سبقت‌های غیر مجاز در جاده زندگی

تعامل و همکاری عامل مهمی است که برای پیشرفت یک سازمان به آن نیاز است. تعامل و داشتن روحیه همکاری در کنار تلاش برای رسیدن به موفقیت در هر رده و جایگاه لازمه هر محیط کاری است و در کنار آن مدیران و مسئولان سازمان با شناسایی و تشویق افراد موفق آن سازمان می‌توانند زمینه ساز پیشرفت دیگران و همچنین بالا رفتن انگیزه در کارمندان شوند.

به نوشته ایران، گاه شاهد رفتارهای غیراخلاقی از سوی کسانی هستیم که هیچگاه پیشرفت و موفقیت همکار یا هم سازمانی خود را بر نمی‌تابند و حتی خصومتهای شخصی را در محیط کار اعمال می‌کنند. این‌گونه افراد شاید به موفقیت‌هایی دست بیابند اما این موفقیت‌های تصادفی هیچگاه پایدار نخواهد بود. به گفته روانشناسان دنیای این افراد بسیار کوچک است و هیچگاه در آینده کاری‌شان موفق نخواهند بود.

اینکه چرا برخی در محیط کار موفقیت همکاران خودشان را نمی‌توانند تحمل کنند به عوامل مختلفی بستگی دارد. عواملی همچون پایین بودن اعتماد به نفس و همچنین تمرکز نکردن روی توانایی‌ها باعث بروز پدیده‌ای به نام حسادت می‌شود.

دکتر اصغر کیهان نیا روانشناس، مشاور خانواده و نویسنده با تشریح عوامل حسادت در محیط کار و اعمال خصومت‌های شخصی در کار و جایگاه این افراد و مشکلاتی که با آن مواجه خواهند شد، درباره حسادت و غبطه گفت: این روزها در بسیاری از محیط‌های کاری شاهد این دو مقوله هستیم زیرا حسادت ریشه بسیاری از مشکلات رفتاری در این‌گونه محیط‌ها است. وی ادامه داد: متأسفانه، اگر فرد موفقی باشید چه بخواهید و چه نخواهید حسادت همکارانتان را در محل کار جلب می‌کنید. درباره حسادت باید گفت انسان حسود به خاطر آنکه در کودکی توسط والدین با کودکان دیگر در فامیل یا دوستان همسن و سال خودش و حتی برادر و خواهر مقایسه شده همیشه فاقد اعتماد به نفس است. این افراد از درون ضعیف هستند. اشتباه آنها این است که نداشته‌های خودشان را با داشته‌های دیگران مقایسه می‌کنند و ارزش‌ها و توانمندی‌های خودشان را نمی‌بینند. این افراد همیشه در رقابت با دیگران هستند و در محیط کار ضمن حسادت به دیگران سعی می‌کنند تا مانع موفقیت آنها شوند.

دکتر کیهان‌نیا با بیان اینکه باید راه‌های موفقیت کسانی را که از دیدگاه مسئولان محیط کار افرادی موفق هستند شناسایی کرد گفت: <ره چنان رو که رهروان رفتند. اساساً کسانی بیشتر حسادت می‌کنند که توانمندی‌های خود را دست کم می‌گیرند و به موقعیت والای دیگران غبطه می‌خورند.

کسانی که توانمندی‌های خودشان را دست‌کم می‌گیرند بیشتر حسادت می‌کنند ولی کسانی که خود را توانا می‌دانند ممکن است به موقعیت دیگران غبطه بخورند و حسادت نکنند. بررسی‌ها نشان داده است بیشتر افراد همسطح و هم‌طبقه به هم حسادت می‌کنند. هر چه پایگاه اجتماعی افراد به هم نزدیک‌تر باشد بیشتر به هم حسادت می‌کنند.

وی افزود: کارمندی با 15 سال سابقه کار نزد رئیس اداره رفت و از او پرسید چرا همکارش با 3 سال سابقه کار ارتقای مقام پیدا کرده است در حالی که او با 15 سال سابقه کار هنوز در همان جایگاه قبلی قرار دارد؟ رئیس اداره پاسخ داد شما 15 سال است که همان خلاقیت و استعداد سال اول را تکرار می‌کنی، درحالی که کارمند دیگری که 3 سال سابقه کار دارد خلاقیت‌ها و استعدادهای زیادی در کار از خودش نشان داده است و به همین خاطر ارتقای مقام پیدا کرده است. کارمند دوباره پرسید با این وضعیت چرا مرا اخراج نمی‌کنید؟ رئیس پاسخ داد: اداره به کارمندان متوسط هم احتیاج دارد. پس داشتن خلاقیت و تلاش فاکتورهایی هستند که باعث موفقیت در کار و همچنین ارتقای شغلی می شود. ایستا بودن و نداشتن خلاقیت باعث درجا زدن و در نتیجه پایین آمدن انگیزه کار می‌شود. وقتی در محیط‌های اداری یا کارخانه‌ها برای سخنرانی دعوت می‌شوم به کارمندان و کارگران تأکید می‌کنم که هنگام کار به بالا یا روبه‌رو و اطرافتان نگاه نکنید و فقط سرتان را پایین بیندازید و کار کنید و اگر مدیران شما انسان‌های مدیر و با فکری باشند به شما ارتقای مقام می‌دهند.

این روا‌شناس و مشاور خانواده درباره دلایل حسادت در محیط کار گفت: <دلایل زیادی برای حسادت و کارشکنی در محیط‌های کار وجود دارد. یکی از این دلایل وجود مدیران دهن بین و نالایق است. این مدیران فرصت می‌دهند تا افراد چاپلوس و حسود با پیدا کردن نقاط ضعف آنها شروع به تعریف کردن از مدیر کنند و در کنار آن سعی می‌کنند تا کارمندان دیگر را نزد مدیران خراب کنند. در اینجا مقصر مدیران هستند که به این افراد فرصت می‌دهند. مدیر بافکر در این مواقع تحت تأثیر قرار نگرفته و از کارمند می‌خواهد که فقط به فکر توانمندی‌های خودش باشد.

انسان موفق باید در زندگی و کار سه هدف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داشته باشد. انسانی که هدف نداشته باشد در جاده چه کنم گرفتار می‌شود و تلاش می‌کند تا از راههای غیراخلاقی خودش را بالا بکشد. گرچه ممکن است این گونه بالا رفتن و ارتقا پیدا کردن تصادفی اتفاق بیفتد اما این موفقیت تداوم نخواهد داشت. اما کسانی که بر اساس توانمندی، میزان علاقه و امکانات برای انجام کاری تصمیم می‌گیرند موفقیت آنها تداوم خواهد داشت. به طور مثال کسی که کف پای او صاف است نمی‌تواند در مسابقات دو و میدانی موفق باشد پس باید براساس توانمندی و میزان علاقه و امکاناتی که در اختیار دارد گام بردارد.

دکتر کیهان نیا در توصیه به این افراد گفت: <باید به این نکته توجه داشته باشیم کسانی که همه راه‌ها را می‌جویند همه راه‌ها را از دست می‌دهند اما کسانی که یکی از راهها را انتخاب و روی آن تمرکز می‌کنند موفق خواهند بود.

ذره بین مثالی است که همیشه برای افراد موفق بیان می‌کنم. ذره‌بین برای سوزاندن پارچه یا کاغذ همه نور خورشید را در نقطه‌ای متمرکز کرده و باعث اشتعال می‌شود در حالی که شیشه این‌گونه نیست و نمی‌تواند نور خورشید را متمرکز کند. پس اگر می‌خواهیم موفق باشیم باید نیرو را متمرکز کار کنیم و نیازی به چاپلوسی یا به اصطلاح زیرآب زدن نیست. اگر دانه‌ای سالم را در گلدانی که خاک سالمی دارد بکاریم و به آن آفتاب و آب برسانیم این دانه چاره‌ای جز سبز شدن ندارد. هرکار و هر هدفی نیز به نیرویی نیاز دارد و نیازی به کارهای ضداخلاقی نیست.