معماري مدرن جايگزين معماري ايراني در تهران
درست کنار ساختمان قديمي تئاتر شهر که نماد تئاتر ايران محسوب مي‌شود و از روي کاخ هاي دوره صفويه طراحي شده است مسجدي احداث شده که به هيچ عنوان شبيه مسجد نيست و بيشتر شبه يک موزه هنر مدرن است.
به جز دوره اي که معمارهاي آلماني در تهران تعدادي ساختمان دولتي مانند موزه و کتاب خانه ملي را ساختند و همين الگو در تعدادي از خانه هاي مسکوني مناطق مرکز شهر پياده شد، الگويي به نام معماري مختص تهران پديد نيامد. معماري سنتي خانه هاي اين شهر متاثر از معماري شهر هاي تاريخي ايران است.
به گزارش ابتکار، اين خانه ها هنوز هم در مناطق جنوب تهران پابر جا هستند و به تدريج جاي خود را به آپارتمان هايي در حاشيه کوچه هايي تنگ مي‌دهند. اين شکل خانه سازي در اغلب شهر هاي قديمي ايران مانند يزد، کاشان و تبريز نيز ديده مي‌شود. در کنار نبود الگويي براي طراحي فضاهاي عمومي و مسکوني در تهران نابودي باقي مانده ميراث معماري ايراني و اسلامي در حال بي هويت کردن شکل ظاهري پايتخت است.
تعدادي از ساختمان هاي دولتي و عمومي در سال هاي گذشته جاي خود را به ساختمان هاي جديد دادند از جمله کتابخانه ملي و ساختمان مجلس. کتابخانه ملي واقع در خيابان سي تير به بهانه کمبود جا به بناي وسيعي در شمال پايتخت منتقل شد و ساختمان قديمي مجلس واقع در خيابان امام خميني به بناي مدرن مثلثي شکل در ميدان بهارستان منتقل شد. بناي کتابخانه ملي جديد به الگوي هاي معماري ايراني وفادار مانده اما ساختمان مجلس انگار به صورت بسته بندي از نيويورک به تهران منتقل شده است. برج آزادي ( نماد تهران ) که مشخصه معماري ايراني و اسلامي - با طاق ها و کاشي کاري ها و حضور هندسه - در خود دارد جاي خود را به بنايي به اسم برج ميلاد که بازهم انگار به صورت بسته بندي از آسياي شرقي به تهران منتقل شده، داد.
اين جايگزيني ها تنها مشکل بناهاي با هويت شهر تهران نيست در کنار، کنار گذاشته شدن الگوهاي ملي، تجاوز به حريم ساختمان هايي که ميراث فرهنگي شهر محسوب ميشوند، صورت مي‌گيرد. ساختمان هاي حوالي ميدان توپخانه محل دعواي شهرداري تهران و سازمان ميراث فرهنگي است. شهرداري تهران سال ها است که علاقه تبديل تهران به شهري با ساختمان هاي خيلي بلند و اتوبان هاي چند طبقه، پنهان نمي‌کند.از نظر آنها ما هم ساختمان هايي داريم به بلندي ساختمان ها در نيويورک. کج بيني حاکم بر ساخت و ساز و طراحي بناهاي عمومي، در چهار ولي عصر به طور فشرده ديده مي‌شود.
درست کنار ساختمان قديمي تئاتر شهر که نماد تئاتر ايران محسوب مي‌شود و از روي کاخ هاي دوره صفويه طراحي شده است مسجدي احداث شده که به هيچ عنوان شبيه مسجد نيست و بيشتر شبه يک موزه هنر مدرن است. اين بنا در حريم منظري تئاتر شهر ساخته مي‌شود. اين اتفاق براي برج آزادي نيز اتفاق افتاده و نقشه مسجدي که در محدوده برج قديمي تهران قرار است ساخته شود نشان مي‌دهد اين بنا حريم برج را تهديد مي‌کند.بناهاي تاريخي از جنبه هاي مختلف داراي حريم هايي هستند که جهت مراقبت و نگهداري بهتر از بناها لازم است به اين حريم ها توجه شود.هر بنايي با بافت شهري وطبيعي خود کاملا انس گرفته و با آن همسو و هماهنگ است.اما در طي سال هاي گذشته که شهر ها رشد و گسترش يافتند، به سرعت بناهاي متنوعي در شهر ها ساخته شد و بر اثر اين تحولات چهره شهر ها دگرگون گرديد و به نوعي باعث جدا شدن بناها از بافت شهري و روستايي و...خود شد.
به همين دليل کارشناسان تصميم گرفتند تا حريم هايي را براي بناهاي ارزشمند تاريخي تعريف کنند تا اين بناها کماکان بتوانند به حيات خود ادامه دهند. در بناهاي سنتي معمولا به ديد و منظر بنا اهميت زيادي قائل ميشوند.به عبارتي رابطه اي سنجيده بين ساختمان و مناظر اطراف مثل جنگل ها،کوه ها،رودخانه ها و...وجود داشته است.لذا حتي الامکان بايد روابط حفظ شود که براي رعايت اين منظور بايد به نکات زير توجه شود: تقويت و حفظ و نگهداري محيط طبيعي بنا،جلوگيري از ساخت ساختمان هاي بلند و شاخص در نزديکي بنا چون اين شاختمان ها باعث از بين رفتن اهميت بناي تاريخي شده باعث اختلال در هماهنگي محيط ميگردند.جلوگيري از استفاده کردن از مصالح ناهماهنگ در کنار بنا و جلوگيري از کاهش يا افزايش تراکم نيز از موارد ديگر است.
ساخت مسجد در حريم برج آزادي را پيگيري مي‌کنيم
رئيس اداره کل ميراث فرهنگي،استان تهران مي‌گويد تجاوز به حريم عمارت عين الدوله را از طريق شکايت به قوه قضائيه پيگيري مي‌شود. تلاش براي تغيير نقشه مسجدي که در محدوده برج آزادي ساخته مي‌شود همچنان ادامه دارد و ميراث فرهنگي از طريق شوراي شهر به دنبال متوقف کردم اين پروژه است.رجبعلي خسروآبادي در گفتگو با ايلنا در مورد آخرين وضعيت عمارت عين الدوله در تهران گفت: در حريم اين بناي تاريخي فعاليتهايي براي ساخت و ساز مانند گودبرداري صورت گرفته بود که ما تلاش کرديم اين اقدانات را متوقف کنيم، اما اين ساخت و ساز ها هنوز متوقف نشده است و در حال پيگيري هستيم.
وي ادامه داد: آخرين اقدامي که در اين زمينه صورت گرفته است، شکايت ميراث فرهنگي از شهرداري تهران به قوه قضاييه براي انجام اين اقدامات است که اميدواريم نتيجه خوبي در پي داشته باشد.
رئيس ميراث فرهنگي استان تهران همچنين در مورد ساخت يک مسجد در حريم منظري برج آزادي گفت: ما با شهرداري در اين زمينه مکاتبه کرديم تا نقشه هاي اين بنا را براي ما بفرستد تا آن را اصلاح کنيم اما هنوز هيچ اقدامي صورت نگرفته و نقشه اي براي اصلاح به دست ما نرسيده است.
وي با بيان اينکه ساخت و ساز اين مسجد همچنان ادامه دارد، گفت: ما پيگيري هاي لازم را همچنان ادامه خواهيم داد و از طريق شوراي شهر نيز در حال پيگيري اين مسئله هستيم.خسرو ابادي همچنين در ارتباط با پرونده ثبت جهاني برج آزادي اظهار کرد: سازمان ميراث فرهنگي اين مسئله را پيگيري مي‌کند و در حال حاضر در تهران علاوه بر برج آزادي ثبت جهاني چند ساختمان ديگر از جمله موزه هنرهاي معاصر، موزه فرش و کاخ نياوران مطرح شده است.
