چگونه می‌توان در فضای مجازی با داعش مبارزه کرد؟

به گزارش «تابناک»، نشریه آمریکایی «کریستین ساینس مانیتور» در مطلبی به بررسی موضوع فعالیت‌های داعش در فضای مجازی پرداخته و از ضرورت تدوین رویکردی برای مقابله با این گروه در عرصه مذکور، در کنار مبارزه با آن در عرصه میدانی نبرد سخن گفته است.

به عقیده تحلیلگر این نشریه، برای تروریست‌های داعش نبرد برای تفوق، هم ‌روی زمین و هم در فضای مجازی در جریان است. تسلط این گروه بر شهر باستانی پالمیرا در سوریه طی روزهای اخیر، با انتشار تصویری در سایت «توئیتر» همراه شد که پرچم این گروه را بر فراز قلعه این شهر نشان می‌داد. تصمیم داعش برای علنی کردن این پیروزی خود از طریق شبکه‌های اجتماعی، امری معمول برای این گروه به شمار می‌رود که استراتژی خود را استفاده از اینترنت به منظور پیشبرد تبلیغات خود قرار داده است. از سوی دیگر، این امر در شرایطی اتفاق می‌افتد که دولت اوباما با انتقادات فزاینده‌ای درباره سیاست‌هایش در مبارزه با گروه‌های افراط گرا در هر دو جبهه (واقعی و مجازی) مواجه است.

پل شینکمن، خبرنگار آمریکایی حوزه امنیت ملی می‌نویسد: «در شرایطی که هر یک از دو طرف تلاش دارد جهان را متقاعد سازند که روند اوضاع به نفع اوست، جنگ لفظی میان آن‌ها ادامه دارد. برای گروه داعش، این امر یک پیروزی دیگر محسوب می‌شود».

در حقیقت، تروریست‌ها توانسند شهر پالمیرا (شهری تاریخی که یونسکو آن را یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی جهان باستان خوانده) را تنها چند روز پس از تصرف رمادی در عراق، تحت کنترل خود درآورند. این وقایع، به شدت ادعاهای آمریکا مبنی بر اینکه پس از چند ماه حملات هوایی اکنون داعش در موضع ضعف قرار دارد را زیر سؤال برد. دولت اوباما در پاسخ، این نبرد را نبردی طولانی و دشوار خواند و در عین حال، تلاش کرد لحن خوشبینانه خود را نیز حفظ کند.

اما جدا از عرصه میدانی، مرکز کمیسیون‌های استراتژیک مبارزه با تروریسم وزارت خارجه آمریکا (CSCC) نیز به دلیل رویکرد ناکارآمد خود برای مبارزه با استراتژی آنلاین داعش مورد انتقاد قرار گرفت. در ویدئویی که این مرکز با نام «به سرزمین داعش خوش آمدید» تهیه کرده، هدف بی‌اعتبار کردن این گروه و جلوگیری از پیوستن اعضای جدید به آن دنبال می‌شود؛ اما منتقدان، استفاده این ویدئو از تصویرسازی‌های گرافیکی را به منزله استقبال از رویکرد طرف مقابل می‌دانند.

افزون بر این، وزارت خارجه آمریکا قادر نیست مشخص سازد که آیا این ویدئو هیچ گونه تأثیری بر جریان پیوستن اعضای جدید به داعش در عراق و سوریه داشته یا خیر. این در حالی است که داعش همچنان به تصویرسازی از خود به عنوان یک سازمان قدرتمند، پیروز و در حال رشد ادامه می‌دهد.

با ‌وجود این، کار‌شناسان می‌گویند راه‌های مؤثری برای مبارزه با داعش وجود دارد؛ از جمله مهم‌ترین این راه‌ها، توقف اغراق درباره «شکست ناپذیری» این گروه است. جسیکا استرن در این زمینه در نشریه تایم می‌نویسد: «داعش بر تصویرسازی از قدرت خود و همچنین ایجاد توهم آسودگی و رفاه در سرزمین‌های تحت کنترلش استوار است. وی یکی از راه‌های مقابله با داعش را افشای آسیب پذیری‌ها و نقاط ضعف این گروه می‌داند.

به نظر می‌رسد، چنین رویکردی در مرکز مبارزه با تروریسم وزارت خارجه آمریکا وجود دارد. ریچارد استنجل، مدیرعامل سابق نشریه تایم که توسط جان کری، وزیر خارجه آمریکا به عنوان رئیس مرکز دیپلماسی عمومی این وزارتخانه استخدام شده، طرفدار نوعی از پیام رسانی در موضوع داعش است که بیشتر مبتنی بر حقایق و کمتر طعنه آمیز و تند و تیز باشد.

استنجل در این زمینه می‌گوید: «شما می‌گویید قلمرو خلافت (خلافت خودخوانده داعش) بهشت روی زمین است؟ ما به شما تصاویری از جاهایی را نشان می‌دهیم که در آن سیستم فاضلاب کار نمی‌کند. شما می‌گویید در حال پیروزی در میدان نبرد هستید؟ ما تصاویر ماهواره‌ای در اختیار داریم که افراد شما را در حال عقب نشینی نشان می‌دهد».

اینکه این تغییر رویکرد در عرصه تبلیغاتی تا چه حد نتیجه بخش باشد، چیزی است که باید منتظر ماند و در آینده درباره آن قضاوت کرد؛ اما استراتژی دولت آمریکا در فضای مجازی هر چه ‌باشد، نیازمند آن است که با یک استراتژی میدانی مناسب تکمیل شود.