طی یکی دو هفته اخیر، موضوع پیشروی تروریستهای داعش به سمت شهر باستانی پالمیرا در سوریه ـ که نهایتاً به سقوط این شهر منجر شد ـ به یکی از موضوعات مورد توجه در عرصه بین المللی تبدیل شده است. یک پایگاه تحلیلی آمریکایی در مطلبی به بررسی این موضوع پرداخته که سقوط این شهر و افتادن آن به دست داعش، از چه جنبههایی دارای اهمیت و چالش برانگیز است.
به گزارش «تابناک»، سایت تحلیلی The Trumpet در مطلبی به موضوع سقوط شهر پالمیرا (تدمر) به دست داعش پرداخته و مینویسد، این شهر با میراث باستانی رومی و تاریخ غنی خود، به روزهای سیاهی دچار شده است. برخی از تحلیلگران از قبل پیش بینی کرده بودند که سقوط این شهر، چیزی بیش از یک ناکامی صرف در مبارزه با داعش باشد. در حقیقت، این امر اکنون سبب شده تلاشهای دولت سوریه و همچنین ایران، عراق و آمریکا برای مبارزه با داعش با دشواری بیشتری روبه رو شود.
از جنبه جغرافیایی، تصرف پالمیرا ضربهای بود که درست در قلب سوریه به نیروهای دولتی این کشور وارد شد. پیامدهای دستیابی به چنین شهری، میتواند برای داعش بسیار مهم و قابل توجه باشد.
نخستین جنبه اهمیت سقوط پالمیرا این است که این شهر، در مسیری میان دو منطقه تحت کنترل داعش قرار گرفته است. در غرب، شهر جنگ زده حمص و در شرق، دیرالزور که داعش آن را تحت کنترل خود درآورده است؛ بنابراین، اکنون دو محور عملیاتی داعش از طریق پالمیرا به یکدیگر متصل شدهاند. تصرف پالمیرا به این معناست که اکنون نیمی از سوریه در دست داعش است.
اما جنبه دوم که اهمیت آن بیشتر هم هست، به شبکه ارتباطی داعش مربوط میشود. داعش به تازگی توانسته کنترل آخرین بخش مرز سوریه با عراق را که در اختیار ارتش سوریه بود (گذرگاه الولید) به دست بگیرد. منطقه میان پالمیرا و عراق دارای سکنه چندانی نیست. بیابانهای اطراف پالمیرا، تا شهر رمادی که اکنون در تصرف داعش است، امتداد مییابد. با تصرف این دو شهر، تروریستها عملاً منطقه خالی از سکنه میان آنها را نیز تحت کنترل خود درآوردهاند که این امر سبب مرتبط شدن بخشهای تحت کنترل این گروه در هر دو کشور شده و به آنها امکان داده بدون هیچ گونه مانعی میان عراق و سوریه رفت و آمد کنند.
سومین بخش از اهمیت موضوع، به جنبه نمادین آن بازمیگردد. پالمیرا، یک شهر تاریخی است که شاهد رفت و آمد قدرتمندترین امپراتوریهای خاورمیانه بوده است. رومیها، بیزانسیها و عثمانیها، هر یک در دورهای این شهر را تحت کنترل خود داشتهاند. اکنون پالمیرا به دست گروهی افتاده که رویای تبدیل شدن به یک «خلافت» جهانی را در سر میپروراند. تروریستها بیتردید مایلند از طریق مرتبط کردن خود با چنین تاریخی، به کسب مشروعیت برای خود بپردازند.
از سوی دیگر، سقوط این شهر سبب شده داعش بتواند توجه بیشتری را به خود جلب کند. درخواستهای زیادی از سراسر جهان برای عدم تخریب آثار باستانی این شهر مطرح شده است. بیتردید، تروریستها پس از این نیز تلاش خواهند کرد از این شهر باستانی برای جلب توجه بیشتر استفاده کنند.
چهارمین جنبه اهمیت سقوط پالمیرا، به نقش آن در سرنوشت دولت سوریه مرتبط است. نبرد پالمیرا، بزرگترین نبردی بود که تاکنون میان ارتش سوریه و داعش رخ داده است؛ هرچند شاید عجیب به نظر برسد که چطور داعش نیمی از سوریه را به تصرف خود درآورده، درگیری جدی با ارتش نداشته، اما باید اشاره کرد که بیشتر این قلمرو، در کنترل دیگر گروهای معارض بوده و سپس به دست داعش افتاده است. اکنون با سقوط پالمیرا، دو نیروی رقیب اصلی در سوریه مستقیم با یکدیگر روبه رو شدهاند.
در این میان، برخی تحلیلگران به این موضوع اشاره میکنند که میان سقوط رمادی و سقوط پالمیرا تفاوت وجود دارد، زیرا رمادی قابل بازپس گرفتن از داعش است، اما هم اکنون دولت اسد، توان لازم برای بازپس گیری پالمیرا ندارد؛ اما آنچه میتوان اکنون انجام داد، بیرون راندن داعش از عراق است. در صورتی که داعش کامل از عراق بیرون رانده شود، حامیان دولت سوریه، به ویژه ایران ـ که اکنون تمرکز خود را بر عراق قرار دادهاند ـ میتوانند به مبارزه با این گروه در سوریه بپردازند.