بازدید 11727
خبرسازی رسانه‌های غربی درباره چالش مهم توافق هسته‌ای
احتمالا مهلت بیست‌و‌پنجم اوت برای اجرایی شدن بخشی از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دست رفته و این موضوع شاید بر گزارش هفته آینده آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران تأثیر بگذارد. در ماه‌های منتهی به پایان مهلت شش ماهه مذاکره هسته‌ای ـ که سرانجام به نتیجه نهایی رسید ـ دو رویکرد کلی درباره این ادعا‌ها وجود داشت و پیش‌بینی می‌شود این اختلافات ایران و آژانس همچنان بر آینده مذاکرات هسته‌ای تأثیر جدی داشته باشد.
احتمالا مهلت بیست‌و‌پنجم اوت برای اجرایی شدن بخشی از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دست رفته و این موضوع شاید بر گزارش هفته آینده آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران تأثیر بگذارد.
در حالی که مقامات کشورمان در سال‌های گذشته، بار‌ها از نشت اطلاعات ایران به برخی رسانه‌ها و فاش شدن آن ابراز نگرانی کرده و خبرگزاری رویترز اصلی‌ترین منبع افشای اطلاعات آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران بوده، این خبرگزاری به نقل از این دیپلمات‌های غربی نوشته که هنوز این امکان وجود دارد که ایران در روزهای پیش روی، اطلاعات مورد نظر را به آژانس ارائه کند تا از تأثیر منفی آن بر گزارش فصلی آژانس در باره برنامه هسته‌ای ایران پیشگیری کند.
آژانس تاکنون در باره این ادعای رویترز واکنشی نشان نداده است.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آغاز خرداد درباره اجرای پنج گام عملی که سه اقدام مربوط به موضوعات جاری بود و دو اقدام عملی درباره مسائل گذشته برای سه ماه آینده (سوم شهریور ماه) توافق کردند. در متن بیانیه منتشره آژانس در این باره آمده بود که اقدامات عملی مربوط به چهارچوب همکاری‌های مورد توافق در بیستم می ۲۰۱۴ آمده بود که جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق کردند که ایران تا ۲۵ اوت ۲۰۱۴ (سوم شهریور) اقدامات عملی زیر را بر اساس «چهارچوب همکاری‌ها»، اجرایی کند:
۱) تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با ادعاهای مطرح در خصوص مبادرت به انفجارات قدرتمند، از جمله انجام آزمایش انفجار قدرتمند در مقیاس بزرگ در ایران.
۲) ارائه اطلاعات مربوطه مورد توافق و توضیحات مربوط به مطالعات صورت‌گرفته و یا مقالات منتشره در ایران در رابطه با ترابرد نوترون و مدل‌سازی‌ها و محاسبات مربوطه و استفاده ادعایی از آن‌ها در مواد فشرده.
۳) ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و انجام هماهنگی‌های لازم برای بازدید از یک مرکز تحقیقات و توسعه سانتریفیوژ.
۴) ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و دسترسی مدیریت شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های تولید روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیره‌سازی.
۵) جمع‌بندی رهیافت پادمانی در مورد رآکتور IR-۴۰.
انتشار خبر فوق از سوی رویترز در حالی صورت می‌گیرد که علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در روزهای اخیر اعلام کرده بود که ایران در مسیر تکمیل اقدامات شفافیت‌ساز مورد توافق خود با آژانس است.
دو مورد نخست از فهرست پنج‌گانه فوق مرتبط با مسأله مطالعات ادعایی است که نخستین بار آژانس در یکی از گزارش‌های فصلی خود در سال ۲۰۱۱ آن‌ها را در بخش پیوست گزارش و به صورت نظام‌مند منتشر کرد. گمان می‌رود، این اطلاعات که جمهوری اسلامی آن‌ها را غیرواقعی می‌داند به وسیله سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه و به ویژه از سوی اسرائیلی‌ها در اختیار آژانس قرار گرفته باشد.
در ماه‌های منتهی به پایان مهلت شش ماهه مذاکره هسته‌ای که سرانجام به نتیجه نهایی رسید، دو رویکرد کلی در باره این ادعا‌ها وجود داشت و پیش‌بینی می‌شود این اختلافات ایران و آژانس همچنان بر آینده مذاکرات هسته‌ای تاثیر جدی داشته باشد.
از سویی گروه‌های تندرویی مانند موسسه دانش و امنیت بین‌المللی و رئیس آن دیوید آلبرایت به همراه مقامات اسرائیلی اصرار دارند که پیش از هر توافق هسته‌ای با ایران، باید از ایران در مورد سوابق ادعایی برنامه هسته‌ای نظامی ایران اعتراف گرفته شود و در طرف مقابل برخی کار‌شناسان غربی هشدار می‌دهند که نباید آینده مذاکرات هسته‌ای با ایران و توافقی اطمینان بخش قربانی این ادعا‌ها شود.
گرگ تیلمن، کارشناس مؤسسه بین‌المللی خلع سلاح چند روز مانده به پایان مهلت شش ماهه اجرای توافق ژنو در بیست جولای هشدار داده بود که ضرورتی ندارد توافق با ایران به حل شدن همه مسائل با آژانس منوط شود.
وی به گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکایی در سال ۲۰۰۷ اشاره کرده که بر پایه آن برنامه احتمالی نظامی ایران در پاییز سال ۲۰۰۳ قطع شده است و حتی در صورت حصول یک توافق جامع هسته‌ای با ایران، آژانس باز هم فرصت خواهد داشت که مسائل ادعایی درباره ایران را در آینده بررسی کند.
وی با اشاره به نفی وجود برنامه هسته‌ای نظامی در ایران از سوی مقامات کشورمان و با توجه به تبعات پذیرش چنین ادعایی از سوی ایران اظهار داشته که تأکید و پافشاری بر اعتراف ایران در این باره، شک تهران به نیات غرب در این باره را افزایش خواهد داد.
به باور تیلمن، کشورهای ۱+۵ و آژانس بیش از اینکه به دنبال اصرار بر چنین اعترافی باشند باید به شفافیت در آینده برنامه هسته‌ای ایران باشند.
به توافق نرسیدن ایران و ۱+۵ در مهلت شش ماهه، فرصت بیشتری به آژانس داد که ادعاهای مطرح در این باره را به صورت گسترده‌تر و با مهلتی طولانی‌تر پیگیری کند، بدون اینکه از احتمال به خطر انداختن فوری توافق احتمالی هسته‌ای احساس نگرانی کند. مقامات ایرانی در هفته‌های اخیر بار‌ها بر ضرورت برخورد سازنده‌تر آژانس با موضوع تأکید کرده‌اند.
