اعلام توافق قطعی ایران و 1+5 در مقر سازمان ملل

دومین روز مذاکرات ایران و 5+1 در لوزان سوئیس با افزایش احتمال توافق تا پیش از فرارسیدن ضرب الاجل 31 مارس 2015 همراه بود و برای نخستین بار سخن از سفر هیات‌های ایران و 5+1 به مقر سازمان ملل ژنو به قصد اعلام توافق نهایی در مقر سازمان ملل به میان آمد و با این حساب، قطعی شدن سفر طرفین مذاکرات به ژنو را می‌توان نشانه قطعی حصول توافق نهایی تعبیر کرد اما همچنان موانعی پیش روی قطعیت یافتن این سفر باقی است.

به گزارش «تابناک»؛ دور تازه‌ مذاکرات گسترده با هدف دستیابی به راهکاری جامع برای رفع چالش‌های پیش آمده بر سر برنامه هسته‌ای ایران، در حالی از اسفندماه سال 1392 در وین از سر گرفته شد و سرانجام پس از شش دور مذاکرات سخت و نفس‌گیر که آخرین دور آن، هفده روز در جریان به طول انجامید، مذاکرا‌ت برای مدت چهار ماه تا سوم آذرماه تمدید شد تا در این مدت مذاکرات با لحنی جدی در خصوص نقاط اختلاف میان طرفین صورت پذیرید.

پس از این چندین دور مذاکره، طرفین در سوم آذرماه سال 1393 در هتل کوبورک به توافق رسیدند تا مذاکرات همچنان استمرار داشته باشد و در همین رابطه محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا بیانیه‌ای مشترک با این مضمون صادر کردند که در بخشی از آن تاکید شد: «...قصد داریم که با استفاده از شتاب ایجاد شده کنونی، مذاکرات را در کوتاه ترین زمان ممکن حداکثر طی چهار ماه نهایی کنیم و در صورت ضرورت از زمان باقیمانده تا نهم تیرماه به منظور نهایی کردن هرگونه کار فنی و یا نگارش احتمالی باقی مانده استفاده نماییم... .»

در فاصله چهار روز تا فرارسیدن ضرب الاجل چهار ماهه و فرارسیدن 31 مارس، سایه توافق بیش از هر زمان بر روی مذاکرات افتاده و چنین تصور می‌شود که می‌توان این بار امید بیشتری نسبت به سلسله مذاکرات پیشین برای دستیابی به توافق داشت و همین مسئله باعث شده تا حجم توجه رسانه‌ها نسبت به این دور از مذاکرات به مراتب بیش از مذاکرات پیشین باشد اما آیا توافق در این محدوده زمانی حاصل خواهد آمد؟

علاوه بر تلاش‌های دیپلماتیک، تلاش‌های سیاسی وسیعی در تمامی سطوح برای تحقق این توافق در جریان است و حسن روحانی علاوه بر نامه نگاری به سران شش کشور روسیه، چین، آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان طرفین مذاکره، با رئیس جمهور فرانسه که دیدگاه کشورش در مذاکرات چالش برانگیز بوده نیز به گفت و گوی تلفنی پرداخت و همزمان با رئیس جمهور روسیه و نخست وزیر بریتانیا نیز گفت و گوی مشابهی داشت که آثارش در دومین روز نمایان شد.


در دومین روز حساس‌ترین مذاکرات ایران و 1+5 که در لوزان سوئیس، برای نخستین بار از برنامه رسمی اعلام توافق نهایی سخن به میان آمد و علی عراقچی معاون حقوقی و عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران عنوان کرد: «احتمالا روز یکشنبه نشستی در سطح وزرا در لوزان برگزار خواهد شد و در صورتی که لزومی به برگزاری نشست جمع بندی باشد به مقر سازمان ملل در ژنو خواهیم رفت.»

یکی از مهم‌ترین موضوعات عمده در مذاکرات جامع هسته‌ای مساله فردو و باقی ماندن این سایت به شکل حقیقی خود است که با ظرفیت 3 هزار سانتریفیوژ به عنوان آلترناتیو سایت نطنز با توجه به نگرانی‌های ناشی از تهدید احتمالی نظنز ایجاد شد. رژیم صهیونیستی به شدت در تلاش برای تعطیلی کامل تاسیسات فردو و توقف هر گونه فعالیت هسته‌ای در این سایت زیرزمینی به عنوان یکی از مفاد توافق نهایی بود اما ظاهراً طرفین غربی از همراهی با این خواسته نامشروع و غیرعقلایی صهیونیست‌ها عقب کشیده‌اید.

یک دیپلمات ایرانی در این‌باره گفت: «اگر در آینده خطری سایت نطنز را تهدید کند باید از سایت فردو بتوانیم استفاده کنیم، از این رو مهم است که پتانسیل این سایت در چارچوب توافق جامع حفظ شود و حفظ این پتانسیل یک ضمانت برای ایران است. موضوع فعالیت سایت فردو از جمله موضوعاتی است که راه‌حل مورد نظر برای آن به دست آمده است و دو طرف از این موضوع عبور کرده‌اند.»

به گفته مقامات ایرانی دو موضوع عمده «تحقیق و توسعه» و «تحریم‌ها» هنوز به طور خاص روی میز مذاکره‌ هستند و اختلاف‌نظرها درباره آنها هنوز حل نشده است. مقامات غربی خواستار کنار گذاشته شدن تحقیق و توسعه ایران در زمینه نسل‌های جدید سانتریفیوژ هستند و همزمان هنوز موضوع لغو کامل تحریم‌ها در ابعاد و سطوح مختلف مورد بحث است. لحن مذاکره کنندگان نیز در این مرحله که بخشی از آن، زورآزمایی دیپلماتیک برای کسب امتیازات بیشتر است، بسیار جدی است، تا جایی که روز گذشته گزارش‌هایی از عصبانیت ظریف در طول مذاکرات منتشر شد.

دو موضوع باقی مانده و به طور خاص، بحث «تحریم‌ها» می‌تواند دستیابی به توافق را تا 31 مارس دشوار سازد و منجر به توافق مذاکرات برای چند روز یا چند هفته شود و حمید بعیدی نژاد رئیس هیات کارشناسی تیم مذاکرات ایران نیز بر سخت بودن موضوعات باقی مانده تاکید کرد؛ رویکردی که تا اینجا نه گزینه مطلوب طرف‌های غربی و نه گزینه مطلوب ایران بوده و تمام تلاش‌ها در جریان است تا وزرای خارجه در چند روز باقی مانده لوزان را به مقصد ژنو ترک کنند. آیا چنین اتفاقی رخ خواهد داد؟ باید صبر کرد و چشم انتظار جزئیات منتشره از مذاکرات پشت درهای بسته بود.