جامعه به فعالیت زنان روی خوش نشان نمی‌دهد

هر چند دیگر دوران خانه‌نشینی زنان به پایان رسیده است اما، به رغم اینکه این قشر از جامعه در دانشگاه‌ها ، ادارات فروشگاه‌ها و حتی در مراکز خدماتی و بنگاه‌های مشاور املاک حضوردارند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که مشارکت اجتماعی آنها همچنان پایین است. روز گذشته مشاور وزیر کار در امور زنان از مشارکت کم زنان در امور اجتماعی خبر داد و گفت: امروزه مشاهده می‌کنیم زنان ایرانی اگرچه در زمینه تحصیل ارتقای چشمگیری نسبت به قبل داشته‌اند اما، به لحاظ فعالیت‌های اجتماعی و شاخص‌های رفاه اجتماعی هنوز از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند. 

 

به گزارش آرمان، مشارکت سیاسی و اجتماعی فرایندی مبتنی بر حضور آگاهانه و فعال  هر فردی  در جامعه است و  از عواملی که در فرایند مشارکت سیاسی و اجتماعی مؤثر است  میزان سواد و آگاهی مردم، سن، جمعیت، رشد اقتصادی، اطلاعات، آموزش و ارتباطات است. از آنجا که تقریبا نیمی از جمعیت اجتماعات را زنان تشکیل می‌دهند، می‌توان ادعا کرد که نیمی از مسئولیت مشارکت سیاسی و اجتماعی هر جامعه‌ای  هم بر دوش زنان است که  در کنار نقش همسرداری، تربیت فرزندان و خانه داری ایفا می کنند اما، در کنار حضور زنان در اجتماع چه عواملی سبب می‌شود که زنان نتوانند به راحتی وارد صحنه‌های مختلف جامعه شده و از حقوق طبیعی خود برخوردار شوند؟ و کدام عوامل در مشارکت فعالانه آنان اثرگذار است؟

می‌توان گفت مشارکت زنان در جامعه ناشی از پایگاه اجتماعی و نقشی است که در جامعه ایفا می‌کنند به این معنی که،برخی از زنانی که  در مقام‌های مدیریتی و اجرایی کار می‌کنند فاقد نقش‌های مهم در زمینه‌های اجرایی، مدیریتی و سیاسی در جامعه هستند و همین امر مانع مهمی برای ارتقای زنان در جامعه  است که نتیجه‌اش  مانع مشارکت آن‌ها در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها می‌شود. گاهی عدم مشارکت زنان ناشی از وجود اندیشه‌ها و باورهای نادرست در جامعه‌ سنتی ما در مورد توانایی‌ها و استعدادهای زنان است. این نگرش‌های منفی زنان را افرادی ضعیف، عاطفی و فاقد اعتماد به نفس می‌پندارد و مانع بروز شایستگی آن‌ها می‌شود.

آمارهای سال 91 و 92 نشان می‌دهد که نسبت زنان شاغلی که دارای پست‌های مدیریتی و تخصصی هستند، در برخی ادارات از مردان پیشی گرفته‌ است، اما برخی آمارهای نگران‌کننده نیز وجود دارد که در تدوین برنامه ششم توسعه باید به این آمارها توجه شود. مثلاً نسبت بیکاران زن 2 برابر بیکاران مرد است که این اتفاق در 4- 3 سال اخیر افتاده و نشان می‌دهد که در برنامه پنجم توسعه مشکلاتی در طراحی اقتصادی داشته‌ایم. از سوی دیگر مشارکت اقتصادی زنان هم نسبت خوبی ندارد و در کشور ما این نسبت به یک‌پنجم رسیده است. همچنین از سال 75 تا 90 نسبت زنان سرپرست خانوار 5 درصد افزایش یافته که آمار نگران‌کننده‌ای است. روز گذشته  وحیده نگین مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور زنان و خانواده  به موانع مشارکت اجتماعی زنان اشاره و ریشه این موانع را در نادیده گرفتن توانمندی‌های زنان عنوان کرد و گفت: توانمندسازی زنان و ایجاد زمینه مشارکت اجتماعی آنان علاوه بر اثرات کوتاه مدت و بلندمدت در فرآیند توسعه، اثرات بین نسلی هم خواهد داشت.به اعتقاد مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ضرورت دارد برای برداشتن موانعی که در حال حاضر برای مشارکت اقتصادی اجتماعی زنان وجود دارد، تدبیر شود تا زنان بتوانند ازتمام ظرفیت‌های خوداستفاده کنند. به گزارش ایرنا، نگین  ابراز امیدواری کرد که همایش زنان در مسیر توسعه اجتماعی با تاکید بر برنامه ششم توسعه نه به سیاق گذشته بلکه آغازگر یک حرکت عظیم و تعیین کننده در جهت ارائه راهکارهای کارشناسی و عملی برای استفاده بهینه از ظرفیت وپتانسیل‌های زنان در راستای توسعه پایدار کشور باشد.

 یک جامعه‌شناس معتقد است به طور کلی موانع زیادی  برای مشارکت زنان در جامعه وجود دارد و یکی از دلایلش  شرایط ساختاری جامعه است که ممکن است بخش  مشارکت زنان را برنتابد. عالیه شکربیگی تاب آوری جامعه را در زمینه مشارکت  زنان پایین می‌داند و به آرمان می گوید:  جامعه بیشتر تمایل دارد که زنان در خانه به عنوان یک مادر و همسر خدمت کنند و تا زمانی که این نگاه  در ساختار اجتماعی وجود دارد بدیهی است که موانعی برای حضور زنان در جامعه ایجاد می‌شود‌.

او ادامه می‌دهد: به عنوان مثال برای هیات علمی شدن دانشگاه باید زن حتما ازدواج کرده باشد و همین مانعی برای حضور او در جامعه است و این موانع اجازه نمی‌دهد که زنان فارغ البال در جامعه حضور داشته باشند.شکربیگی با بیان اینکه بحث دیگر مربوط به خانه‌داری، همسرداری و فرزندپروری زنان است و برای زنی که شاغل است و این وظایف را هم برعهده دارد تضاد نقش ها به وجود می‌آید، می‌گوید: وقتی زن بیرون از منزل کارکند و وظایف خانه داری و همسرداری و تربیت فرزند  را با هم ایفا کند و برای این همه نقش همراه هم نداشته باشد مانند یک زنجیره نامریی دست و پای زنان را می بندد و در چنین شرایطی می‌آیند و می‌گویند که  چرا زنان وارد صحنه‌های اجتماعی نمی‌‌شوند و چرا مشارکت آنها کمرنگ است.

این جامعه‌شناس می‌گوید: البته برخی از زنان خود را باور ندارند و خودباوری در آنها ضعیف است و فکر می‌کنند حالا که ازدواج کرده‌ایم  چه بهتر است که نقش همسر و مادر را ایفا کنیم و به این مقدار بسنده می‌کنند.

شکربیگی از میزان حضور زنان در مجلس انتقاد می کند و می گوید: چطور است که نیمی از جمعیت را زنان تشکیل می‌دهند و تعداد زنانی که در مجلس حضور دارند از انگشتان دست بیشتر نباشد؟  این اتفاق برمی‌گردد اول به خود زنان  که خودشان و هم جنسان خود را باور ندارند وهمین امر توانمندی زنان را کم می‌کند. راهکارش این است که زن  ایرانی اول باید خودش را باور کند و سپس دیگر زنان را باور کند و دراین صورت است که حضور زنان در جامعه و مشارکت آنها در امور اجتماعی بیشتر می شود.

یک حقوقدان و فعال زنان عدم مشارکت زنان در جامعه را  دو عامل می داند و می گوید: مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور زنان و خانواده درست گفته‌اند که تحصیلات زنان بالاست اما مشارکت های اجتماعی شان کم است و دو عامل باعث این مشکل شده است یکی اینکه  بازار کار و اشتغال برای زنان فراهم نیست و جامعه روی خوشی برای پذیرش فعالیت زنان در جامعه ندارد و  دیگر اینکه  خود زنان هم علاقه چندانی به حضور در جامعه نشان نمی‌دهند.

فریده غیرت در گفت و گو با آرمان با اشاره به اینکه صاحبان مشاغل در شرایط مساوی ترجیح می دهند که مردان را استخدام کنند می گوید: با این نگاه زنان با تحصیلات بالا در خانه می مانند و امکان حضور در جامعه را از دست می‌دهند. او راهکار این مشکل را تغییر نگاه جامعه می‌داند و می‌گوید: تا زمانی که نگاه جامعه عوض نشود این وضعیت ادامه دار خواهد بود.