نشان شوالیه بر سینه بیش از ۷۵۰۰۰ نفر

اهدای نشان شوالیه به گروهی از چهره‌های فرهنگی کشورمان در شرایطی منجر به شکل‌گیری نقدهای فراوانی شده که درباره اصل نشان شوالیه و موقعیت این نشان، مباحث فراوانی مطرح است که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته و مهم‌ترین پرسش اینکه اساساً جایگاه این نشان کجاست و آیا بالا‌ترین نشان کشور فرانسه محسوب می‌شود؟

به گزارش «تابناک»، «نشان ملی لژیون افتخار / Ordre national de la Légion d «honneur» در سال ۱۸۰۲ میلادی توسط ناپلئون یکم یا «ناپلئون بناپارت / Napoléon Bonaparte» پایه گذاری شد و با گذشت بیش از دو قرن و علی‌رغم فرازونشیب‌های فراوان در تاریخ فرانسه، همچنان پابرجای مانده تا به واسطه همین قدمت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شود، ولی این نشان از‌‌ همان ابتدا با سلسه مراتبی همراه شد و در واقع نشان افتخار کشور فرانسه در یک رده خلاصه نمی‌شود.


این نشان از‌‌ همان زمان با پنج رده همراه بوده است. رده نخست و ارزشمند‌ترین نشان کشور فرانسه، «صلیب بزرگ / Grand-croix» بوده که تاکنون عده محدودی این نشان را دریافت کرده‌اند و منابع مختلف از اهدای ۶۷ تا ۷۵ نشان صلیب بزرگ سخن به میان می‌آورند. این رده از مدال از لحاظ ظاهری نیز بسیار ظریف‌تر است و همین تفاوت در ساختار و پردازش در سایر مدال‌ها نیز نمایان است.

رده دوم این نشان، «فرمانده ارشد / Grands officiers» است که باز هم نسبتاً به گروه محدودی داده شده و برخی از آمار‌ها تعداد دریافت کنندگانش را در این دوران طولانی ۳۱۴ نفر اعلام کرده است. این نشان به تمامی پادشاهان و رؤسای جمهور فرانسه از شخص ناپلئون بناپارت تا سارکوزی و اورلاند بلااستثنا اهدا شده است.


درجه سوم «افسر ارشد یا کماندور / Commandeurs» است که در قالب گردن‌آویز طراحی شده و اهدا می‌شود. این نشان به صورت وسیع‌تری اهدا می‌شود و به بیش از ۳۰۰۰ نفر موفق به دریافت این نشان شده‌اند اما در خصوص اهدای این نشان نیز ملاحظاتی در نظر گرفته شده و به همین دلیل، محدوده مشخصی در این زمینه وجود دارد، گروه محدودی در سال‌های اخیر دریافت کرده‌اند که عباس کیارستمی نیز یکی از آنهاست.

درجه چهارم، نشان «اوفیسیه یا افسر / Officiers» است که به بیش از ۱۷۰۰۰ نفر در سراسر جهان اهدا شده و اهدایش مرسوم‌تر است. ظاهراً نشانی که اصغر فرهادی کارگردان برجسته ایران و برنده تنها جایزه اسکار سینمای ایران در سال ۹۲ دریافت کرد، از همین نوع بود. درجه پنجم نیز نشان «شوالیه / Chevaliers» است که کثرت اهدایش از سایر مدال‌ها به مراتب بیشتر است. شوالیه تاکنون به بیش از ۷۵۰۰۰ نفر اهدا شده و از گروهی از ستاره‌های هالیوود تا نوازندگان سبک‌های مختلف موسیقی در کشورهای مختلف این نشان را دریافت کرده‌اند که البته بخش وسیعی از دریافت کنندگان این نشان‌ها به نیم قرن اخیر تعلق دارند.


کشور فرانسه از مقطعی تصمیم گرفت تا دامنه اهدای این مدال‌ها را در دیگر کشور‌ها توسعه بدهد و به همین دلیل سه درجه «افسر ارشد یا کماندور / Commandeurs»، «اوفیسیه یا افسر / Officiers» و «شوالیه / Chevaliers» را به طور ویژه و وسیع به چهره‌های شاخص و مطرح در سطح جهان اهدا کرد و تمرکز اصلی در این زمینه نیز بر چهره‌های علمی و فرهنگی قرار گرفت.

این نشان‌ها از سال ۱۹۵۷ میلادی توسط وزارت فرهنگ در قالب نشان هنر و ادب شکل گرفته و در رشته‌های مختلف هنری از سراسر جهان با امضای وزیر فرهنگ فرانسه اعطا شده، بخشی از دیپلماسی فرهنگی کشور فرانسه نیز تلقی می‌شود و در واقع فرانسوی‌ها بدین شکل یک پیوند دوستی میان بخشی از طبقه فرهیخته دیگر ملل و کشور فرانسه ایجاد می‌کنند؛ رویکردی که باید در دیپلماسی فرهنگی کشورمان نیز مشاهده می‌شد.


در این میان با توجه به آنکه نشان شوالیه با کثرت بیشتری در ایران و دیگر کشور‌ها اهدا شد، همه این نشان‌های اهدا شده با عنوان نشان شوالیه شناخته می‌شوند، حال آنکه نشان‌های ویژه‌تر از نشان شوالیه نیز وجود دارد که به طور مشخص به این نشان‌ها اشاره شد و البته به جز این پنج رده، نشان‌های دیگری نیز در کشور فرانسه اهدا می‌شود که کمتر شناخته شده است.

نشان شوالیه همچون هر نشان ملی دیگری در دوره‌ای با حقوق مشخص همراه بوده؛ اما در این دوران دیگر ارزش مادی سمبلیکی برایش تعیین شده که طبیعتاً با توجه به سملبیک بودن این ارزش‌گذاری مشمول دریافت ماهیانه نمی‌شود، ولی در عین حال به نظر می‌رسد از تأثیرگذاری عمیق فرهنگی برخوردار است.