به خاطر منافع ملی سکوت کرده ام
محمد جواد ظریف
«چون احساس كردم اگر مجبور شوم پاسخ دهم، يا بايد پاسخي بدهم كه واقعيت
كامل نداشته باشد يا اگر بخواهم پاسخ مطابق با واقعيت را بدهم هم به
مذاكرات ضربه خواهد زد و هم به منافع ملي خدشه وارد مي كند. لذا هم من و
همكارانم بسياري از انتقاداتي را كه از نظر ما مبناي جدي نداشته است تحمل
كرديم.» این جملات بخشی از مصاحبه دکتر ظریف با روزنامه اعتماد است که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
آقاي دكتر كمي پيش وعده داديد كه امكان رسيدن به توافق هسته اي تا سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي وجود دارد. در مذاكرات و ديدارهاي تان در ارمنستان نيز اعلام كرديد كه حالابحث در مورد جزييات است. در شرايطي كه به سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي نزديك مي شويم هنوز اميد به حصول توافق نهايي داريد؟ به صورت كلي پايان پرونده هسته اي ايران را كجا مي دانيد؟
البته وعده اي كه من در اين مورد دادم اين بود كه اگر طرف مقابل آمادگي داشته باشد كه دست از فشار بردارد، مي توانيم به توافق برسيم. به بيان ديگر اگر اراده سياسي وجود داشته باشد امكان حصول توافق وجود دارد، نه در هر شرايطي. اين «اگر» يك «اگر» بزرگ است، يعني اينكه من احساس مي كنم در موضوعات مختلف هسته اي راه حل در دسترس ما است اما به دلايل مختلفي از جمله اينكه طرف مقابل تحت فشار گروه هاي فشار داخلي امريكا و همين طور فشارهاي بيرون از امريكاست. رسيدن به اين «اراده سياسي» موضوع بسيار مهمي است كه ما هنوز نشانه هاي آن را در طرف مقابل مان مشاهده نكرده ايم. اما اينكه گفته ايم وارد جزييات شده ايم بحث بسيار مهمي است. از اين جهت كه حالادر كليات مخالفتي نيست، يعني در مورد اينكه ايران غني سازي داشته باشد، هيچ سايتي تعطيل نشود، برنامه هاي هسته اي ايران ادامه پيدا كند، تحريم ها برداشته شود، توافق كامل وجود دارد. اما اينكه حد و ميزان غني سازي ايران چقدر باشد، ايران چه زمان غني سازي صنعتي را آغاز كند، تحقيق و توسعه ايران بر چه مسائلي صورت بگيرد يا اينكه جزييات برنامه اراك چگونه نوسازي شود و در آنچه تكنولوژي به كار گرفته شود، هنوز بحث و تبادل نظر وجود دارد.
جزيياتي كه هنوز در مورد آن توافق حاصل نشده است؟
البته باز هم در مورد تمام اين مسائل با هدفي كه «توافق ژنو» داشته يعني رسيدن به يك راه حلي كه از يك طرف تحريم ها برداشته شود و از طرف ديگر صلح آميز بودن برنامه هسته اي ايران ثابت شود، بسيار راحت است و براي هر كدام از اين موضوعات چندين راه حل وجود دارد، اما خب نياز به «اراده» است.
اين نياز به اراده يك طرفه است ديگر؟يعني در طرف مقابل بايد ايجاد شود؟
ما اراده سياسي داريم و به همين دليل هم وارد مذاكرات شده ايم، طرف مقابل نيز بايد اين اراده سياسي را نشان دهد و مهم تر از همه بايد بفهمند كه تحريم نتيجه اي نخواهد داشت. اگر اين موضوع را متوجه بشوند و به اطلاعات غلطي كه بعضي از سازمان هاي جاسوسي يا عوامل شان به اشتباه به آنها مي دهند، اعتماد نكنند آن وقت فكر مي كنم حتي قبل از ٢٢ بهمن هم مي توانيم به نتيجه برسيم. اما با اين وضعيت ديدگاه هاي آنها تا زماني كه تغيير صورت نگيرد رسيدن به توافق كار دشواري است.
خب فكر مي كنيد اين اراده چه زماني در ميان آنان به وجود بيايد؟
به هر حال ما نبايد تغيير بدهيم بلكه آنها بايد تغيير ايجاد كنند و هر وقت كه اين تغيير در وضعيت و رفتار آنها صورت بگيرد ما از آن استقبال مي كنيم.
روند مذاكرات فعلي چگونه است؟
ما مذاكرات زيادي خواهيم داشت، پس فردا در استانبول مذاكره ايران و سه كشور اروپايي را داريم. مذاكرات ديگري هم با ساير اعضا خواهيم داشت. از سوي ديگر در حاشيه كنفرانس امنيتي مونيخ فرصتي وجود دارد كه با بعضي از وزرا مذاكره صورت بگيرد.
آقاي دكتر در اين يك سال و نيم اخيري كه شما كار خود را روي پرونده هسته اي ايران آغاز كرده ايد منتقدان بي شماري داشته ايد. منتقدان به موضوعات مختلفي در مورد شما ايراد گرفته اند. همين چند روز پيش موضوع پياده روي شما با وزير خارجه امريكا موجب شد كه ٢١ نماينده از شما سوال مطرح كنند. چقدر اين انتقادات را طبيعي مي دانيد؟ فكر مي كنيد پاسخ مناسب به اين انتقادها چه باشد؟
البته من انتقاد و اظهارنظر را هم حق رسانه ها و هم حق نمايندگان محترم مجلس مي دانم اما آنچه من توقع داشتم و هنوز هم دارم اين است كه در انتقادها و اظهارنظرها فقط «منافع ملي» مد نظر باشد و رعايت بكنند. اين را بدانند كه در بعضي از اظهارنظرها ممكن است منافع ملي خدشه دار شود. من الان حتي نمي توانم در اين حوزه بعضي اظهارنظرهايي را كه در يك سال گذشته صورت گرفته و ابزار فشار توسط طرف مذاكره بر ما شده را اعلام كنم. انتقاداتي كه به توافق ژنو وارد شده و هيچ محلي از اعراب نداشته است در بعضي اوقات در روند مذاكرات به ما اعلام مي شد كه خودتان داريد اين حرف ها را مي زنيد و در داخل خودتان اينگونه توافق را تعريف مي كنند. البته بحمدالله از همه اينها عبور كرده ايم اما همه اين موارد براي ما هزينه ايجاد كرده است، به همين دليل هم من از ١٠ ماه قبل تصميم گرفته ام كه اجازه بدهم هر چقدر مي خواهند انتقاد كنند و پاسخي از من نشنوند.
چرا چنين تصميمي گرفتيد؟
چون احساس كردم اگر مجبور شوم پاسخ دهم، يا بايد پاسخي بدهم كه واقعيت كامل نداشته باشد يا اگر بخواهم پاسخ مطابق با واقعيت را بدهم هم به مذاكرات ضربه خواهد زد و هم به منافع ملي خدشه وارد مي كند. لذا هم من و همكارانم بسياري از انتقاداتي را كه از نظر ما مبناي جدي نداشته است تحمل كرديم. فقط دوست دارم دوستاني كه انتقاد مي كنند به خاطر بياورند كه يك دوره قبل كه جمهوري اسلامي در چنين مذاكراتي در ٥٩٨حضور داشته چه ميزان از هيات مذاكره كننده انتقاد مي شد، من كاري ندارم به اينكه در زمان دولت قبل كه مذاكره مي شده چه ميزان در مطبوعات انتقاد به روش كار مذاكره كنندگان قبل وجود داشته است ولي ٥٩٨ هم مذاكره بوده است و بايد ببينند چقدر انتقاد مي شده است و كدام روش، روش صحيح تري است؟ خود منتقدان بايد در اين مورد تصميم بگيرند و من هم آمادگي دارم كه تحمل كردن همه اين انتقادات را ادامه بدهم چراكه احساس مي كنم هر قدر انتقاد بيشتر باشد اگر كار ما براي خدا باشد اجر بيشتري خواهد داشت .
منبع روزنامه اعتماد
آقاي دكتر كمي پيش وعده داديد كه امكان رسيدن به توافق هسته اي تا سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي وجود دارد. در مذاكرات و ديدارهاي تان در ارمنستان نيز اعلام كرديد كه حالابحث در مورد جزييات است. در شرايطي كه به سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي نزديك مي شويم هنوز اميد به حصول توافق نهايي داريد؟ به صورت كلي پايان پرونده هسته اي ايران را كجا مي دانيد؟
البته وعده اي كه من در اين مورد دادم اين بود كه اگر طرف مقابل آمادگي داشته باشد كه دست از فشار بردارد، مي توانيم به توافق برسيم. به بيان ديگر اگر اراده سياسي وجود داشته باشد امكان حصول توافق وجود دارد، نه در هر شرايطي. اين «اگر» يك «اگر» بزرگ است، يعني اينكه من احساس مي كنم در موضوعات مختلف هسته اي راه حل در دسترس ما است اما به دلايل مختلفي از جمله اينكه طرف مقابل تحت فشار گروه هاي فشار داخلي امريكا و همين طور فشارهاي بيرون از امريكاست. رسيدن به اين «اراده سياسي» موضوع بسيار مهمي است كه ما هنوز نشانه هاي آن را در طرف مقابل مان مشاهده نكرده ايم. اما اينكه گفته ايم وارد جزييات شده ايم بحث بسيار مهمي است. از اين جهت كه حالادر كليات مخالفتي نيست، يعني در مورد اينكه ايران غني سازي داشته باشد، هيچ سايتي تعطيل نشود، برنامه هاي هسته اي ايران ادامه پيدا كند، تحريم ها برداشته شود، توافق كامل وجود دارد. اما اينكه حد و ميزان غني سازي ايران چقدر باشد، ايران چه زمان غني سازي صنعتي را آغاز كند، تحقيق و توسعه ايران بر چه مسائلي صورت بگيرد يا اينكه جزييات برنامه اراك چگونه نوسازي شود و در آنچه تكنولوژي به كار گرفته شود، هنوز بحث و تبادل نظر وجود دارد.
جزيياتي كه هنوز در مورد آن توافق حاصل نشده است؟
البته باز هم در مورد تمام اين مسائل با هدفي كه «توافق ژنو» داشته يعني رسيدن به يك راه حلي كه از يك طرف تحريم ها برداشته شود و از طرف ديگر صلح آميز بودن برنامه هسته اي ايران ثابت شود، بسيار راحت است و براي هر كدام از اين موضوعات چندين راه حل وجود دارد، اما خب نياز به «اراده» است.
اين نياز به اراده يك طرفه است ديگر؟يعني در طرف مقابل بايد ايجاد شود؟
ما اراده سياسي داريم و به همين دليل هم وارد مذاكرات شده ايم، طرف مقابل نيز بايد اين اراده سياسي را نشان دهد و مهم تر از همه بايد بفهمند كه تحريم نتيجه اي نخواهد داشت. اگر اين موضوع را متوجه بشوند و به اطلاعات غلطي كه بعضي از سازمان هاي جاسوسي يا عوامل شان به اشتباه به آنها مي دهند، اعتماد نكنند آن وقت فكر مي كنم حتي قبل از ٢٢ بهمن هم مي توانيم به نتيجه برسيم. اما با اين وضعيت ديدگاه هاي آنها تا زماني كه تغيير صورت نگيرد رسيدن به توافق كار دشواري است.
خب فكر مي كنيد اين اراده چه زماني در ميان آنان به وجود بيايد؟
به هر حال ما نبايد تغيير بدهيم بلكه آنها بايد تغيير ايجاد كنند و هر وقت كه اين تغيير در وضعيت و رفتار آنها صورت بگيرد ما از آن استقبال مي كنيم.
روند مذاكرات فعلي چگونه است؟
ما مذاكرات زيادي خواهيم داشت، پس فردا در استانبول مذاكره ايران و سه كشور اروپايي را داريم. مذاكرات ديگري هم با ساير اعضا خواهيم داشت. از سوي ديگر در حاشيه كنفرانس امنيتي مونيخ فرصتي وجود دارد كه با بعضي از وزرا مذاكره صورت بگيرد.
آقاي دكتر در اين يك سال و نيم اخيري كه شما كار خود را روي پرونده هسته اي ايران آغاز كرده ايد منتقدان بي شماري داشته ايد. منتقدان به موضوعات مختلفي در مورد شما ايراد گرفته اند. همين چند روز پيش موضوع پياده روي شما با وزير خارجه امريكا موجب شد كه ٢١ نماينده از شما سوال مطرح كنند. چقدر اين انتقادات را طبيعي مي دانيد؟ فكر مي كنيد پاسخ مناسب به اين انتقادها چه باشد؟
البته من انتقاد و اظهارنظر را هم حق رسانه ها و هم حق نمايندگان محترم مجلس مي دانم اما آنچه من توقع داشتم و هنوز هم دارم اين است كه در انتقادها و اظهارنظرها فقط «منافع ملي» مد نظر باشد و رعايت بكنند. اين را بدانند كه در بعضي از اظهارنظرها ممكن است منافع ملي خدشه دار شود. من الان حتي نمي توانم در اين حوزه بعضي اظهارنظرهايي را كه در يك سال گذشته صورت گرفته و ابزار فشار توسط طرف مذاكره بر ما شده را اعلام كنم. انتقاداتي كه به توافق ژنو وارد شده و هيچ محلي از اعراب نداشته است در بعضي اوقات در روند مذاكرات به ما اعلام مي شد كه خودتان داريد اين حرف ها را مي زنيد و در داخل خودتان اينگونه توافق را تعريف مي كنند. البته بحمدالله از همه اينها عبور كرده ايم اما همه اين موارد براي ما هزينه ايجاد كرده است، به همين دليل هم من از ١٠ ماه قبل تصميم گرفته ام كه اجازه بدهم هر چقدر مي خواهند انتقاد كنند و پاسخي از من نشنوند.
چرا چنين تصميمي گرفتيد؟
چون احساس كردم اگر مجبور شوم پاسخ دهم، يا بايد پاسخي بدهم كه واقعيت كامل نداشته باشد يا اگر بخواهم پاسخ مطابق با واقعيت را بدهم هم به مذاكرات ضربه خواهد زد و هم به منافع ملي خدشه وارد مي كند. لذا هم من و همكارانم بسياري از انتقاداتي را كه از نظر ما مبناي جدي نداشته است تحمل كرديم. فقط دوست دارم دوستاني كه انتقاد مي كنند به خاطر بياورند كه يك دوره قبل كه جمهوري اسلامي در چنين مذاكراتي در ٥٩٨حضور داشته چه ميزان از هيات مذاكره كننده انتقاد مي شد، من كاري ندارم به اينكه در زمان دولت قبل كه مذاكره مي شده چه ميزان در مطبوعات انتقاد به روش كار مذاكره كنندگان قبل وجود داشته است ولي ٥٩٨ هم مذاكره بوده است و بايد ببينند چقدر انتقاد مي شده است و كدام روش، روش صحيح تري است؟ خود منتقدان بايد در اين مورد تصميم بگيرند و من هم آمادگي دارم كه تحمل كردن همه اين انتقادات را ادامه بدهم چراكه احساس مي كنم هر قدر انتقاد بيشتر باشد اگر كار ما براي خدا باشد اجر بيشتري خواهد داشت .
منبع روزنامه اعتماد
