پاککردن یا افزایش تعطیلی ها در تقویم کشور سال هاست که موضوع مورد بحث میان صاحبنظران سیاسی و اقتصادی کشور قرا دارد و به گفته اقتصاد دانان تنها نتیجه افزایش تعطیلات رسمی تحمیل هزینه های بالا بربخش خصوصی است.
سال هاست که کاهش یا افزایش روزهای تعطیل در ایران مورد مناقشه صاحبنظران فن سیاست و اقتصاد و جامعه و فرهنگ است و موافقان و مخالفان آن در برابر هم صف آرایی کرده اند.مخالفان که بیشتر کارشناسان اقتصادی هستند به آمارهای جهانی استناد می کنند که نشان می دهد در روزهای قبل و بعد از تعطیلات ، تعداد تاخیرها؛ غیبت ها ترک های زود هنگام و مرخصی های متوالی زیاد می شود و میزان تولید ناخالص داخلی به صورت معناداری پایین می آید. این صاحبنظران ادعا می کنند که بر طبق محاسبات آنها در صورت کاهش تنها پنج روز از تعطیلات رسمی کشور هزینه های میلیاردی از دستمزدی که بابت روزهای تعطیل رسمی به اقتصاد مملکت تحمیل می شود کاسته خواهد شد.آثار و فشارهای مخرب ناشی از تعطیلات زیاد شاید در بخش های دولتی متکی به چاه های نفت چندان نمایان نباشداما در بخش خصوصی کاملا مشهود است. اما در مقابل موافقان افزایش تعطیلات شادابی و نشات در میان مردم را مطرح می کنند و معتقدند با اضافه شدن رنگ قرمز در تقویم سالانه کشور کمک شایانی به افزایش روحیه شادی و شادمانی در میان مردم یک جامعه روبه توسعه نظیر ایران بکند .
اما باید توجه داشت در کنار تعطیلات رسمی کشور که در حال حاضر در تقویمهای سالانه ثبت میشود، متاسفانه چند سالی است که تعطیل روزهای بین التعطیلات به سنت تبدیل واین توقع را در مردم ایجاد کرده است که این ایام را از پیش تعطیل میدانند.این مسئله باعث شده است ایام تعطیلات در کشور از مرز روزهای ثبت شده در تقویمها فراتر برود و این مسئله از سوی کارشناسان اقتصادی به یک واقعه بد برای اقتصاد ملی تعبیر میشود زیرا هرچه تعطیلات افزایش پیدا کند در عمل میزان تولید در کشور کاهش پیدا خواهد کرد و در عمل ایجاد ارزش افزوده را در عرصه ملی کاهش میدهد و اولین دستاورد این وضعیت وابستگی بیشتر اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی از یک سو واز سوی دیگر افزایش سهم دولت در تولید ناخالص ملی را به دنبال دارد.موافقان کاهش تعطیلات تاکید دارند با توجه به این که کشور ما کشوری در حال توسعه است، باید کار و تلاش بیشتری صورت گیرد و با افزایش روزهای کاری میتوان فاصله ایران را با کشورهای توسعه یافته کم کرد.
باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر به قدری بهرهوری در ایران کم است که اصلا مسئله اقتصاد ایران تعطیلات نیست؛ مسئله بهرهوری است اقتصاددانان متفقالقولند که افزایش بهرهوری چیزی نیست که در مدت کوتاه یا با اقدامات شتابزده صورت بگیرد و در این امر عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و غیره زیادی دخالت دارند.
هرچند درباره میزان کلی بهرهوری ایرانیان، آمار دقیق و گویا و قابلاستنادی در دسترس نیست؛ با این حال همواره در سخنان مسئولان و مدیران کشور درباره بهرهوری روزانه هر کارمند، حرف از دقیقه ها بوده است. این یعنی جز آن چند دقیقهای که کارمندان و حقوقبگیران ایرانی به کار مفید مشغولاند، بقیه آن را در حال سپریکردن تعطیلات هستند؛ منتها نه در کنار خانواده و در سفر یا در منزل، که در کنار همکاران و در همان محل کار!
شاید حتی بتوان گفت این تعطیلات پنهان برای کارمندان لذتبخشتر و شیرینتر نیز هست. چه آنکه نه تنها برای حضور در این تعطیلات حقوق میگیرند، بلکه هزینه ناهار و چای و تماسهای تلفنی و گشتوگذار در اینترنت و گرمایش و سرمایش کارمندان نیز از جیب کارفرما پرداخت میشود؛ کارفرمایی در اقتصاد دولتمحور کشور ما - بیواسطه یا با چند واسطه - خود دولت است و آن جیب که این هزینهها به حساب آن پرداخت میشود نیز همان بیتالمال است.
زارع:افزایش تعصیلات رسمی چرخ بخش خصوص را از حرکت باز می دارد
رحیم زارع سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری خانه ملت معایب و محاسن افزایش تعطیلات رسمی کشور را برشمرد و گفت:از محاسن افزایش تعطیلات رسمی کاهش هزینه های اضافی و غیر ضروری است.
نماینده مردم آباده، بوانات و خرمبید در مجلس با بیان اینکه آفزایش تعطیلات به اقتصاد کشور ضربه وارد خواهد کرد افزود:در کشوری که رشد اقتصادی آن راضی کننده نیست و تولید آن در برخی صنایع زیر 25 درصد ظرفیت خود استفاده می کند افزایش تعطیلات می تواند به اقتصاد کشور آسیب های جدی وارد کند و چرخ دنده های اقتصاد را به کندی به حرکت درآورد.
وی تاکید کرد:این تصمیم دولت حق و حقوقی را برای کارگران و ضرر را برای کارفرمایان بخش خصوصی ایجاد خواهد کرد و افزایش تعطیلات قطعا در راستای تواند سازی بخش خصوصی و کسب و کارها نخواهد بود و به نوعی راحت طلبی را ترویج خواهد داد.
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس افزود:تصمیم دولت برای افزایش تعطیلات رسمی در کشور فقط به سود شرکت های دولتی خواهد بود.
جعفرزاده ایمن آبادی:اداره کشور با کاهش تعطیلات رسمی کشور
جعفرزاده ایمن آبادی عضو کمیسیون برنامه،بودجه و مجاسبات مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری خانه ملت ضمن اظهار مخالفت با افزایش تعطیلات رسمی کشور گفت: باید اداره کشور به سمتی برود که ما تا جایی که می توانیم تعطیلات را کاهش دهیم .
نماینده مردم رشت در مجلس افزود:در دنیا هیچ کشور مانند ایران تعطیلات ندارد و برای افزایش بهره وری در راستای سیاست مقاومتی،رسیدن به چشم انداز 20 ساله و مقابله با تحریم ها باید تلاش , عزم ملی و فعالیت های خود را بیشترکنیم.
وی با بیان اینکه مسئولان باید به این نکته توجه کنند که تعطیلات زیاد است وباید فکری به حال روزهای کاری کنند ادامه داد:باید تعطیلات منطقی و معقول باشد تا چرخ اقتصاد نیز در کشور همیشه در حرکت باشد چرا که وقتی ماشین تولیدی حتی برای یک روز از حرکت بایستد به حرکت درآوردن آن شاید به جرات بتوان گفت 10 برابر زمان می برد.
صرامی فروشانی :تحکیم خانواده ها با افزایش تعطیلات به خطر می افتد
در برابر این مخالفان ،موافقان افزایش تعطیلات که اغلب از جنس مسئولان اجتماعی که مدعی اند تعطیلات رسمی قادر است کمک شایانی به افزایش روحیه شادی و شادمانی در میان مردم یک جامعه روبه توسعه نظیر ایران بکند . این اجتماعیون معتقدند که به جای کاهش روزهای تعطیل باید انگیزه و راندمان کار را در میان ایرانیان بالا برد.
اما محسن صرامی فروشانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نظر دیگری دارد وی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری خانه ملت با بیان اینکه روزهایی که مردم باید برای کسب درآمد تلاش کنند را قرمز و مابقی تقویم را مشکی باید کرد، گفت:دولت ها همواره نتوانسته اند درچند سال گذشته شادابی را سر سفره های مردم ببرند وهرگونه تصمیمی در افزایش تعطیلات رسمی در کشور نه تنها باعث تحکیم خانواده ها نخواد شد بلکه به آن نیز ضربه خواهد زد.
نماینده مردم خمین در مجلس ادامه داد:افزایش تعطیلات زمانی می تواند به تحکیم و تکریم خانواده ها کمک کند که دولت یک درآمدی مناسب با شرایط اقتصادی را برای خانواده ها درنظر گیرد.
وی تاثیر این تعصیلات بر اقتصاد کشور نیز گفت:هرگونه تصمیم غیرکارشناسی که از سوی زیرمجموعه های دولت در زمینه افزایش تعطیلات رسمی گرفته شود که موجب عدم ساماندهی در اقتصادی شود باعث تعطیلی چرخ اقتصاد ،تولید ، بهره وری و بخش خصوصی و فضاهای کسب وکار در کشور خواهد شد.
کسر روزهای تعطیل از کدام نوع
واقعیت انکار ناپذیر این است که ایران تنها کشوری است که در جهان دارای نظام سیاسی - دینی است و همین مسئله باعث شده که تعداد تعطیلات مذهبی در کشور 3 برابر میانگین جهانی باشد. علاوه بر این بهدلیل ماهیت دینی نظام سیاسی است که تعطیلات مذهبی براساس تقویم قمری تنظیم شده است. درواقع بیشترین مسئله درخصوص تعطیلات، مربوط به تعطیلات مذهبی براساس تقویم قمری است و این امر بهدلیل ماهیت دینی نظام جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین در ساماندهی تعطیلات واقعیت دیگر، ماهیت دینی نظام است که نمیتوان بدون توجه به اقتضائات و الزامات نظام دینی و اولویتهای آن درخصوص تعطیلات تصمیمگیری کرد.با توجه به واقعیت فوق ساماندهی تعطیلات در ایران امر به غایت بغرنج و پیچیدهای است. شرایط فوق بهگونهای است که امکان تغییر در هر یک از موارد بسیار محدود و تنشزاست. در واقع هرگونه تغییر وضعیت در تعطیلات باید با عنایت به شرایط خاص ایران باشد تا بتوان بهترین روش و راهبرد را در این خصوص اتخاذ کرد.بهنظر میرسد آنچه در ایران درخصوص تعطیلات مسئلهساز شده است نه تعداد تعطیلات بلکه توزیع و پراکندگی تعطیلات و توالی تعطیلات ملی، حکومتی و مذهبی با تعطیلات آخر هفته است، بنابراین بهنظر میرسد ساماندهی تعطیلات بدون مشخص شدن توالی تعطیلات با یکدیگر و بررسی نتایج آن بهنحوی که به لحاظ اقتصادی و اجتماعی آثار تعطیلات به کمترین حد خود برسد، میسر نیست.باز هم اگر به جای همه بحث و جدلهایی که وقت نمایندگان مجلس شورای اسلامی و برنامهریزان و تصمیمگیران دولت و دیگر نهادهای فکریمشورتی کشور را میگیرد، فکری عملی برای بالابردن سطح بهرهوری در همین روزهای کاری میشد، بیشک زودتر به نتیجهای میرسیدیم.اما سوال این است که اگر قرار به کسر روزهای تعطیل باشد به سراغ کدام نوعشان برویم، مذهبی، ملی یا حکومتی؟هرچند این ادعا که دولت فقط ادارات دولتی را تعطیل کرده است و نه فعالیت بخش غیردولتی و خصوصی را میتواند توجیهی برای اقدام دولت باشد اما در اقتصاد و بازاری که درصد بالایی از آن در دست دولت قرار دارد و بخش خصوصی و بازار هم تابع نوسان رفتاری دولت است، چگونه میتوان زیان بازار را از تعطیلات ناگهانی جبران کرد؟
اما باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر تعطیلات بحث جدی اقتصاد ایران نیست، چرا که در کشور ابتدا باید بهرهوری را در اقتصاد ایران بالا برد، آن وقت خواهیم دید با تعطیلاتی دو برابر این هم تولید ناخالص داخلی ایران کم نخواهد شد.