سفر برای گسترش روابط پارلمانی با پادشاهی‌های بدون پارلمان!

بنا به اعلام سیدحسین نقوی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، قرار است هیأت‌هایی از این کمیسیون به کشورهای عمان، قطر و کویت سفر کنند، ولی هدف اعلام شده برای این سفر‌ها با یک پرسش مهم روبه روست.

به گزارش «تابناک»، نماینده ورامین در مجلس، زمان انجام این سفر را اواخر شهریورماه یا اوایل مهرماه و هدف آن را گسترش روابط با کشورهای همسایه در حوزه خلیج‌فارس، تقویت روابط دیپلماسی پارلمانی، افزایش ارتباط بین مجالس دو کشور و همچنین بازدید از فعالیت‌های سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در این کشور‌ها اعلام کرده است، حال آنکه امیرعباس سلطانی، نماینده بروجن از سفر نمایندگان مجلس برای شناسایی اموال بابک زنجانی در ترکیه نیز خبر داده است.

پرسش مهم درباره هدف اعلام شده برای سفر اول، این است که اساسا در سه کشور مقصد، مجلس چه جایگاهی دارد که پس از آن بتوان در مورد تقویت دیپلماسی پارلمانی و یا افزایش ارتباط بین مجالس دو کشور بحث کرد؟

مجموعه کشورهای حاشیه خلیج فارس (بخشی از جهان عرب) تا نقش داشتن رأی مردم و مجلس در حکومت و سیاست فاصله‌ای طولانی دارند و تقریبا در همه آن‌ها، این سلطان یا امیر است که حرف نهایی را می‌زند. برای نشان دادن این واقعیت، مروری بر جایگاه مجلس در این کشور‌ها می‌تواند راهگشا باشد.

قطر

قطر یک پادشاهی موروثی است. خانواده آل‌ثانی از سال ۱۸۲۵ بر این سرزمین حکومت کرده‌اند و این داستان از زمان استقلال در سال ۱۹۷۱ نیز ادامه یافته است. در این کشور هیچ قوه مقننه مستقلی وجود ندارد و احزاب سیاسی نیز ممنوع هستند. امیر پیشین قطر قول داده بود که انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۰۵ برگزار شود، ولی هرگز چنین نشد.

قطر دارای یک شورای مشورتی یا مجلس شورا با قدرتی محدود است که اعضای آن همه انتصابی هستند و هر تصمیم کم‌اهمیتی هم که بگیرد، باید سرانجام به تأیید امیر جوان قطر برسد.

عمان

عمان نیز یک پادشاهی مطلقه است. سلطان قابوس از ۴۴ سال پیش تاکنون حکومت بر این کشور را در اختیار داشته است. پارلمان! این کشور از دو شورای دولت (مجلس الدوله) و شورای مشورتی (مجلس الشوری) تشکیل می‌شود.

همه ۸۳ عضو شورای دولت منصوب سلطان هستند. هدف اعلامی تشکیل این مجلس که با دستور سلطان در سال ۱۹۹۷ تشکیل شده، کمک به دولت برای پیشبرد مسائل توسعه‌ای است. ۸۴ عضو شورای مشورتی انتخابی هستند. مصوبات این شورا باید به تأیید شورای دولتی منصوب سلطان برسد و اگر این دو به اختلاف بخورند، باز هم سلطان تصمیم‌گیر است.

کویت

کویت از معدود شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج فارس است که مجلسی انتخابی و با قدرت تصمیم‌گیری درباره کابینه دارد. پنجاه نماینده مجمع ملی (مجلس الامه) کویت از پنج منطقه، مساوی برگزیده می‌شوند و تعدادی از آن‌ها نیز شیعه هستند. مجلس کویت دارای صف‌بندی جدی بین نیروهای مستقل، لیبرال، شیعه و سلفی‌های افراطی است.

صرف نظر از نقش محدود شبه‌پارلمان‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس در حکومت این کشور‌ها، سیاست خارجی این کشور‌ها به مراتب کمتر تحت تأثیر پارلمان است. خانواده پادشاهی در این کشور‌ها، حرف اول و آخر را می‌زنند و خود آن‌ها نیز تا اندازه بسیاری تحت تأثیر دیگر کشورهای عربی و قدرت‌های غربی هستند. پرسش این است که رابطه پارلمانی با چنین کشورهایی چه سودی دارد؟