیزی به نام 3G و 4G واقعی در ایران داریم؟

نزدیک به 9 ماه از شکست انحصار خدمات نسل سوم و چهارم تلفن همراه در کشور می‌گذرد.

به گزارش ایران، محمود واعظی، وزیر ارتباطات، در مراسم ارائه مجوز این خدمات با اعلام اینکه قول‌های لازم از اپراتورهای تلفن همراه کشور برای ارائه خدمات نسل سوم و چهارم گرفته شده، تأکید کرد تمام تلاش وزارت ارتباطات این است که تجربه ارائه خدمات بی‌کیفیت در دوره‌های گذشته تکرار نشود. اما حالا شواهد و آمار شکایت کاربران به سامانه شکایت وزارت ارتباطات نشان می‌دهد ارائه سرویس اینترنت پرسرعت روی گوشی‌های همراه کاربران با اختلالات فراوانی همراه است. این اختلالات که با ضرب‌الاجل وزارت ارتباطات به اپراتورهای همراه، قرار بود اسفند ماه سال گذشته به پایان برسد، همچنان کاربران را از داشتن اینترنت پرسرعت روی گوشی‌های همراه‌شان ناامید کرده است و این درحالی است که کار مطالعاتی برای ورود به نسل پنجم آغاز شده است.

از مشکل سخت‌افزاری تا کمبود پهنای باند

اپراتورهای همراه، دلایل زیادی را برای این اختلال‌ها عنوان می‌کنند از جمله این دلایل می‌توان به مشکلات سخت‌افزاری گوشی، درست تنظیم نشدن تنظیمات، کمبود آنتن‌های BTS و... اشاره داشت. آن‌طور که مسئولان اپراتورهای اول و دوم می‌گویند سال 94 سال ارتقا و توسعه زیرساخت‌های شبکه است و قطعاً در این سال میزان کیفیت خدمات افزایش پیدا می‌کند. اما سؤال این است چرا در حالی که هنوز زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات نسل سوم و چهارم در کشور فراهم نبوده وزارت ارتباطات اجازه فعالیت اپراتورها در این بخش را داده است؟

محمود واعظی، وزیر ارتباطات، در حاشیه یکی از نشست‌های خبری خود با اشاره به اینکه به وجود آمدن برخی اختلالات در خدمات اپراتورهای همراه اول و ایرانسل برای آمادگی ارائه‌ نسل سوم ارتباطی قابل پیش‌بینی بود، اظهار کرد: «در زمانی که پروانه ارائه نسل سوم ارتباطی به این اپراتورها داده شد، به صورت علنی اعلام کردند که با توجه به اینکه در کل کشور یک سیستم بزرگ در حال جایگزینی سیستم قدیمی است مردم باید برخی مشکلات را در این زمینه تحمل کند.»وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه در هر شهری که نسل سوم ارتباطی ارائه می‌شود، لازم است سیستم‌های اینترنتی تغییر کند، افزود: «تغییر سیستم‌ها باعث به وجود آمدن اختلالاتی می‌شود با این حال مردم باید بدانند که این اختلالات موقت است و برای اصلاح و ارتقای اینترنت به نسل سوم ضروری است.»

علی رادمنش، کارشناس مخابراتی، در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اعلام اینکه در حال حاضر وضعیت ارائه خدمات نسل سوم و چهارم تلفن همراه از نظر سرعت مناسب است می‌گوید:« فرایند توسعه خدمات نسل سوم و چهارم تلفن همراه هنوز در کشور ادامه دارد و در حال حاضر میزان پوشش این خدمات در شهرهای مختلف در حال گسترش است، بجز برخی مشکلات که می‌تواند از سمت اپراتور باشد و باعث اختلال در دریافت خدمات 3Gو 4G شود، اما بخش دیگر این اختلالات به خدمات زیرساختی در بخش پهنای باند کشور باز می‌گردد.» وی با اعلام اینکه مشکلات پهنای باند در بخش اینترنت پرسرعت (ADSL) در حال حاضر به بخش اینترنت موبایلی نیز سرایت کرده تأکید می‌کند،اپراتورهای تلفن‌همراه کشور هیچ‌کدام تأمین کننده پهنای باند نیستند و مانند شرکت‌های اینترنتی هیچ کنترلی در بخش تأمین و نوع کیفیت آن ندارند.

وی با بیان اینکه اختلال در ارائه سرویس 3G و4G براساس توپولوژی شبکه زیرساخت در اپراتورها همراه متفاوت است می‌افزاید: «اختلال اینترنت همراه براساس شبکه زیرساخت و مدل توزیع پهنای باند و هم براساس اینکه معماری این شبکه در بخش فیلترینگ به چه شکلی است در بین اپراتورهای همراه متفاوت است، یعنی کیفیت یک اپراتور بر این اساس که در چه زمانی، از چه لینک زیرساخت استفاده می‌کند و اینکه از کدام بخش فیلتر زیرساخت عبور می‌کند متفاوت خواهد بود.»

رادمنش تأیید می‌کند که بعد از مشکلات مربوط به زیرساخت، اپراتورهای همراه در آینده‌ای نزدیک باید با مشکلی به نام کمبود فضای فرکانسی رو به رو شوند، چرا که تعداد مشترکان خدمات نسل سه و چهار همراه روز به روز در کشور در حال افزایش است.

فاصله با کشورهای جهان

براساس جدیدترین آمارهای منتشر شده از وضعیت اینترنت ایران و جهان که سازمان «نت‌ایندکس» منتشر کرد، جایگاه ایران علاوه بر اینترنت پرسرعت ثابت، در بخش اینترنت همراه نیز چندان جالب توجه نیست. براساس بررسی‌های سازمان «نت‌ایندکس» که یکی از معتبرترین مراکز ارائه آمار از سرعت و قیمت اینترنت در جهان است، در رتبه‌بندی سرعت دانلود اینترنت موبایل، ایران در جایگاه ۹۸ از میان ۱۱۴ کشور جهان قرار دارد. مصر، بوسنی، اندونزی و فلسطین در این رده‌بندی از ایران بالاتر و پاکستان، هند، لائوس و تونس پایین‌تر از ایران قرار دارند. رتبه نخست این رده‌بندی در اختیار نیوزیلند، با سرعت دانلود اینترنت موبایل 55/26 مگابیت بر ثانیه است و چین، دانمارک، تایوان، امارات و فنلاند به‌ترتیب در جایگاه دوم تا ششم این رده‌بندی قرار دارند.

در رتبه‌بندی سرعت آپلود اینترنت موبایل در جهان نیز ایران در جایگاه ۹۶ از بین ۱۱۴ کشور جهان قرار دارد. در این رده‌بندی نیجریه، مراکش، پاکستان و ترکیه بالاتر از ایران و بوسنی، اندونزی، فلسطین و بنگلادش پایین‌تر از ایران قرار دارند.جایگاه اول در این رده‌بندی در اختیار دانمارک با سرعت آپلود اینترنت موبایل ۶۶/ 11 مگابیت بر ثانیه است. لوکزامبورگ، تایوان، امارات، کویت و نیوزیلند در جایگاه‌های بعدی این رده‌بندی قرار گرفته‌اند. در انتهای رتبه‌بندی، سودان با متوسط سرعت آپلود اینترنت موبایل ۴٩/ 0 مگابیت بر ثانیه در جایگاه آخر قرار دارد. اوکراین، ویتنام، نیکاراگوئه، میانمار و پاراگوئه به‌ترتیب بالاتر از سودان در انتهای این رده‌بندی قرار دارند.

غلامرضا داداش زاده، معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اشاره به اینکه در ایران به دلیل برخی مسائل کشور در بخش ارائه خدمات نسل سوم و بالاتر با عقب‌ماندگی مواجه بوده است می‌گوید: «از شهریور سال گذشته ابتدا ایرانسل و چند ماه بعد نیز همراه اول توانستند مجوز ارائه خدمات نسل سوم و چهارم را از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی دریافت کنند. طبیعتاً هر یک از این اپراتورها نیاز به یک زمان گذر برای انتقال از نسل دو به نسل سوم و بالاتر دارند. مطابق پروانه در سال اول فعالیت اپراتورهای تلفن همراه باید 20 درصد شهرهای کشور را تحت پوشش خود قرار بدهند که براساس بررسی ما این پوشش در حال حاضر بیشتر از تعهدات بوده است.» وی در ادامه می‌افزاید:« درست است که ایران در زمینه ارائه این تکنولوژی عقب است اما رگولاتوری اخطارهای لازم را به اپراتورها داده مبنی بر اینکه توسعه شبکه باید همزمان با ارائه خدمات با کیفیت و جلب رضایت مشتریان باشد.» براساس اظهارات وی، عمده اختلال در شبکه اینترنت همراه،مربوط به سایت‌ها و مکان‌هایی است که اپراتورهای همراه در حال انتقال از نسل دو به نسل سوم و بالاتر هستند که همین مسأله باعث اختلال می‌شود. اما مناطقی که تحت پوشش هستند براساس بررسی‌های ما سرعت اینترنت باکیفیت و قابل قبولی را در اختیار کار‌بران می‌گذارند.

داداش‌زاده با اعلام اینکه وضعیت شبکه 3G و4G در کشور خوب است اعلام می‌کند که در حال حاضر بیشترین شکایت‌های ثبت‌شده در سامانه شکایت سازمان تنظیم در خصوص سرویس اینترنت همراه و ثابت است که شکایت کاربران از اینترنت همراه به‌سرعت این سرویس باز‌نمی‌گردد بلکه به نبود آنتن 3G و4G در برخی مناطق مربوط است.وی در واکنش به این موضوع که برخی اختلال در شبکه اینترنت همراه را به کمبود پهنای باند از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت ارتباط می‌دهند می‌گوید:« این اظهارات کاملاً درست است، چرا که در حال حاضر میزان مصرف پهنای باند اپراتورهای تلفن همراه 30 یا 40 برابر گذشته شده و به همین خاطر نیاز به پهنای باند بیشتر است. در این زمینه شرکت زیرساخت مجموعه فعالیت‌هایی را انجام داده اما از نظر ما قانع کننده نیست اما امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های جدید این شرکت این مشکل نیز رفع شود.»

وی همچنین با اشاره به نگرانی برخی اپراتورها در خصوص کمبود فضای فرکانسی در آینده‌ا‌ی نزدیک نیز اعلام می‌کند که سازمان تنظیم مقررات با برنامه ریزی‌های مناسبی که انجام داده فضای فرکانسی مناسبی را در اختیار اپراتورها قرار خواهد داد چرا که به همان نسبت که توسعه شبکه اپراتورهای همراه صورت می‌گیرد به همان میزان نیز فضای فرکانسی کشور افزایش پیدا می‌کند. داداش‌زاده اختلال موجود در اینترنت نسل سوم و چهارم کشور را تنها به خاطر انتقال شبکه اپراتورها از نسل دو به نسل سوم و بالاتر می‌داند و تأکید می‌کند کاربران با کمی تحمل می‌توانند در چند ماه آینده به سرویس‌های با کیفیتی در این زمینه دسترسی داشته باشند.