مرجعي برجسته در دانش و تقوا
به مناسبت سالروز رحلت آيت‌الله العظمي اراكي
شيخ الفقهاء والمجتهدين، مرحوم آيتاللهالعظمي حاج شيخ محمدعلي اراكي قدس سرهالشريف در سال 1312 هجري قمري در اراك در بيت مرحوم حجتالاسلام آقاي حاج ميرزا آقاي فراهاني كه از علماي باتقوا و از عباد اراك بود ديده به جهان گشود. تحصيلات خويش را در همان شهر آغاز كرد، و از محضر بزرگاني همچون آيت‌الله شيخ محمدسلطان العلماء و مرحوم حجتالاسلام حاج شيخ جعفر شيشي بهره برد. در سال 1332 كه مرحوم آيت‌الله العظمي حائري در اراك اقدام به تاسيس حوزه علميه نمود، در حوزه درسي ايشان وارد و مدت 8 سال در درس خارج فقه و اصول آن مرحوم شركت كرد. و اين درسها را با آيت‌الله سيدمحمد تقي خوانساري و آيت‌الله سيداحمد خوانساري(كه در همين دروس حاضر ميشدند) مباحثه ميكردند.در سال 1340 كه مرحوم آيتاللهالعظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي از اراك به قم هجرت نمود و حوزه علميه قم را تاسيس فرمود ايشان نيز در معيت مرحوم آيت‌الله حائري به قم مهاجرت فرمود و مجدداً به حلقه درسي مرحوم آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي پيوست و تا آخر عمر آن بزرگوار از محضر ايشان به مدت 23 سال استفادههاي فراوان برد و به مراحل عاليه اجتهاد نائل شد.
حوزه درسي آيت‌الله العظمي اراكي
مرحوم آيت‌الله العظمي اراكي پس از رحلت آ?ت‌الله حائر? بزرگ، حوزه درسي تشكيل داد، و درسش محل تجمع فضلا و علماي حوزه گرديد. از خصوصيات بارز مجلس درس ايشان اين بود كه حتيالمقدور از تكرار و اطناب، اجتناب ميورزيد و معتقد بود طلبه بايد قبل از حضور در مجلس درس، مواضع اشكال را مطالعه و مباحثه نموده، سپس در بحث حاضر شود به همين جهت مجلس بحث ايشان براي افراد مبتدي سنگين و غيرقابل هضم بود و براي مجتهدين زحمتكشيده بسيار سودمند، لذا بحث ايشان را خارج خارج خواندهاند، به اين معنا كه افرادي كه چند سال در درس خارج شركت كرده و به مراتب بالايي از علم نائل شده بودند، از محضر درس ايشان بهره وافي ميبردند. غامضترين مسائل مشكل علمي را با بياني شيوا، به سهولت تفهيم ميكردند.
ويژگيهاي اخلاقي
بزرگ مرجع شيعه داراي ملكات روحاني و خصايص اخلاقي ويژهاي بود. ايشان داراي چنان مرتبه‌اي از زهد و تقوي بود كه با وجود آمادهبودن شرايط مرجعيت، مدت سي سال از رياست و مرجعيت دوري گزيده و تنها به تدريس پرداخت.
آيت‌الله اراكي بسيار متواضع و فروتن بود به طوري كه ايشان به امام راحل ـ با اينكه از نظر سني حدود ده سال از امام بزرگتر بودند ـ خطاب ميكرد: السلام عليك يا بن رسولالله
تأليفات
حضرت آيت‌الله اراكي ضمن گفتگويي درباره تقريرات و نوشته‌هاي خود چنين فرموده اند:
"پيش از آنكه مرحوم حاج شيخ عبدالكريم به اراك بيايند، يك سال تقريرات بحث مرحوم سلطان العلماء را نوشتم بعد از آن تقريرات مرحوم حاج شيخ را هم، قدري از طهارت واز اصول او تقريباً سه دوره يا چهار دوره كه نا تمام بوده و از فقه او هم مكاسب، بحث بيع وخيارات را نوشته‌ايم كه بعضي جاهايش نا تمام است.مباحثه آقاي خوانساري را هم بعضي وقت‌ها مي‌نوشتم يك بحث ارث هم مرحوم حاج شيخ در اراك گفته بودند كه آن را هم نوشته ام"
تأليفات ايشان به ترتيب تاريخ تأليف چنين است:
- تقريرات بحث مرحوم آيت‌الله شيخ محمد سلطان العلماء اراكي.
- تقريرات درس فقه آ?ت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائري شامل:
كتاب الطهارة، رسالة في الاجتهاد والتقليد، رسالة في الولايه، الارث. المكاسب المحرمه، كتاب البيع، كتاب الخيارات.
- تقريرات درس اصول فقه حاج شيخ عبدالكريم حائري (3 دوره)
- حاشيه بر "دررالاصول" مرحوم آ?ت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائري، كه درپاورقي همان كتاب چاپ شده است.
- تقرير درس فقه مرحوم سيد محمد تقي خوانساري، كتاب الطهارة.
- حاشيه عروة الوثقي.
- شرح مفصل عروة الوثقي - باب طهارت.
- توضيح المسائل (كه مكرر به چاپ رسيده).
- مناسك حج
- رساله استفتائات.
- مقدمه بر تفسير "القرآن والعقل" استادش سيد نورالدين اراكي، اين تفسير با اهتمام ايشان به چاپ رسيده است.
- كتاب النكاح و الطلاق.
بزرگان بسياري از محضر علم آن مرجع بزرگ خوشه چيني كرده و مراحل عالي علم و عمل را پيموده‌اند.
