کاهش 62 درصدی سهم صادرات صنایع هایتک/ صادرات صفر فرستنده‌های تلویزیونی

به گزارش خبرنگار تابناک اقتصادی، ارزش صادرات صنایع هایتک در سال 1390 به بالاترین مقدار خود رسید که حدود 217.4 میلیون دلار بود. در سال‌های 1391 و 1392 به ترتیب این صادرات به رقم 177 و 184.7 میلیون دلار کاهش پیدا کرد.

طی 14 سال اخیر همزمان با رشد صادرات صنعتی کشور، صادرات صنایع هایتک به اندازه آن رشد پیدا نکرد و هر سال از سهم صنایع هایتک در صنعت کاسته و تمرکز بر یک نوع محصول خاص مانند تولید دارو افزایش پیدا کرد.

بنابراین به رغم تاکید برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه و رویکرد مبتنی بر افزایش نقش صنایع با فناوری‌های پیشرفته، نه تنها صنایع هایتک در اولویت و جهت‌گیری های دولت طی این سال‌ها نبود بلکه کاملا برعکس عمل شد.

دو مشکل اساسی صنایع هایتک

سهم صادرات محصولات صنعتی با فناوری بالا از کل صادرات صنعتی کشور در سال‌های اخیر بسیار اندک و در برخی از سال‌ها کمتر از یک درصد بوده است. روند این سهم نیز از سال 1384 تا کنون کاملا نزولی بوده است به گونه‌ای که از حدود 1.5 درصد به حدود 0.73 درصد در سال 1392 و به 0.56 درصد در هفت ماهه سال 1393 رسیده که حکایت از افت 62 درصد دارد.

صنایع هایتک با دو مشکل اساسی یعنی پایین بودن حجم صادرات و روند نزولی سهم آن از یک طرف و فقدان تنوع و تمرکز بیش از 80 درصد ارزش آن به یک نوع محصول خاص مانند تولید دارو از طرف دیگر، در معرض تهدید جدی قرار دارد.

از سال 1379 تا 1390 همواره صادرات غیرنفتی، صادرات صنعتی و تقریبا صادارت محصولات با فناوری بالا به صورت اسمی در حال رشد بوده است اما سهم آنها طی دوره مورد بررسی دارای رشد یکنواختی نبوده است.

از سال 1384 سهم صادارت صنعتی از صادرات غیرنفتی همواره دارای رشد مثبت بوده و به عبارتی از سال 1384 به بعد رشد صادارت صنعتی از رشد صادارت غیرنفتی بیشتر بوده، لکن سهم صادارت صنعتی با فناوری بالا از کل صادرات صنعتی کشور بدین‌گونه نبود.

در سال 1379 در حالی که سهم محصولات صنعتی با فناوری بالا ار کل صادارت صنعتی کشور، حدود 0.6 واحد درصد بود؛ این سهم به بیش از 1.5 درصد در سال 1384 رسید.

به عبارتی، سهم صادرات محصولات صنعتی با فناوری بالا از سال 1379 تا سال 1384، سالانه به طور متوسط 19.8 درصد رشد داشته است. اما از سال 1384 تا سال 1392، تقریبا این سهم همواره در حال تنزل بوده به گونه‌ای که این سهم در سال 1392 به حدود 0.7 واحد درصد رسیده است.

بیشترین سهم به دارو و مواو شیمیایی رسید

در سال‌های 1379 تا 1392 سهم عمده اقلام صادارتی صنایع با فناوری بالا به فعالیت «تولید دارو و موادشیمیایی مورد استفاده در پزشکی و محصولات دارویی گیاهی» اختصاص دارد.

سهم صادارت محصولات دارویی از کل صادرات محصولات صنعتی با فناوری بالا طی سال‌های مورد بررسی تقریبا همواره دارای رشد بوده است به گونه‌ای که از 52 درصد سال 1379 به 87 درصد در سال‌ 1391 رسید و در سال 1392 به 81 درصد تنزل یافته است.

به طور کلی سهم محصولات دارویی در کل صادرات محصولات صنعتی با فناوری بالا در مقایسه با سایر صنایع با فناوری بالا، بزرگ است. فعالیت «تولید تجهیزات پزشکی و جراحی و وسایل ارتوپدی» دومین صنعت عمده صادارتی در میان صنایع با فناوری بالاست. سهم محصولات این فعالیت از 10.4 درصد در سال 1379 همراه با نوسان به 4 درصد در سال 1390 کتهش یافته و با روندی صعودی در سال 1392 به 8.4 درصد افزایش یافته است.

به طور کلی در دوره مورد بررسی سهم عمده صادارت محصولات با فناوری بالای کشور به فعالیت‌های «تولید دارو و مواد شیمیایی مورد استفاده در پزشکی و محصولات دارویی گیاهی» و «تولید تجهیزات پزشکی و جراحی و وسایل ارتوپدی» تعلق دارد و سایر فعالیت‌های با فناوری بالای کشور نقش مهمی در صادارت محصولات با فناوری کشور ایفا نمی کنند.

صادرات صفر فرستنده‌های تلویزیونی

در رابطه با فعالیت «تولید فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی و دستگاه‌های مخصوص سیستم‌های ارتباط تلفنی و تلگرافی» مشاهده می‌شود که سهم محصولات این فعالیت در صادرات با فناوری بالای کشور در دوره مورد بررسی دارای کاهش زیادی بوده است به گونه‌ای که در سال 1379 سهم 21 درصدی این محصولات از کل صادرات صنایع با فناوری بالا، روندی نزولی را طی کرد و به 0.02 واحد درصد در سال 1389 کاهش یافت و در سال‌های اخیر نیز ملاحظه می شود که سهم صادرات این فعالیت تقریبا نزدیک به صفر رسیده است.

در واقع صادارت تولید فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی در سال‌های 1390 تا 1392 حدود صفر بوده است.