دولت تدبیر و امید در اقدامی ابتکاری، بدون اعلام قبلی، سهمیه بنزین خودروها را حذف کرد. در همین زمینه، مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، با اشاره به جلسه برگزار شده در زمینه تعیین و تکلیف قیمت بنزین گفت: در جلسه یاد شده تصمیم بر این شد که قیمت بنزین با نرخ هزار تومان تک نرخی شود.
به گزارش «تابناک»، عباس کاظمی اضافه کرده است که دارندگان سهمیه ۷۰۰ تومانی که ماههای پیش به کارتشان واریز شده بود، میتوانند تا پایان شهریورماه سهمیه خود را مصرف کنند. معاون وزیر نفت همچنین اظهار داشت: نرخ بنزین سوپر نیز هزار و دویست تومان و گازوئیل ۳۰۰ تومان تعیین شده است.
در همین زمینه، مهدی تقوی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتوگو با تابناک، به بررسی اهداف دولت و همچنین تأثیرات این اقدام پرداخته است.
وی در آغاز گفت: من از ابتدای اجرایی شدن فاز اول یارانهها در زمان آقای احمدینژاد با این طرح کاملا مخالف بودم، زیرا از دید من این طرح مردم را فقیر و فقیرتر میکند. زمانی که آمارهای اجتماعی را میبینیم، مشاهده میکنیم که آسیبهای اجتماعی بعد از اجرای هدفمندی یارانهها چقدر رشد داشته و توزیع در آمدها هم غیر عادلانهتر شده است.
تقوی افزود: دولت ما هیچ وقت از تجربههای گذشته درس نگرفت. این طرح را یک بار آقای رفسنجانی یک بار آقای احمدینژاد اجرایی کردند که در ذهن مردم بسیار منفور شدند و در حال حاضر هم دولت آقای روحانی مشغول اجرایی کردن این طرح هستند. تعدادی از افراد در جامعه که سالم زندگی میکنند و درآمدهای سالم هم دارند و طبق این درآمد هم زندگی میکنند این افراد با اجرایی شدن این طرح روز به روز فقیرتر میشوند.
در واقع هنر دولت این است که رفاه اقتصادی و اجتماعی مردم را روز به روز افزایش دهد و این تعریف یک دولت واقعی است. از دید من وظیفه دولت افزایش رفاه اقتصادی- اجتماعی مردم است. بهداشت مجانی، مدارس مجانی کمک به کسانی که درآمد بسیار پایینی دارند، اینها جزو مواردی است که وظیفه دولت به شمار میآید و ما نظارهگر این هستیم که هماکنون دولت هیچ یک از این وظایفش را انجام نمیدهد.
این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه پیرامون علل تصمیم دولت برای تک نرخی کردن قیمت بنزین و حذف بنزین یارانهای بیان داشت؛ الان دولت با مشکلات مالی و کسر بودجه مواجه شده است. تأثیرات حذف بنزین یارانهای و تک نرخی کردن آن و افزایش سیصد تومانی آنچنان زیاد نیست و نمیتواند درآمد دولت را بالا و جبران مشکلات مالی دولت را بکند. البته شاید دولت برای کاهش مصرف سوخت این کار را انجام داده است که من فکر نمیکنم این اقدام دولت باعث کاهش مصرف بنزین حتی در کوتاه مدت شود.
دکتر مهدی تقوی در ادامه افزود: اگر دولت میخواهد با افزایش قیمت بنزین، مانع از قاچاق بنزین شود راه اشتباهی در پیش گرفته است.
تقوی خاطر نشان کرد: دولت به این جهت به دنبال افزایش قیمت بنزین است که بتواند از این ناحیه درآمد کسب میکند. در عین حال کارشناسان اقتصادی که به دولت مشورت میدهند، صرفه جویی در مصرف را یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت بنزین میدانند، حال آنکه تجربه هدفمندی یارانهها نشان داده که در مصرف بنزین صرفه جویی نشده؛ آن هم به این دلیل که تا پیش از این مردم به اندازه مصرف بنزین استفاده میکردند و الان هم به اندازه مصرف بنزین به باک میزنند.
وی ادامه داد: در عین حال افراد کم درآمد که یا ماشین ندارند و یا اگر داشته باشند، به دلیل افزایش قیمت سوخت در مصرف آن زیاده روی نمیکنند؛ بنابراین، میتوان به این نتیجه رسید کسانی که از این بنزین استفاده میکنند افراد ثروتمند و پردرآمد جامعه هستند که در هر حالتی از خودرو استفاده میکنند. از این روی، بهتر است دولت مانند کشور انگلیس از ثروتمندان مالیات بگیرد و برای فقرا هزینه کند. در حالی که با اجرای قانون هدفمندی یارانهها فقرا فقیرتر شده و ثروتمندان ثروتمندتر میشوند.
وی همچنین با اشاره به نادرست بودن افزایش قیمت حاملهای انرژی نیز گفت: در طرح هدفمندی، قرار بود انرژی گران شود که انجام شد و قرار بود مقدار پولی که جمع آوری میشد را هم ۲۰ درصد برای دولت، ۳۰ درصد برای بخش تولید، ۵۰ درصد هم بین مردم مصرف کننده تقسیم کنند. اما آن ۳۰ درصد تولید به کارگاهها تخصیص داده نشد. در نتیجه تعداد بسیاری از واحدهای تولیدی از بین رفتند. چون هزینهها بسیار بالا رفته بود. افزایش قیمت حاملهای انرژی اثری جز تورم بالا را در پی نخواهد داشت. بنزین در کشور ما یکی از مهمترین کالاهای تورمزاست. به محض اینکه بنزین و دیگر سوختها گران شود، تأثیر مستقیم منفی خود را روی معیشیت و زندگی مردم خصوصا قشر متوسط و ضعیف میگذارد.
وی در ارتباط با اینکه آیا این تغییر قیمت در بنزین باعث افزایش تورم میشود؛ بیان داشت: بنزین در کشور ما یکی از مهمترین کالاهای تورمزاست. یعنی به محض اینکه بنزین و دیگر سوختها را گران کنید، انگار سر یک زنجیر را به حرکت درآوردید که اثر آن به سرعت و شدت دیگر عرصههای اقتصاد و معیشت مردم را تحت تاثیر قرار میدهد. بعضیها میگویند، سوخت از کشور قاچاق میشود؛ این راهش نیست که هر سال قیمت سوخت را افزایش دهید.
اما در این باره باید بگویم که تورم این اقدام دولت خیلی کم است، زیرا میزان افزایش قیمت بنزین خیلی کم است و نهایتا روی حمل و نقل تاثیرات تورمی خواهد داشت. در واقع تصمیماتی که دولت میگیرد وقتی عقلایی باشد، قابل تحلیل است. اما اینکه دولت صبح از خواب بیدار شود و بگوید بنزین یارانهای حذف، خیلی قابل تحلیل نیست. در واقع من در این مورد زیاد فکر کردم، ولی دلیل اصلی این اقدام در این برهه زمانی را هنوز متوجه نشدم. معلوم نیست این سیاست جدید را دولت از کجا آورده است.
مثلا اقدام دولت احمدینژاد در افزایش قیمت گاز قابل تحلیل اقتصادی بود چرا که دولت گذشته نهاده تولید را گران کرد. اما این اقدام دولت روحانی نهاده حمل و نقل را گران کرده است. در واقع انچنان اثری این اقدام در تولید و تورم ندارد. اما دلیل دیگری به نظر من برای توجیه این اقدام دولت نمیرسد.
وی در پاسخ به اینکه این اقدام دولت با هدف اولیه هدفمندی متناقض نیست، چون همه با هر نوع درآمد و هر ماشینی با یک قیمت بنزین میسوزانند، گفت؛ افزایش سیصد تومانی اثر چندانی ندارد اما نکته اینجاست که هر کس دوباره با افزایش مصرف، یارانه بیشتری از دولت دریافت میکند که خبر خوبی نیست.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: برنامه ریزی در سطح کشور پایین آمده است. در گذشته همه تصمیمات اقتصادی در سازمان برنامه و بودجه تدوین میشد؛ اما امروز تصمیمات اقتصادی دولت در دفتر رئیس جمهور گرفته میشود؛ بنابراین، تحلیلگر اقتصادی که تحلیل هزینه و فایده بکند که مثلا سیصد تومان افزایش قیمت بنزین چه فوایدی و چه نواقصی دارد، وجود ندارد.