مهدی تقدمی صابری/کارشناس ارشد مدیریت دولتی: با گسترش و همه گیر شدن استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، بیش از پیش چالش ها و مسائل پیش روی این مقولات عیان شده است. متاسفانه در کشور ما، همانند دیگر مصادیق تکنولوژی، ایتدا تکنولوژی جدید وارد و بعد از ایجاد یا کمک به ایجاد مسائل و مشکلات، فرهنگ کاربرد آن پس از مدتی به تدریج شکل می گیرد. یکی از این مسائل، انتشار و گسترش شایعات و مطالب بی پایه و اساس است. اینکه شایعات چرا یا توسط چه کسانی شکل میگیرند مورد بحث نیست، آنچه که مد نظر می باشد، انتشار بدون توجه به منبع و ماخذ مطالب است. تقریبا همه ما، با یک یا چند گونه از شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر، کلوب و شبکه های پیام رسان تلفن همراه، همانند واتس آپ، وایبر، لاین، اینستاگرام، تلگرام و ... سر و کار داریم و اکثر مطالبی که در این شبکه ها مشاهده شده، بدون منبع بوده.
شایعات و مطالب غیر واقع، تقریبا برای عموم قابل تشخیص است. در اینجا به برخی ویژگی های این دست مطالب اشاره میکنیم:
1. عدم درج منبع
2. انتشار در زمان آشفتگیهای اجتماعی یا مناسبات
3. رگه هایی از حقیقت در آن یافت می شود
4. معمولا پای یک گروه ذینفع در میان است
5. سرعت انتشار سریع
6. استفاده از احساسات میهن پرستی، قومی و مذهبی.
7. استفاده از عناوین کلی مانند پلیس فتا، وزارت کشور، فدراسیون فوتبال و ... برای منبع
8. بکار بردن عباراتی چون: طبق شنیدهها، به نقل از منابع موثق و ...
9. وعده دریافت خبر خوش، ارعاب در صورت عدم انتشار
10. و ...
در این میان نقش رسانههای رسمی اعم از صدا و سیما، جراید، پایگاههای خبری و ... در فرهنگ سازی استفاده از شبکههای اجتماعی و همچنین تبیین و شفافسازی مسائل و اتفاقات روز جامعه ، بسیار پررنگ و تاثیرگزار است. مردم نیز به عنوان کاربر اینگونه شبکهها میتوانند، با عدم بازنشر مطالب، بدون درج منبع رسمی و ماخذ موثق و مکتوب، کمک شایانی در جهت مقابله با شایعات داشته باشند.