تغییرات در سازمان فضایی ترسناک‌تر است یا مخالفان تغییر؟!

از «برخی قصد دارند جلوی پیشرفت‌های فضایی کشور را بگیرند» تا «انحلال سازمان فضایی کشور قانونی نیست» و تغییراتی که دولتمردان قصد دارند در سازمان فضایی کشور به اجرا درآورند، آنقدر به مذاق برخی تلخ آمده که از وارد کردن هیچ نقدی ـ ولو سیاسی ـ پرهیز نمی‌کنند؛ ماجرا چیست؟ آیا سازمان فضایی کشور اینقدر بی‌عیب و نقص است که تغییری لازم ندارد؟!

نخست: سرقت طرح دانشجوی نخبه و تشکیل پرنده قضایی

به گزارش «تابناک»، در شرایطی که تصمیم دولتمردان به تغییراتی در عرصه فعالیت‌های فضایی کشور همچون تأسیس مرکز ملی فضایی و انحلال پژوهشگاه هوا فضا، سر و صدای زیادی به راه انداخته و موج موضع‌گیری‌های سیاسی و جناحی را رقم زده، نیم نگاهی به عملکرد سازمان فضایی کشور از بدو تأسیس و حکایت‌های عجیبی که با عملکرد مدیران و تصمیم سازان سازمان گره خورده، نشان می‌دهد ‌نه تنها تغییر در سازمان نگران کننده نیست، بلکه ضرورتی است که باید خیلی پیشتر به وقوع می‌پیوست.

از جمله این مسائل، پرونده‌ای قضایی است که مدت‌هاست عملکرد مسئولان سازمان فضایی و حتی مدیران بالادستی در این عرصه را تحت‌الشعاع قرار داده و بر اساس آن، دانشجوی نخبه‌ای که طرحش برای ارتقا، سازمان فضایی کشور را در اختیار دولت دهم قرار داده بود، وقتی از رد شدن طرح جامع خود به دلایل واهی آگاه شده و در مقام عمل متوجه پیاده شدن آن به صورت مو به مو در سازمان فضایی می‌شود، متعرض ایشان شده است.

بر این اساس هر آنچه موفقیت سازمان فضایی کشور می‌خوانیم، تا حدود زیادی متأثر از طرح این دانشجوی نخبه است که از دید مسئولان مردود شده بود. این گزاره بهترین پاسخ برای چرایی توقف موفقیت‌های سازمان و در سکوت فرو رفتن آن است، گویی آبی که با دست در چشمه ریخته بودند، تمام شده و برای جوشیدن دوباره آن، راهی جز کندن سرچشمه وجود ندارد!

با این تفاسیر، بد نیست نگاهی به جوابیه سازمان به طرحی که تحول سازمان را بنیان نهاده بیندازیم و «فاقد پشتوانه کار‌شناسی» بودن طرحی که اکنون سازمان بر اساس آن بنا شده را از زبان مسئولان سازمان مرور کنیم تا دریابیم ‌چرا باید در چنین سازمانی تحول ایجاد کرد.
بعد: اهمیتِ نامه کودک هفت ساله و جوابیه رسمی

اکنون بد نیست جوابیه‌ای دیگر را هم مرور کنیم که صادر کننده آن یک سازمان فضایی دیگر است؛ مشهورترین سازمان فضایی جهان یا همان ناسا.

تصویر زیر مربوط به نامه یک کودک ۷ ساله به نام دکستر به سازمان فضایی ناساست که علاقه خود را برای فضانوردی نشان داده و در مقابل، سازمان ناسا هم استقبال جالب توجهی از این نامه کرده و در جوابیه ای رسمی به ابراز علاقه این کودک پاسخ گفته است.


متن نامه این کودک به این شرح است:

ناسای عزیز؛
اسم من دکستر است، من شنیده‌ام که شما می‌خواهید دو نفر را به مریخ بفرستید، من هم دوست دارم بیایم، اما نمی‌توانم. در آینده دوست دارم بیایم. برای اینکه فضانورد بشوم چه کارهایی باید انجام بدهم؟
با تشکر
دکستر


در ادامه روابط عمومی ناسا در پاسخ می‌نویسد: به نیابت از ناسا، ممنونیم که برای ما نامه ارسال کردید. ناسا می‌خواهد ‌بدانید تفکرات و علاقه برای تحقیقات فضایی آینده شما برای ما حائز اهمیت است و امیدواریم تا آنجا که می‌توانید به یادگیری برنامه‌های فضایی، مأموریت‌ها و یافته‌های ناسا ادامه دهید. فکر کن، تا چند سال دیگر شما می‌توانید به عنوان یکی از پیشروان این صنعت به درک بهتر انسان‌ها از سیاره زمین و فضا کمک کنید. در زیر وب سایت‌های ناسا آورده شده ‌که حاوی اطلاعات مفیدی در خصوص فعالیت‌ها و برنامه‌های فضایی ناسا می‌باشند. اگر شما یا مدرسه‌تان کامپیوتری که قابلیت اتصال به اینترنت را ندارد می‌توانید به کتابخانه عمومی محلتان رجوع کنید و از کامپیوتر‌های آن‌ها استفاده کنید.

باز هم از نامه شما ممنونیم. علاقهٔ شما به ناسا را ارج می‌نهیم. ناسا موفقیت شما را در کسب نمرات خوب در مدرسه آرزو می‌کند.

فرجام: آیا تغییر در سازمان «ترسناک» است؟

کافی است این دو نامه‌نگاری و دو برخورد متفاوت دو سازمان فضایی با مراجعانشان را کنار هم بگذاریم تا نکات عجیب یک به یک پشت سر هم قطار شوند؛ مگر می‌شود طرح ارتقای سازمان فضایی آن گونه پاسخ بگیرد و نامه یک کودک هفت ساله، این گونه؟ آیا این نکات برای اثبات اینکه اشکالی در سازمان فضایی کشورمان وجود دارد، کافی نیست؟!

اکنون اگر به اشکالاتی که متوجه سازمان فضایی کشورمان شده، تخلفاتی چون ثبت ایده کپسول زیستی حاوی موجود زنده را که پیشتر توسط محمد حسین ذوالفقار، دانشجوی نخبه به ثبت رسیده و رسمیت یافته بود، ‌اضافه کنیم، سخت است که از اصل تغییر در سازمان استقبال نکنیم!

پس چرا برخی از تغییرات رخ داده ابراز نگرانی می‌کنند؟ در پاسخ به این پرسش، می‌توان دو گروه را احصا کرد که یا نگران بد‌تر شدن اوضاع هستند و یا از ابراز نگرانی، انگیزه‌های سیاسی دارند؛ یعنی گروهی از این بابت که دولت یازدهم نتوانسته اعتمادشان را در عرصه علوم فضایی جلب کند یا دلایل مشابه، نگرانند تغییرات در سازمان‌ به بهبود آن منجر نشود و گروهی دیگر با تغییرات مخالفند، چون منافعشان در این تغییرات به خطر می‌افتد؛ منافعی که می‌تواند به هیچ وجه مادی و اقتصادی نبوده بلکه سیاسی باشد.

این در حالی است که وقتی می‌بینیم روند موفقیت‌های سازمان فضایی مدتی است که متوقف شده ـ با توجه به این نکته مهم که تا کنون هیچ تغییری در سازمان رخ نداده بود که بتوان سکوت فضایی حاکم شده را به گردن آن‌ها انداخت ـ و علاوه بر آن، رقبای کشورمان در این عرصه بر سرعت تلاش خود افزوده‌اند، بار دیگر درخواهیم یافت که ناگزیر از تغییر در این زمینه هستیم و اگر قرار باشد در این مسیر از چیزی بترسیم، شاید مخالفان تغییر ترسناک‌تر از خود تغییرات سازمان باشند!