بازدید 22390
گزارش «تابناک» از مذاکرات هسته‌ای در لوزان (4)
آغاز همکاری هسته‌ای ایران با غرب پس از حصول توافق هسته‌ای
در سایه این مذاکرات نه تنها برنامه هسته ای ایران رسما پذیرفته خواهد شد بلکه کشورهای غربی اقدام به همکاری های هسته ای با ایران هم خواهند کرد. یکی از بخش های توافق این خواهد بود که همکاری های جامعه بین المللی با ایران در خصوص موضوع هسته ای جرقه خواهد خورد. مورد دیگر این است که هیچ کدام از تاسیسات هسته ای ایران تعطیل نخواهند شد.
دیپلماسی تمام قد ایران برای رسیدن به توافق هسته ای با 1+5 کلید خورده است. وزیر امور خارجه دولت یازدهم در لوزان با همراهی عالی رتبه ترین مقام های سیاسی و فنی ایران سومین روز از مذاکرات هسته ای با شش کشور مقابل خود را پیش می برد. همزمان رئیس دولت یازدهم از تهران هم در دیپلماسی تلفنی و هم با نامه نگاری به روسای کشورهای حاضر در مذاکرات هسته ای با ایران از عزم تهران برای به نتیجه رسیدن مذاکرات سخن گفت. به گزارش «تابناک»، در این نامه، رئیس جمهور کشورمان مواضع ایران در خصوص مسائل هسته‌ای را مطرح و آخرین وضعیت مذاکرات را تبیین کرد.علاوه بر این در شرایطی که گفته می شود وزرای امور خارجه شش کشور در یک یا دو روز آینده راهی لوزان خواهند شد ، حسن روحانی روز گذشته مکالمه های تلفنی هم با روسای جمهور چین، روسیه، فرانسه و نخست وزیر انگلستان در خصوص مذاکرات هسته‌ای داشت.
تیم مذاکره کننده ایران شامگاه چهارشنبه در قالب نخستین مذاکرات هسته ای میان ایران و 1+5 وارد سوئیس شد و ساعاتی پس از ورود به لوزان نخستین دیدار میان تیم های مذاکره کننده ایران و امریکا در سطح معاونان آغاز شد. در شرایطی که تیم های مذاکره کننده ایران و 1+5 هفته گذشته نیز به امید رسیدن به فهم مشترک در راه حل ها 5 روز در لوزان ماندند و در نهایت رسیدن به نتیجه را به این دور موکول کردند ، به نظر می رسد که در این دور از مذاکرات هسته ای ایران روز یکشنبه می تواند روز تاریخی برای وزرای امور خارجه ایران و 1+5 باشد.
در شرایطی که برخی خبرنگاران رسانه های غربی خود را برای حضور در لوزان تا روز سه شنبه برابر با 31 مارس مهیا کرده اند به نظر می رسد که تیم مذاکره کننده ایران عزم خود را برای رسیدن به نتیجه تا روز یکشنبه جزم کرده است. در سومین روز از مذاکرات هسته ای میان ایران و 1+5 ، تمام اعضای حاضر در مذاکرات از واژه پیشرفت استفاده می کنند و به نظر می رسد که در این دور واژه پیشرفت واقعی بیش از وجود شکاف و اختلاف میان طرفین به گوش می رسد.
در شرایطی که سید عباس عراقچی در نخستین ساعات روز به وقت لوزان از وجود اختلاف های جدی سخن می گوید و نماینده انگلستان هم تاکید می کند که همچنان موضوعات مهمی باقی مانده که باید بین طرف حل شود، به نظر می رسد که راهکارهای موجود نهایی شده و قفل مذاکرات در یک تصمیم سیاسی نهفته است. تصمیمی که در صورت اتخاذ آن شاید به کمتر از 24 ساعت برای اعلام رسیدن به فهم مشترک در خصوص تمام راهکارها نیاز باشد.
تیم های مذاکره کننده مقابل ایران از عبارت Political Framework برای اتفاقی که قرار است در پایان این دور از مذاکرات به دست آید استفاده می کنند اما تیم مذاکره کننده ایران از فهم مشترکی در خصوص راه حل های مورد نیاز برای تمام مسائل باقی مانده بر روی میز سخن می گوید.31 مارس ضرب الاجل خودخوانده ای برای این مرحله از مذاکرات است و به نظر می رسد که با توجه به فشار لابی صهیونیستی و اصرارتندروهای امریکایی برای منحرف کردن مسیر مذاکرات ، دو طرف عزم خود را برای عدم عبور از این تاریخ جزم کرده اند.
مذاکرات در لوزان در شرایطی ادامه دارد که سنای امریکا همچنان از کارت های در اختیار خود برای تخریب روند مذاکرات استفاده می کند. سنای آمریکا روز گذشته طرح غیرالزام‌آوری را به اتفاق آرا تصویب کرد که به رئیس‌جمهور این کشور توصیه می‌کند در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای، تحریم‌های تعلیق‌شده ایران را از سر گرفته و تحریم‌های تازه‌ای نیز علیه تهران اعمال کند.این طرح غیرالزام‌آور که از سوی «مارک کرک» سناتور جمهوری‌خواه ایالت ایلینویز به سنا ارائه شده بود، با 100 رأی مثبت، یعنی به اتفاق آرا تصویب شد.طرح موسوم به متمم 545 بودجه آمریکا به باراک اوباما رئیس‌جمهور این کشور توصیه کرده است در صورتی که مذاکرات هسته‌ای با ایران به شکست انجامید یا اگر تهران مفاد توافق را نقض کرد، تحریم‌های تعلیق‌شده را مجددا احیا کرده و تحریم‌های بیشتری نیز علیه این کشور وضع کند.
وضع و لغو تحریم ها در شرایطی به ابزار در اختیار جمهوری خواهان در این مذاکرات بدل شده است که مساله برداشته شدن تحریم های ایران ، اصلی ترین مطالبه ایران از شش کشور مقابل آن در مذاکرات است. گفته می شود که تحریم های اقتصادی ایران به محض رسیدن به توافق جامع هسته ای از میان برداشته خواهد شد و تحریم های کنگره هم مشمول تعلیق دوره ای توسط رئیس جمهور امریکا خواهند شد.
محمدجواد ظریف ، وزیر امور خارجه کشورمان صبح امروز در خصوص آنچه در این سه روز در لوزان گذشته است به خبرنگاران گفت: مذاکرات بسیار سخت و پیچیده است و فراز و نشیب‌های جدی دارد و در مراحل مختلفی دیدگاه‌های مختلفی مطرح می‌شود. برخی اوقات اختلاف نظرهایی در داخل گروه مذاکره کننده با ما یعنی طرف مقابل وجود دارد و این امر باعث می شود که دیدگاه‌های متناقض و متفاوتی مطرح شود.ما همواره گفته ایم که توافق کاملا امکان پذیر است. توافق جامع و کامل؛ اینکه چه زمانی نگاشته شود و نگارش آن شروع شود یک بحث است اما اینکه مفاهیم و راه‌حل‌ها پیدا شود بحث دیگری است.
مذاکرات هسته ای میان ایران و 1+5 در حالی وارد سومین روز کار خود شده است که خبرگزاری آسوشییتدپرس روز گذشته از پذیرش فعالیت هسته ای ایران در تاسیسات فوردو خبر داده است. آسوشییتدپرس در این خصوص ادعا کرده است که امریکا موافقت خود را با ادامه فعالیت صدها سانتریفیوژ در فوردو اعلام کرده است و این در حالی است که در آغاز مذاکرات ایران با 1+5 ، طرف مقابل به دلیل در زیر زمین واقع شدن فوردو خواهان پایان یافتن تمام فعالیت های هسته ای ایران در این تاسیسات بود. گفته می شود که امریکایی ها در ازای محدود کردن فعالیت های ایران در بخش تحقیق و توسعه ادامه فعالیت سانتریفیوژهای ایران در فوردو را پذیرفته است. در حالی که آسوشییتدپرس از فعالیت قریب به 400 سانتریفیوژ در فودرو در آینده و پس از توافق هسته ای خبر می دهد برخی منابع تاکید دارند که این رقم در نسخه نهایی 1000 مورد سانتریفیوژ خواهد بود.
آسوشییتدپرس ادعا می کند که امریکایی ها مجوز فعالیت چندصد سانتریفیوژ در فوردو را می دهند و در ازای آن از تعداد سانتریفیوژهای فعال در نطنز کم خواهد شد. این خبرگزاری امریکایی در حالی از افزایش نظارت های آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تاسیسات هسته ای ایران می نویسد که تیم مذاکره کننده ایران از ابتدای آغاز گفت و گوهای هسته ای در یک سال و نیم گذشته اعلام کرده که در راستای اعتماد سازی مورد نیاز غرب با شفاف سازی در حوزه فعالیت های خود مخالفتی ندارد.
اسوشییتدپرس در حالی اطلاعات خود از جزئیات مذاکرات را رسمی می داند که محمد جواد ظریف در گفت و گو با ان بی سی تاکید می کند که در این مرحله از مذاکرات درز اخباری از جزئیات به صلاح نیست. گفته می شود که 1+5 به دنبال افزایش زمان گریز هسته ای ایران به یک سال است و برخی منابع خبری هم از احتمال موافقت دو طرف بر رقم ده سال برای اجرای برنامه جامع مشترک اقدام سخن می گویند.
جدا از جزئیاتی که هرزچندگاهی در خصوص جزئیات فنی مورد توافق در مذاکرات به گوش می رسد، رسیدن به توافق هسته ای میان ایران و 1+5 می تواند به معنای به رسمیت شناخته شدن برنامه هسته ای صلح آمیز ایران پس از 13 سال مذاکره باشد. برنامه ای که ایالات متحده در سال 2003 میلادی خواهان برچیده شدن کامل آن و غنی سازی صفر در آن بود در حال حاضر و با وجود تحریم های غرب به شرایطی رسیده است که امریکا و همراهان اروپایی آن در حال جلب موافقت ایران با محدود کردن میزان فعالیت های هسته ای و آنهم برای یک بازه زمانی مشخص هستند.
تیم مذاکره کننده ایران همواره اعلام کرده است که اقدام های برگشت ناپذیر در برنامه هسته ای را نخواهد پذیرفت.یکی از دستاوردهای ایران در این مذاکرات در شرایطی که به نتیجه برسد این خواهد بود که برخلاف قطعنامه های شورای امنیت که بالاترین مرجع سیاسی بین المللی به حساب می آیند، 5 عضو دائم شورای امنیت رسما پس از این توافق با تصویب قطعنامه فصل هفتمی دیگری اقدام به پذیرش برنامه هسته ای ایران خواهند کرد.
علاوه بر این در سایه این مذاکرات نه تنها برنامه هسته ای ایران رسما پذیرفته خواهد شد بلکه کشورهای غربی اقدام به همکاری های هسته ای با ایران هم خواهند کرد. یکی از بخش های توافق این خواهد بود که همکاری های جامعه بین المللی با ایران در خصوص موضوع هسته ای جرقه خواهد خورد. پذیرش غنی سازی در ایران یکی دیگر از دستاوردهای این مذاکرات برای ایران خواهد بود و هرچند ایران برای یک دوره محدود ، برخی محدودیت ها بر میزان غنی سازی را می پذیرد اما حقیقت این است که این غنی سازی در سایه این مذاکرات به رسمیت شناخته شده است.
دستاورد دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که هیچ کدام از تاسیسات هسته ای ایران تعطیل نخواهند شد. اراک همچنان راکتور آب سنگین باقی می ماند و فوردو کماکان یک مرکز هسته ای باقی خواهد ماند و غنی سازی هم در نطنز ادامه پیدا خواهد کرد. به گفته یک منبع آگاه ، نه تنها اراک راکتور آب سنگین باقی خواهد ماند بلکه طراحی های این تاسیسات هم به روز خواهد شد و به نوعی بر قابلیت های آن افزوده می شود و برخی کشورهای عضو 1+5 هم آمادگی خود را برای اعمال نوآوری در اراک در سایه نظارت های آژانس اعلام کرده اند.
- گزارش از سارا معصومی؛ گزارشگر مستقر در لوزان سوئیس
