جشن نوروز باستانی در جمهوری آذربایجان

از سال ۱۳۸۸ خورشیدی، نوروز به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شده است. جشن نوروز جغرافیای پهناوری دارد و علاوه بر ایران و چند کشور منطقه، از هند تا کشورهای آسیای میانه را شامل می شود. جشنهای عید نوروز در هر کدام از این فرهنگها و اقوام مختلف است. در جمهوری آذربایجان، همسایه شمالی ایران نیز مردم از یک ماه قبل به استقبال این جشنها می روند.

یک متخصص فرهنگ عامه می گوید: «بنا بر باورهای کهن، جهان از چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش خلق شده است. یکماه قبل از پایان فصل زمستان، در هر سه شنبه، یکی از این عناصر چهارگانه بیدار می شود. در آخرین سه شنبه باد بیدار می شود و در طبیعت می دمد و به آن حیات دوباره می بخشد.»

بازار باکو همزمان با نوروز رنگ و بوی دیگری دارد. سبزیجات تازه، میوه، گوشت وماهی در غرفه های مختلف این بازار عرضه می شود.

به همراه المین شریوف، یکی از سرآشپزهای مشهور به "تازه بازار” باکو می رویم تا برای غذای نوروزی خرید کنیم و از طریق غذا با فرهنگ نوروز در آذربایجان آشنا شویم.

یکی از غذاهایی نوروز در آذربایجان ماهی شکم پر است. المین شریوف درباره طبخ این غذا می گوید: «می خواهیم ماهی شکم پر درست کنیم. ماهی شکم پر غذای سنتی منطقه است. شکم ماهی را با گردو، پیاز و آلوچه پر می کنیم.»

دومین غذای اصلی روی میز شام سال نو، برنج است که در کنار غذاهای دیگر سرو می شود. المین به همراه برنج، خورشتی ترش با گوشت بره، شاه بلوط، آلوچه، کشمش و زردآلو آماده می کند.

عید نوروز در جمهوری آذربایجان عیدی است که اعضای خانواده را گرد هم می آورد. آرزو ملیکف، ساکن باکو می گوید که نوروز یکی از محبوبترین جشنهای مردم این منطقه است. وی می افزاید: «نوروز یکی از اصلی ترین تعطیلات برای ما و یادآور خاطرات دوران کودکی مان است. هرسال آن را در خانه جشن می گیریم و همه اعضای خانواده دور هم جمع می شوند.»

در خانه آرزو تمام اعضای خانواده دور میزی که نماد ثروت، طول عمر و شادی است جمع شده اند.

یکی از اعضای خانواده آرزو می گوید: «سبزه باید روی تمام میزها باشد. سبزه، نماد نوروز است. تمام خانواده دور میز جمع می شوند و طبق سنت به تعداد اعضای خانواده، شمع روشن می کنیم.»