بازار چه کسانی سکه شده است؟
این روزها اگرچه رکود بر اقتصاد ایران حاکم است و هنوز هم آثارش به گفته
بسیاری از فعالان و کسبه بازار، در اقتصاد ایران پابرجا است، اما برخی بازارها سکه
است، بازار گارانتی های تقلبی که بیشتر کالاهای سرمایهای و پردوام را نشانه گرفته
است. از قطعات خودرو بگیر تا لوازم خانگی و وسایل صوتی و تصویری که این روزها
مایحتاج اصلی بسیاری از منازل شده اند؛ به هرحال می توان ردپایی از گارانتی های
تقلبی را یافت.
این گارانتی های تقلبی در حالی امنیت خرید بسیاری از مصرف کنندگان را نشانه
گرفته است، که در سایه نبود نظارت، قاچاقچیان به راحتی کالاهای کم کیفیت را روانه
بازار کرده و به بهانه اینکه گارانتی دارند، به راحتی در بازار می فروشند؛ مردم هم
باور می کنند و به اعتماد اینکه یک کالا دارای کارت گارانتی است، آن را به راحتی
از فروشندگان تحویل می گیرند.
اگر شما هم برای کندوکاو در چگونگی توزیع این کارتهای گارانتی تقلبی، روانه
بازارهایی شوید که به نوعی بورس فروش برخی محصولات هستند، به راحتی می توانند
متوجه حرکتهایی شوید که اعتماد شما را نشانه گرفته است و تلاش دارد تا با ارایه
یک کارت، خیال شما را از خریدی که کرده اید، راحت کند.
وقتی برای خرید تکه ای لوازم خانگی، روانه سه راه امین حضور شوید تا بتوانید
یک کالا را از برندهای معتبر خریداری کنید، بارها و بارها با این صحبت فروشنده مواجه
می شوید که فلان کالا با گارانتی اصلی یک قیمت دارد و با گارانتی فرعی، قیمتی نازلتر.
از سوی دیگر، فروشندگانی هم هستند که بدون نیاز به پرسش از مشتری، کارت گارانتی را
تحویل خریدار می دهند که شاید نام شرکتی به عنوان صادرکننده گارانتی در آن درج شده
باشد که چندان به گوش هم آشنا نیست.
شاید اشکال اصلی در صدور گارانتی های غیر اصلی یا به نوعی تقلبی از سوی برخی
فروشندگان، به عدم کندو کاو خریداران برگردد، بنابراین همه تقصیر را نباید به گردن
فروشندگان انداخت، چراکه دقت در رفتار خریداران با مراجعه به مراکز خرید نشان می
دهد که کمتر خریداری در دریافت کارت گارانتی و صدور آن از شرکت پشتیبان اصلی یک
برند، وسواس به خرج می دهد، بلکه تنها به دنبال این است که بداند که آن کالا،
گارانتی دارد یا خیر.
در چاپخانههای میدان فردوسی چه خبر است؟
در این میان، سکه گارانتی در بازار امین حضور یک روی دیگر هم دارد و آن اینکه
اگر مشتری در دریافت کارت گارانتی از یک شرکت خاص که پشتیبان اصلی و مطرح برند
معروفی است، اصرار به خرج دهد، فروشنده ممکن است که کارت گارانتی به او ارایه دهد
که نیاز او را برآورده کرده و خواسته او را نیز جواب دهد، اما آن کارت گارانتی،
هیچ گاه به کار وی نمی آید و نمی تواند در موقع نیاز، کاری از پیش برد.
این کارتها، همان کارتهای تقلبی هستند که برخی از فعالان بازار میگویند در
چاپخانههای دور میدان فردوسی چاپ میشود و همان شکل و شمایل گارانتی های اصلی را
دارند، یعنی سریال دارند و شماره مرکز تماس و سایر نشانیهای ارایه دهنده گارانتی
اصلی و غیر تقلبی؛ بنابراین با جلب اطمینان خاطر مصرف کنندگان، روانه خانه های
مردم می شوند.
چگونه میتوان به تقلبی بودن گارانتی پی برد؟
نکته حائز اهمیت آن است که این کارتهای گارانتی تنها زمانی که از سوی مصرف
کنندگان مورد استفاده قرار میگیرند، مشخص می شود که جعلی هستند و قابلیت استفاده
ندارند. در غیر این صورت، هیچ گاه نمی توان خدشه ای به صحت آنها به لحاظ ظاهری
وارد کرد، چراکه شماره سریال دارند و همه مواردی را که یک کارت گارانتی اصلی در خود
جای داده است، را رعایت کردهاند و حتی در مواردی، هلوگرامهایی بر روی آنها نصب
شده است که نشان از صداقت و جلب اعتماد مشتریان به خود بگیرند.
اما کافی است ضعفی در آن لوازم خانگی پیدا شود و لازم باشد تا مصرف کننده،
برای استفاده از آن کارت، به مرکز تماس ثبت شده بر روی کارت گارانتی مراجعه کند؛
این جا است که ماهیت کارتهای گارانتی تقلبی مشخص میشود و دیگر راهی برای مصرف
کننده باقی نمی ماند که تسلیم گارانتی تقلبی شود.
اما اطلاع از تقلبی بودن این کارتهای جعلی، یک پله دیگر هم دارد و آن اینکه،
تماس با مرکز پشتیبانی آن کالا به صورت واقعی برقرار می شود، اما وقتی که مشتری
سریال نامبر کالای خود را برای استفاده از گارانتی به اپراتور اعلام می کند، هیچ
گونه ردپایی از آن شماره سریال بر روی کالا به چشم نمی خورد و این جا است که مشتری
به صورت کامل آچمز شده و در آمپاس نبود گارانتی حقیقی قرار می گیرد.
عمق فاجعه گارانتیهای تقلبی در بازار لوازم خانگی
خبرنگار ما به عنوان یک مشتری، تماسی را با یکی از مراکز خدمات پس از فروش برندهای اصلی لوازم خانگی در تهران برقرار کرده و از اپراتور می خواهد شماره سریالی را که مربوط به کالای خریداری شده دارای گارانتی از یکی از فروشگاههای سه راه امین حضور است، در سیستم چک کرده و از اصالت آن آگاهی یابد. بعد از اینکه شماره سریال را برای اپراتور می خوانم و او نیز در سیستم چک میکند، از صحت آن اطمینان حاصل کرده و خواستار بیان مشکل برای استفاده از گارانتی و ارایه خدمات پس از فروش به من است.
در حالی که وقتی به بهانه خرید یک کالا از فروشنده خردهپایی در سه راه امین
حضور درخواست برگه گارانتی کرده و او نیز برگه گارانتی را به من نشان می دهد،
شماره سریال را یادداشت می کنم و به بهانه اینکه مبلغی که همراه دارم برای خرید کم
است و مجدد به مغازه او برمی گردم؛ او را ترک می کنم، اتفاق دیگری می افتد و آن
اینکه، سریال کارت گارانتی را برای چک با مرکز پشتیبانی و خدمات پس از فروش یک برند
معتبر، در سیستم وجود ندارد در حالی که ظاهر کارت گارانتی دریافتی از این مغازه
دار، با کارت گارانتی یک نمایندگی فروش هیچ تفاوتی ندارد و تنها زمانی که برای چک
کردن شماره سریال به مرکز خدمات دهی برندها مراجعه می شود، عمق فاجعه گارانتی ها
در بازار لوازم خانگی ایران، نمودار می شود.
در بازار تلفن همراه چه خبر است؟
اما این تمام داستان گارانتی در بازار ایران نیست. برخی مشتریان هم خود چندان
پیگیر گارانتی یا حتی اجرایی شدن وارانتی در بازار ایران نیستند، به خصوص این در
مورد گوشی های تلفن همراه بیش از سایر کالاها به چشم می خورد. برخی مصرف کنندگان
بر این باورند که گارانتی چندان به دردشان نمی خورد و یا شاید تجربه خوبی از
گارانتی هم ندارند، چراکه هر گاه برای استفاده از گارانتی گوشی تلفن همراه خود
مراجعه کرده اند، شرکت ارایه دهنده خدمات چندان روی خوشی به درخواست آنها برای
استفاده از گارانتی نشان نداده است.
شاید هم بخشی از تحلیل های مصرف کنندگان درست باشد، اما این روزها و با عرضه بیش
از حد گوشی های قاچاق و شکل گیری برگه گارانتی های 500 تومانی در بازار، معضل
خدمات پس از فروش برای مصرف کنندگان بیش از پیش زیاد شده است.
درحالی که با افزایش تعرفه واردات تلفن همراه قیمت تمام شده برای شرکت های
قانونی افزایش یافته است، اما این شرکت ها برای فعالیت و رقابت در این بازار
ناسالم بدون متولی، جهت ارائه خدمات پس از فروش خود هیچ گونه مبلغ اضافی ای از
مشتری اخذ نمی کنند. اما با این حال، مخاطبان بازار حاضرند برای پرداخت رقمی کمتر
از 5 تا 10 هزار تومان کمتر از گوشی های قانونی، به سراغ فروشندگان قاچاق فروشی
برروند که با ارائه گارانتی های مجهول الهویه ای وعده خدمات پس از فروش طلایی و
نقره ای و برنزی را به آن ها می دهند.
البته این تازه اول ماجرا است. اگر گذرتان به یکی از اتحادیه های مرتبط با تلفن همراه افتاده باشد، حتما شاهد صف های طولانی شاکیانی بودهاید که 90 درصد از آن ها تنها چند روز پس از خرید گوشی با مشکل روبه رو شده و اما گارانتی های رنگارنگ غیرقانونی شان پاسخگوی مشکلات آن ها نیست.
بسیاری از فروشندگان گوشی با اولین مراجعه خریدارانی که با مشکل در گوشی خود
روبه رو هستند، آنها را به شرکت گارانتی کننده واگذار می کنند؛ شرکت هایی که عمدتا
از فضاها و امکانات غیراستانداردی استفاده می کنند که در واقع نه تنها نمی توانند
مشکلات پیش روی مخاطبانشان را رفع کنند، بلکه عمدتا یا ایرادات را بر گردن مصرف
کننده می اندازند و یا واردکننده گوشی را مسبب اصلی مشکلات می دانند.
این شرکتها با بیان اینکه فقط بحث تعمیر را در نوع گارانتی خود برعهده می گیرند،
معتقدند که مشکلات اساسی را باید واردکنندگان یا مغازه هایی که گوشی از آن ها خریداری
شده است، به عهده گیرند، این درحالی است که عمده محصولات و شاید بهتر است بگوییم
تمام محصولات این مغازه ها به صورت غیرقانونی وارد کشور شده و در حقیقت مصرف کننده
نهایی هیچ وقت دستش به واردکنندگانی از این دست نخواهد رسید و در نهایت باید با ته
مانده پس انداز خود به سراغ یک گوشی بسیار ارزان قیمت برود.
گارانتیهای جعلی در بازار قطعات یدکی خودرو
این باز هم تمام داستان گارانتی های تقلبی در بازار ایران نیست، بلکه اکنون پای بسته بندی، هولوگرام تقلبی و کارتهای گارانتی جعلی به سایر کالاهایی به جز لوازم خانگی و گوشی تلفن همراه هم باز شده است؛ تا جایی که شرکت های بزرگ خودروساز که مجموعه های تامین کننده قطعات یدکی بزرگی را برای پشتیبانی از خود راهاندازی کرده اند، این روزها ابراز نگرانی زیادی از همین کالاهای تقلبی دارند که با گارانتی ها و یا بسته بندی هایی کاملا مشابه با تولیدات آنها روانه بازار می شوند. در خودرو نیز به خصوص، به دلیل اینکه قطعات یدکی با سلامت و ایمنی مردم سر و کار دارد، موضوع خیلی حساس تر می شود.
اکنون نیز این شرکت ها به فکر درج شماره سریال هایی بر روی لوازم یدکی خود بر آمده
اند که مصرف کننده با ارسال این سریال نامبرها به شماره پیامکی که این خودروسازان
اعلام کرده اند، در لحظه می توانند از صحت کالا و اصالت آن اطمینان یابند. اما به
طور قطع، متخلفان باز هم برای این دسته از کالاها نیز که اتفاقا سود بالایی دارند
و نوع چینی آنها به مراتب ارزانتر از تولیدات با اصالت داخلی است، پادزهری تولید
می کنند و حتما برای آن هم چاره اندیشی میکنند.
دولت تدبیر کند
به هرحال به نظر می رسد تا زمانی که اختلاف قیمت کالاهای وارداتی قاچاق با کالاهای تولید داخلی بالا باشد یا دولت تمهیدات جدی برای برخورد با افراد ارایه دهنده گارانتی های متقلب در بازار نیاندیشد، کار به جایی نخواهد رسید و باز هم بازار جولانگاه کارتهای گارانتی تقلبی خواهد بود.