هشدار وزارت بهداشت درباره تقلب در مواد غذايي
عسل در صدر فهرست محصولات غذايي تقلبي قرار گرفته
عسل تهيه شده از آب و قند، زعفران رنگ شده با رنگ‌هاي شيميايي، فرآورده‌هاي پروتيني داراي خمير مرغ و لبنيات آغشته به پالم جديدترين فهرستي بود كه روز گذشته به عنوان محصولاتي كه همچنان در توليد آنها تقلب مي‌شود از سوي مدير كل آزمايشگاههاي مرجع غذا و داروي وزارت بهداشت اعلام شد.
به گزارش اعتماد، بنا بر گفته حسين رستگار، عسل در صدر فهرست محصولات غذايي تقلبي قرار گرفته به اين معنا كه بيشترين تقلب در توليد عسل صورت مي‌گيرد و افزايش ١٠ الي ٢٠ برابري حجم توليد و عرضه عسل در يك بازه زماني كوتاه اين ظن را تقويت كرده كه توليد كنندگان براي افزايش محصول، به جاي قرار دادن گل و گياه طبيعي در مقابل كندو، از قند استفاده مي‌كنند كه در واقع، محصول به دست آمده، معجوني از آب و شكر خواهد بود.
به گفته رستگار، صدور مجوز استفاده از خميرمرغ در سوسيس و كالباس از سوي سازمان دامپزشكي نيز با وجود دستور سه سال قبل سازمان ملي استاندارد و تاكيد مكرر سازمان غذا و دارو طي چند ماه گذشته درباره ممنوعيت استفاده از خمير مرغ در فرآورده‌هاي پروتيني، همچنان ادامه دارد و هنوز متوقف نشده است. در حالي كه چند روز قبل رييس سازمان غذا و دارو هشدار داد كه با وجود الزام صنايع لبني به حذف كامل روغن پالم از لبنيات و جايگزيني روغن پالم با چربي طبيعي از پاييز امسال، همچنان ردپاي روغن پالم كه داراي درصد بالا و زيان آوري از اسيد چرب ترانس است، در برخي فرآورده‌هاي لبني مشاهده شده، رستگار روز گذشته تاكيد كرد كه بنا بر نتايج آزمايش‌هاي انجام شده پنج درصد از محصولات لبني، به طور غيرمجاز همچنان آلوده به روغن پالم هستند.
بررسي و شناسايي تقلب در مواد غذايي كه ظرف چند ماه گذشته در دستور كار سازمان غذا و دارو قرار گرفته، ظاهرا به حدي گسترده بوده كه رستگار از ارايه پيشنهاد طرح شناسايي و كنترل آلاينده‌ها و تقلبات مواد غذايي به وزير بهداشت خبر داد و تاكيد كرد: «تقلبات روز به روز پيچيده‌تر مي‌شود و بررسي آنها از جنبه آزمايشگاهي سخت‌تر شده است. ما بسياري استانداردها را در اختيار داريم اما بسياري از مواد مضر دستكاري مي‌شوند و به همين دليل تقلبات جديد رخ مي‌دهد.»
چندي قبل، پرويز كردواني كه به پدر بيابان‌شناسي ايران شهره است در يك برنامه تلويزيوني هشدار داد كه آب‌هاي بسته بندي كه به نام آب معدني عرضه مي‌شوند، هيچ يك آب معدني نبوده و صرفا آب بطري بسته بندي شده هستند. طي سال‌هاي گذشته و پس از آنكه در بعضي مناطق، آلودگي و كيفيت نازل آب لوله كشي و در برخي مناطق ديگر، رفاه و سطح توانمندي اقتصادي خانوار، گرايش به مصرف آب معدني را ايجاد كرد، كارشناسان بهداشت هشدار دادند كه قرار گرفتن آب‌هاي بسته‌بندي در بطري‌هاي پلاستيكي يكبار مصرف در مقابل تابش آفتاب، خطر آزاد شدن مواد مضر از اين بطري‌ها و نفوذ اين مواد به داخل محتواي بطري را در پي دارد. هشداري كه در اين سال‌ها هيچگاه مورد توجه مغازه‌داران قرار نگرفته و جز فروشگاه‌هاي زنجيره‌يي كه از انبارهاي سرپوشيده مجهز برخوردارند، در اقصي نقاط كشور شاهد بوده ايم كه آب‌هاي بسته‌بندي و تنقلات بي ارزش همچون چيپس و پفك، بيرون از مغازه و در مقابل نور آفتاب قرار داده شده‌اند.
در واقع غير از تقلباتي كه وجود آنها در مواد غذايي براي سازمان غذا و دارو و آزمايشگاههاي مرجع محرز شده عامل ديگري كه سلامت شهروندان را به خطر انداخته يا باعث از بين رفتن ارزش غذايي محصولات مي‌شود نحوه نگهداري آنهاست كه اين اتفاق هم مورد اعتراض رستگار بود و درباره نحوه نگهداري اين اقلام و خطري كه براي سلامت انسان دارند هشدار داد و گفت: «در مورد آب‌هاي معدني با بررسي‌هايي كه از نمونه‌هاي موجود در بازار انجام داديم مشخص شد كه مشكلات تقلبي در آنها وجود ندارد و سلامتي آنها تاييد شده است و معيارهاي لازم را داشته‌اند. اما گاهي مي‌بينيم برخي مواد غذايي مانند آب معدني جلوي در مغازه گذاشته مي‌شود كه آفتاب شديدي به آن مي‌تابد و به دليل اينكه ظروف‌شان پلاستيكي است آلايندگي توليد مي‌كنند. همچنين پفك و چيپس در جلوي مغازه‌ها نگهداري مي‌شود كه در معرض نور مستقيم آفتاب قرار مي‌گيرد و روغن موجود در آنها تجزيه شده و به مواد مضر تبديل مي‌شود يا گاهي به هنگام بارش باران در فصل پاييز و زمستان خوراكي‌هايي كه جلوي مغازه‌ها نگهداري مي‌شوند رطوبت جذب كرده و باعث رشد مواد ميكروبي و قارچي مي‌شوند.»
تقلب در مواد غذايي كه موج آن طي چند ماه گذشته به اخبار پرخواننده تبديل شده اتفاق يك‌شبه نبوده و بايد ريشه آن را در سال‌هاي قبل جست‌وجو كرد. سال‌هايي كه گراني قيمت ارز و به تبع آن، مواد اوليه و اجراي فاز اول هدفمندي يارانه‌ها و حذف يارانه توليد در مقابل افزايش تصاعدي قيمت سوخت و هزينه جاري صنعت، توليدكنندگان را در اغلب رشته‌هاي توليد واداشت كه با استفاده از مواد اوليه ارزان و بي كيفيت، معادله زيان بيشتر در مقابل سود كمتر را حل كرده و نتيجه را به نفع خود، معكوس كنند. گل رنگ، روغن پالم و خمير مرغ از جمله مواد اوليه‌يي هستند كه استفاده از آنها به انگيزه سودآوري بيشتر در مقابل هزينه كرد كمتر به ذهن توليدكنندگان خطور كرد و امروز، جايگزيني بدون مجوز براي افزايش قيمتي كه سود توليد كننده را همچنان تضمين كند دشوار است. طي سه ماه گذشته و با وجود ممنوعيت افزايش قيمت لبنيات، تمام محصولات لبني (كم چرب و پرچرب) پس از دستور سازمان غذا و دارو به حذف روغن پالم از تمام فرآورده‌هاي لبني افزايش قيمت داشتند كه با گوشه چشمي از سر تعميم به ساير محصولاتي كه از تقلب منع شده‌اند، مي‌توان اين اتفاق را چنين توجيه كرد: استفاده از ماده اوليه مضر كه بدون توجه به سلامت مردم در محصولات غذايي استفاده مي‌شده آنقدر سودآفرين بوده كه حذف آن بار گران و چند برابري زيان را بر دوش توليد كننده گذاشته و تنها چاره، افزايش قيمت آنهم بدون كسب اجازه براي مجوز بوده كه البته دولت به ازاي تامين و تضمين سلامت مردم، چشم خود را موقتا بر اين بي قانوني قيمتي فرو بسته است.
تقلب با انگيزه سود آوري است
روز گذشته مديركل آزمايشگاههاي مرجع غذا و دارو درباره كيفيت برخي مواد غذايي و اعمال تقلب در اين محصولات هشدار داد.
آيا معتقديد كه تقلب در مواد غذايي با انگيزه سودآوري صورت مي‌گيرد يا نوعي اعتراض صنفي به اتفاقات چند سال گذشته مثل حذف يارانه توليد و افزايش هزينه‌هاي جاري است؟
تصورمان اين است كه اين تقلب‌ها صرفا با انگيزه سودآوري بوده و بررسي‌هاي ما نشان داد، كه قاطبه متخلفان با هدف سودآوري بيشتر و هزينه‌كرد كمتر مرتكب تقلب در توليد محصولات غذايي شده‌اند.بنابراين بحث اعتراض يك بحث حاشيه‌يي است و اگر وجدان آگاه وجود داشته باشد ميزان سود اهميتي ندارد بلكه توليدكننده، دستيابي به روزي حلال را مدنظر دارد.
فكر مي‌كنيد اگر دولت يازدهم با تامين منابعي زيان‌دهي توليدكنندگان را جبران كند، سفره تخلف وتقلب در مواد غذايي جمع خواهد شد؟
بعيد است و حتي در صورت تغيير بسياري ارقام آن عده‌يي كه با طمع همچنان به دنبال سودآوري بيشتر هستند، تخلف خود را ادامه خواهند داد.
در چنين فضايي به نظر مي‌رسد كه مردم تقريبا به كيفيت و سلامت هيچ يك از محصولات غذايي نمي توانند اطمينان داشته باشند.
هشدارهاي ما اتفاقا براي همين كه مردم آگاه شوند و كيفيت محصول را بيشتر از قيمت آن مورد توجه قرار دهندو قصد داريم مردم را به سمت كيفيت برتر هدايت كنيم تا مردم بدانند كه بايد به جاي توجه به ظواهر و قيمت محصولات غذايي، به كيفيت و محتواي آن توجه كنند. اگر بدي‌ها و تخلف‌ها و تقلب‌ها را آشكار نكنيم، جايي براي بيان و دفاع از خوبي‌ها و پايبندي‌ها نخواهد بود. امروز بسياري از فروشندگان و توليدكنندگان ما با وجدان و اعتقادات حرفه‌يي و اخلاقي مشغول به كسب و فعاليت هستند و هشدار ما در واقع گريبان آن تعداد قليلي را مي‌گيرد كه همه جاي دنيا هم هستند و هيچگاه از تقلب و تخلف دست برنمي‌دارند.
