تلاش اقلیم کردستان برای فشار بر دولت عراق با اهرم نفت

به گزارش «تابناک»، روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی تحلیلی درباره عراق به موضوع تلاش‌های جدید برخی عناصر جدایی‌‌طلب در این کشور برای پیشبرد دستور کارهای مدنظر خود پرداخته و می‌نویسد، برخی مقامات اقلیم کردستان عراق، می‌خواهند با ‌‌اهرم نفت، رویکرد جدایی‌‌طلبانه خود از بغداد را به سرانجام برسانند.

در این مطلب آمده است: هم‌اکنون بیش از بیست نفکتش که با نفت منطقه کردستان عراق پر شده، در مدیترانه یا آب‌های آزاد سرگردانند؛ اما جایی برای تخلیه محموله خود پیدا نمی‌کنند. این محموله نفتی، قمار بزرگی است که مقامات کردستان عراق به آن دست زده‌اند و می‌تواند ماهیانه چندین میلیون دلار برایشان درآمد ‌‌داشته باشد. این در حالی است که آمریکا و دولت عراق،‌ جدا با موضوع فروش نفت از سوی آن‌ها مخالفند.

مقامات دولت عراق اشاره می‌کنند که محموله این نفتکش‌ها، قاچاق به شمار می‌رود، زیرا بر پایه قانون، کار فروش نفت کل عراق باید از سوی دولت انجام گرفته و از درآمدهای به دست آمده از نفت منطقه کردستان، ۸۳ درصد عاید دولت و ۱۷ درصد عاید اقلیم خودمختار کردستان در شمال این کشور شود.

بنا بر این گزارش، همین موضوع و نگرانی از اینکه کردستان عراق در تلاش برای استفاده از درآمدهای نفتی برای پیشبرد دستور کار استقلال‌طلبانه خود باشد، سبب شده دولت عراق تهدید کند، ‌هر کشور یا شرکتی را که ‌نفت از کردستان خریداری کند، تحت پیگرد قرار دهد.

با این حال، مقامات اقلیم کردستان به تلاش‌های خود برای فروش نفت ادامه می‌دهند و امیدوارند ‌متحدان آمریکایی‌شان که به آن‌ها برای رعایت قانون نفتی عراق فشار وارد می‌کنند، موضع خود را تخفیف داده و خریداران نیز به سوی آن‌ها رغبت پیدا کنند، ولی همزمان با کاهش بهای نفت و خودداری آمریکا و عراق از کوتاه آمدن در این موضوع، سطح تخاصم در این ماجرا بالا‌تر می‌رود.

اما اکنون مقامات کردستان به دیدگاهی بلندمدت اعتقاد داشته و امیدوارند که سرانجام روند سقوط قیمت نفت کاهش یافته و نیاز خریداران به نفت منطقه کردستان نیز آن‌ها را به سوی خرید نفت از این اقلیم سوق دهد. خالد صالح، از مقامات سابق این اقلیم می‌گوید: «کشتی‌هایی که اکنون در آب‌های بین‌المللی هستند، شرایط را ‌ارزیابی می‌کنند. ناگهان شما خواهید دید که گامی به پیش برداشته خواهد شد».

همچنین مقامات آمریکایی با بیان اینکه خواستار باقی ماندن کردستان در چهارچوب سرزمینی عراق و همچنین ادامه مبارزه نیروهای پیشمرگه کرد با داعش هستند، بر هر دو طرف (بغداد و اربیل) فشار می‌آورند که اوضاع را سر و سامان دهند. مذاکراتی هم در این زمینه انجام گرفته، ولی مقامات آگاه از روند این مذاکرات، می‌گویند که پیشرفت چندانی در روند گفت‌و‌گو‌ها دیده نشده است.

سیاستمداران کرد به حیدرالعبادی، نخست وزیر جدید عراق یک ماه فرصت داده‌اند تا نسبت به پرداخت سهم معوقه اقلیم کردستان و اعطای آزادی بیشتر به این اقلیم برای فروش نفت اقدام کند و اعلام کرده‌اند در غیر این صورت، وارد دولت ائتلافی عراق نخواهند شد. در مقابل، عبادی گفته که خواستار مصالحه است، ولی به شرطی که کرد‌ها هم خواستار چنین امری باشند.

ارزیابی‌ها از حجم ذخایر نفتی منطقه کردستان متفاوت است؛ اما گفته می‌شود منطقه تحت کنترل این اقلیم، ۱۷ درصد نفت عراق (بالغ بر ۱۴۱ میلیارد بشکه) را ‌دارد. کردستان روزانه ۲۸۰ هزار بشکه نفت را از طریق خط لوله‌ای که به بندر جیحان در ترکیه متصل است، به این منطقه می‌فرستد و نفتکش‌ها نیز در همین بندر بارگیری می‌شوند. مقامات اقلیم کردستان می‌گویند، نمی‌خواهند تا پایان سال، این حجم را به نیم میلیون بشکه در روز افزایش دهند.

پس از آنکه گروه داعش در ماه ژوئیه به مناطق شمال غربی عراق هجوم برد، کرد‌ها کنترل شهر کرکوک را که دومین ذخایر بزرگ نفت عراق در آن است، در اختیار گرفت. مقامات کرد آشکارا اعلام کرده‌اند ‌خواستار فروش نفت این شهر نیز هستند. در این میان، هرچند نه به طور علنی، اما خریداران بالقوه‌ای نیز برای نفت کردستان وجود دارد.

در ماه ژوئن، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه یک کشتی نفتکش حامل نفت منطقه کردستان عراق، در یک بندر در سرزمین‌های اشغالی پهلو گرفته است. مقامات عراقی نیز می‌گویند در بازار سیاه، خریدارانی برای نفت این منطقه وجود دارد که‌ پراکنده اقدام به خرید می‌کنند.

به هر حال، مجموعه این تحولات حکایت از آن دارد که مقامات کردستان عراق تلاش دارند با استفاده از اهرم نفت و اتکا به درآمدهای حاصل از فروش نفت خود در بلندمدت، اقدام به پیشبرد دستور کار جدایی‌‌طلبانه خود در مقابل دولت مرکزی عراق کنند؛ خطری که در کنار بی‌ثباتی‌های ناشی از فعالیت‌های گروه تروریستی داعش، ثبات و تمامیت ارضی عراق را ‌تهدید می‌کند.